Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі (Гарадзішча)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі
Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі
Краіна	Беларусь
Мястэчка	Гарадзішча
Каардынаты	53°19′38.72″ пн. ш. 26°00′25.21″ у. д.
Канфэсія	Каталіцкая царква
Эпархія	Пінская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	барокавая архітэктура
Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі на мапе Беларусі Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі
Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі на Вікісховішчы

Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі — помнік архітэктуры XVII—XVIII стагодзьдзяў у Гарадзішчы. Знаходзіцца ў цэнтры мястэчка, на ўзгорку над гістарычным Рынкам пад адрасам вуліца Адама Міцкевіча. Дзее. Твор архітэктуры барока.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першы драўляны касьцёл у Гарадзішчы заснавалі ў 1494 годзе з фундацыі Некраша Валадковіча. Паводле іншых зьвестак, першы касьцёл заснавалі Хадкевічы на ўсход ад старажытнага замка. Таксама ў цэнтры мястэчка на пагорку паставілі Траецкую царкву, а ў 1640 (1662?) годзе з фундацыі ваяводы Яна Камінскага збудавалі мураваную царкву.

У XVІІ ст. абедзьве цэрквы прыйшлі ў заняпад. Зямянін Траян-Пятроўскі побач з рэшткамі Траецкай царквы збудаваў кальвінскі збор. Наступны ўладальнік мястэчка старадубскі маршалак Гаўрыла Керло ператварыў яго ў касьцёл.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793 год), калі Гарадзішча апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзеяць. Аднак па здушэньні нацыянальна-вызвольнага паўстаньня (1863—1864) у 1868 годзе расейскія ўлады гвалтоўна зачынілі касьцёл і перарабілі яго пад царкву Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы). У 1874—1876 гадох расейскія ўлады перабудавалі касьцёл ў маскоўскім стылі.

Найноўшы час

У 1919 годзе ўлады міжваеннай Польскай Рэспублікі вярнулі будынак касьцёла каталікам. У 1930 годзе касьцёл перабудавалі.

За савецкім часам перад касьцёлам збудавалі гмах райвыканкаму, што захіліў краявід помніка архітэктуры.

Архітэктура

Помнік архітэктуры барока. Гэта 1-нэфавая базыліка з прастакутным прытворам пад 2-схільным дахам, з скарочанымі крыламі трансэпта і паўкруглай апсыдай, 2-схільны дах над якой пераходзіць уступам у канічнае пакрыцьцё. Вэртыкальнасьць архітэктурнай кампазыцыі падкрэсьліваецца магутнымі лапаткамі-пілёнамі і высокімі аркавымі аконнымі праёмамі з вонкавымі і ўнутранымі адхіламі. Іх ліштвы заглыбляюцца ў тоўшчу магутных сьценаў (шырыня 0,8 м) і афармляюцца паўкалёнамі. Роўнічныя фасады акаймоўваюцца шырокім тонкапрафіляваным карнізам, а нізкі цокаль апрацоўваецца закругленымі архітэктурнымі абломамі буйных падзелаў. Дынаміку архітэктурнай кампазыцыі ўзмацняе асымэтрычна прыбудаваная да паўночнага боку апсыды 3-ярусная (2 васьмерыкі на чацьверыку) шатровая вежа-званіца. Паміж апсыдай і званіцай месьціцца закрысьція. Галоўны ўваход праз аркавы праём, аздоблены лапаткамі і завершаны 2-гранным шчыпцом зь люкарнай у цэнтры.

У інтэр’еры нэф перакрываецца цыліндрычным скляпеньнем на падпружных арках, апсыда — конхай. Каля заходняй сьцяны на 2 слупах месьцяцца хоры.

Галерэя

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  каля 1900 г.
• 
  1916 г.
• 
  1916 г.
• 
  1916 г.

• 
  жнівень 1916 г.
• 
  жнівень 1916 г.
• 
  жнівень 1916 г.
• 
  жнівень 1916 г.

• 
  1915—1916 гг.
• 
  1915—1916 гг.
• 
  1915—1916 гг.
• 
  1915—1916 гг.

• 
  лістапад 1916 г.
• 
  1916—1918 гг.
• 
  1916—1918 гг.
• 
  1916—1918 гг.

• 
  1916—1918 гг.
• 
  1917 г.
• 
  1917 г.
• 
  1918 г.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  Уваход
• 
  Вежа
• 
  Брама

Літаратура

• Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.

Вонкавыя спасылкі

• Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі ў Гарадзішчы, Radzima.org