Даніель Набароўскі

Даніель Набароўскі

Набрам(pl)
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	20 ліпеня 1573 Кракаў, Польскае каралеўства, Рэч Паспалітая
Памёр	1640(1640) Вільня, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая
Рэлігія	Хрысьціянства
Дзейнасьць	паэт

Даніель Набароўскі (1573; Кракаў, цяпер Польшча — 1640; Вільня, цяпер Летува) — лекар, паэт, перакладчык, дыплямат.

Біяграфія

Нарадзіўся ў зьбяднелай шляхецкай сям’і. У 1590—1593 гг. Слухач Вітэнбэрскага ўнівэрсытэту, вывучаў лацінскую, грэцкую, нямецкую, францускую, італьянскую мовы, мэдыцыну ў Базэлі, у Арлеане ды Страсбуры (1595—1595) антычную літаратуру. Як здольны настаўнік быў прыняты на службу ў сям’ю віленскага ваяводы Крыштофа Радзівіла выкладчыкам заходніх моваў для сына Януша. Потым працаваў настаўнікам у сям’і магнатаў Ляшчынскіх. У 1601 навучаўся мэханіцы ў Падуі (Італія), слухаў лекцыі Галілея, стаў прыхільнікам ягонага вучэньня. На аснове вучэньня Галена напісаў 2 трактаты. З 1602 г. на працягу 30 гадоў быў на службе ў свайго былога выхаванца, Януша Радзівіла, i амаль увесь час жыў у ВКЛ: у Нясьвіжы, Капылі, Станькаве, пад Наваградкам. Ён падтрымліваў ідэю самастойнасьці Вялікага княства Літоўскага, дапамагаў князю рыхтаваць выступленьне пратэстанцкай шляхты супраць караля Жыгімонта III. Пасьля задушэньня выступленьня суправаджаў князя ў эміграцыі. Яшчэ раз вымушаны быў эмігрыраваць у Заходнюю Эўропу разам з князем пасьля ягонай адмовы ўдзельнічаць у паходзе Жыгімонта III на Маскоўшчыну. Пасьля вяртаньня ў ВКЛ неаднаразова езьдзіў з сакрэтнымі дыпляматычнымі даручэньнямі Радзівілаў да эўрапейскіх уладароў. З 1633 г. жыў у Вільні, дзе быў абраны гарадзкім судзьдзём. На працягу ўсяго жыцьця займаўся лекарскай практыкай, удзельнічаў у барацьбе з эпідэміямі ў ВКЛ. Быў вядомы таксама як i паэт. У сваіх вершах i вершаваных лістах адлюстроўваў сацыяльныя супярэчнасьці ў ВКЛ XVI—XVII ст., высьмейваў рэакцыйную шляхту, езуітаў, духавенства. Як пратэстант цярпеў ганеньні з боку каталіцкай царквы. У сваёй практычнай дзейнасьці быў тыповым прадстаўніком гуманістычнага кірунку (у неўраджайны 1628 год адмовіўся спаганяць нядоімку зь сялянаў маёнтка Станькава ля Койданава, якое арандаваў, з-за іхняй беднасьці, выкліканай стыхійнымі бедзтвамі і неўраджаямі. Калі радзівілаўскія рэвізоры прыехалі ў Станькава спаганяць нядоімку зь сялянаў, ён паўстаў на іх абарону і ў скарзе князю Радзівілу пісаў, што рэвізоры «катуюць (сялян), моцна іх прыгнятаючы». Перакладаў з лацінскай (М. Сарбеўскага), італьянскай (Петрарку), нямецкай ды францускай моваў.

Творы

• Poezje. Warszawa. 1961

Літаратура

• Durski J. Daniel Naborowski. Łódź. 1966.
• Грыцкевіч В. Чатыры факелы ў цемры. // Маладосць № 10. Мінск. 1972.
• Грицкевич В. П. С факелом Гиппократа. Из истории белорусской медицины. Минск. 1987. С. 120-123.
• Набароўскі Даніла. // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т.. — Мн.: 1999 Т. 5: М — Пуд. — С. 253..
• Парэцкі Я. І. Набароўскі Даніла. // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т.. — Мн.: 2000 Т. 11: Мугір — Паліклініка. — С. 86—87..
• Валахановіч А. І. Набароўскі Даніла. // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Дзяржынскага р-на. — Мн.: БЕЛТА, 2004. — 704 с.: іл. ISBN 985-6302-64-1..