Крэмніца

Крэмніца
славац. Kremnica
Герб Крэмніцы Сьцяг Крэмніцы
Першыя згадкі:	1328
Краіна:	Славаччына
Край:	Банскабыстрыцкі
Раён:	Ж’яр-над-Гронам
Рэгіён:	Тэкаў
Прэзыдэнт места:	Зузана Балажава
Плошча:	43,134 км²
Вышыня:	550 м н. у. м.
Насельніцтва (2011)
колькасьць:	▲ 5571 чал.
шчыльнасьць:	129,16 чал./км²
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Тэлефонны код:	+421 45
Паштовы індэкс:	967 XX
NUTS:	36613516970
Нумарны знак:	ZH
Геаграфічныя каардынаты:	48°42′16″ пн. ш. 18°55′6″ у. д.
Крэмніца на мапе Славаччыны Крэмніца
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
www.kremnica.sk

Крэ́мніца (па-славацку: Kremnica, па-нямецку: Kremnitz, па-вугорску: Körmöcbánya, па-лацінску: Cremnicium) — места ў Банскабыстрыцкім краі Славаччыны. Мае багатую горназдабыўчую і мынцарскую мінуўшчыну. За часам Вугорскага каралеўства мела статус вольнага каралеўскага шахцёрскага места.

Мінуўшчына

У Сярэднявеччы і Новым часе Крэмніца была адным з галоўных шахцёрскіх местаў сьвету дзякуючы сваім вялізным пакладам залатой руды ў Крэмніцкіх гарах. Першыя зьвесткі пра падземную здабычу зьяўляюцца ў IX стагодзьдзі.

Упершыню ўпамінаецца ў пісьмовых крыніцах 17 лістапада 1328 року, калі вугорскі кароль Карл I Робэрт надаў Крэмніцбані прывілей вольнага каралеўскага шахцёрскага і мынцарскага места, а таксама заснаваў тут мынцу, якая на працягу свайго існаваньня біла залатыя і срэбраныя манэты для розных эўрапейскіх каралеўскіх двароў. Флорыны, а пазьней і знакамітыя крэмніцкія дукаты служылі плацёжнымі сродкамі ў міжнародных разьлікаў праз сваю надзвычайную чысьціню золата, зьяўляючыся таксама ўзорам для ўсіх эўрапейскіх мынцаў. Крэмніцкая мынца сталася адной з найстарэйшых падобных у сьвеце і адной зь нешматлікіх, якія не спынілі сваю дзейнасьць. У цяперашні час тут выпускаюцца славацкія эўра.

Здабыча руды і мынцарства прынесьлі месту багацьце і славу. За найвялікшую вытворчасьць золата ў Вугоршчыне ў XIV стагодзьдзі места атрымала прыстаўка «залатая» Крэмніца.

У 1331 року Крэмніца стала рэзыдэнцыяй камэрграфа, які курыраваў усе шахты і мынцы ў дванаццаці камітатах Вугоршчыны. Напрыканцы XIV стагодзьдзя Крэмніца стала сталіцай шахцёрскіх гарадоў у цэнтральнай Верхняй Вугоршчыне, у XV стагодзьдзі стала другім па значнасьці вугорскім местам, пастаянна атрымліваючы новыя прывілеі.

Здабыча золата і вытворчасьць манэтаў у Крэмніцы дасягнулі кульмінацыі ў XIV—XV стагодзьдзях. Як адзін з найістотнейшых цэнтраў пратэстанцкай Рэфармацыі ў краіне, места ўваходзіла ў пратэстанцкую «Лігу сямі шахцёрскіх местаў» разам з Баньска Белай, Баньска Быстрыцай, Баньска Шт’яўніцай, Льюбетавай, Нова Баняй і Пуканцам.

У 1765—1772 роках у месьце быў пастаўлены адзін з апошніх моравых слупоў у габсбурскіх уладаньнях.

Пазьней золатаздабыча становіцца ўсё даражэйшай з-за таго, што даводзілася капаць усё глыбейшыя і глыбейшыя шахты. Апошняе золата было здабытае ў 1970 року, і з таго часу ўсе шахты зачыненыя.

Насельніцтва

Моравы слуп Найсьвятой Тройцы (1765—1772)

Этнічны склад

• славакі — 95,76%
• немцы — 1,19%
• чэхі — 0,88%
• цыганы — 0,86%
• вугорцы — 0,33%
• украінцы — 0,03%
• і іншыя

Паводле веравызнаньня

• рыма-каталікі — 64,89%
• без вызнаньня — 22,62%
• эвангельскія хрысьціяне — 5,84%
• грэка-каталікі — 0,46%
• і іншыя

Культура і славутасьці

Крэмніцкі мескі замак

• Бібліятэка імя Яна Колара
• Музэй манэтаў і мэдалёў — адзін з найстарэйшых музэяў Славаччыны, заснаваны ў 1890 року. З 1994 ў падпарадкаваньні Нацыянальнага банку Славаччыны.
• Музэй Гыча
• Крэмніцкі мескі замак

Партнэрскія месты

• Варпалота, Вугоршчына
• Фідэнца, Італія
• Гэрбальцгайм, Нямеччына
• Шураны, Славаччына
• Кутня Гора, Чэхія
• Новы Ічын, Чэхія

Вонкавыя спасылкі

Крэмніца — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Афіцыйная бачына места (славацк.)
• Крэмніца віртуальная (славацк.)