Герта Мюлер

Герта Мюлер
Herta Müller
Герта Мюлер, 2019 год
Асабістыя зьвесткі
Нарадзілася	17 жніўня 1953 (68 гадоў) Ніцкідорф, Румынія
Сужэнец	Рыхард Вагнэр і Гары Мэркель[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	пісьменьніца, паэтка, эсэістка
Гады творчасьці	1976 — цяпер
Жанр	раман, аповед, верш, эсэ
Мова	нямецкая і румынская мова
Значныя творы	«Зямля зялёных сьліў», «Усё, што маю, нашу пры сабе»
Прэміі	Нобэлеўская прэмія па літаратуры (2009)
Узнагароды	Стыпэндыя Адама Мюлера-Гутэнбруна[d] (1981) прэмія СКМ у сэкцыі „творы на мовах румынскіх меншасьцяў“[d] (1982) літаратурная прэмія Аспэкты[d] (1984) Раўрыская літаратурная прэмія[d] (1985) Стыпэндыя Брэмэнскай літаратурнай прэміі[d] (1985, 1985) прэмія Марылюізы Фляйсэр[d] (1989) Нямецкая моўная прэмія[d] (1989, 1989) прэмія Росьвіты[d] (1990) Краніхштайнская літаратурная прэмія[d] (1991) Прэмія нямецкіх крытыкаў[d] (1992) прэмія Кляйста[d] (1994) прэмія Арыстэён[d] (1995) прэмія Франца Набля[d] (1997) літаратурная прэмія Іды Дэмель[d] (1998) Міжнародная Дублінская—IMPAC літаратурная прэмія[d] (1998) прэмія Франца Кафкі[d] (1999) аратарская прэмія Цыцэрона[d] (2001) Tübinger Poetik-Dozentur[d] (2001) мэдаль Карла Цукмаера[d] (2002) прэмія Ёзэфа Брайтбаха[d] (2003) літаратурная прэмія Конрада Адэнаўэра[d] (2004) Бэрлінская літаратурная прэмія[d] (2005) нямецкая літаратурная ўзнагарода „Вюрт“[d] (2006) літаратурная прэмія Вальтэра Газэнклевэра[d] (2006) Ганаровая прэмія Таварыства Гайнрыха Гайнэ[d] (2009) прэмія за ахову правоў чалавека Франца Вэрфэля[d] (2009) прэмія Гофмана фон Фалерслебэна[d] (2010) прэмія Самуэля Багуміла Ліндэ[d] (2011) прэмія «Манісманія»[d] (2011) Бэргенскі мескі пісар[d] (1995, 1996) прэмія Рыкарды Гух[d] (1987) Прэмія за найлепшую перакладзеную кнігу[d] (2013) літаратурная прэмія Ганэлёры Грэвэ[d] (2014) прэмія Гайнрыха Бэля[d] (2015) прэмія Ойгена Когана[d] (22 сакавіка 2019) прафэсар паэзіі братоў Грым[d] (1998) прэмія Фрыдрыха Гёльдэрліна ад Тубінгенскага ўнівэрсытэту[d] (2015) ганаровы доктар Енскага ўнівэрсытэту[d] (2017) ганаровы доктар Падэрборнскага ўнівэрсытэту[d] (2012)
Подпіс
Герта Мюлер у Вікісховішчы

Герта Мюлер (па-нямецку: Herta Müller; нар. 17 жніўня 1953) — нямецкая пісьменьніца, грамадзкі дзяяч. Ляўрэат Нобэлеўскай прэміі па літаратуры 2009 году з фармулёўкай «з засяроджанасьцю ў паэзіі й шчырасьцю ў прозе апісвае жыцьцё абяздоленых».

Біяграфія

Герта Мюлер нарадзілася ў сям’і нямецкамоўных румынскіх фэрмэраў. Яе дзед быў заможным фэрмэрам, але ж яго багатая спадчына была канфіскаваная камуністычным рэжымам. Яе бацька служыў у войску СС у гады Другой сусьветнай вайны, потым, у камуністычнай Румыніі, працаваў вадзіцелем грузавіка.

Творчасьць

Аўтар вершаў, прозы, эсэ. Выступае як мастак і фатограф. Яе галоўная тэма — досьвед перажытай несвабоды й гвалту, індывідуальная й калектыўная памяць, выцясьненьне з памяці, амнезія, нежаданьне памятаць. Дзеяньне шматлікіх раманаў Мюлер адбываецца ў румынскай правінцыі эпохі Чаўшэску.

Зборнікі прозы і эсэ

• Niederungen (Нізіна) (Бухарэст, 1982)
• Drückender Tango (цяжкае танга) (Бухарэст, 1984)
• Barfüßiger Februar (Басаногі люты) (1987)
• Wie Wahrnehmung sich erfindet (1990)
• Der Teufel sitzt im Spiegel (Д’ябал знаходзіцца ў люстэрку) (1991)
• Eine warme Kartoffel ist ein warmes Bett (1992)
• Der Wächter nimmt seinen Kamm (1993)
• Angekommen wie nicht da (1994)
• Hunger und Seide (Голад і шоўк) (1995)
• In der Falle (1996)
• Der fremde Blick oder das Leben ist ein Furz in der Laterne (1999)
• Heimat ist das, was gesprochen wird (2001)
• Der König verneigt sich und tötet (Кароль кланяецца і забівае) (2003)
• Die blassen Herren mit den Mokkatassen (2005)
• Atemschaukel (2009)
• Cristina und ihre Attrappe oder Was (nicht) in den Akten der Securitate steht (2009)
• Immer derselbe Schnee und immer derselbe Onkel (2011)
• Vater telefoniert mit den Fliegen (2012)

Беларускія пераклады

• Мюлер, Герта. Голад і шоўк. Мужчыны і жанчыны ў будзённым жыцці // ARCHE. № 4 (103) — 2011. С. 384—397: іл.
• Мюлер, Герта. Зьвер сэрца. Урывак з раману. // Дзеяслоў. № 43 — 2009.
• Мюлер, Г. Сёння я не хацела б з сабой сустракацца : [раман] / Герта Мюлер ; пер. з ням. Вольгі Гронскай. — Мінск : А. М. Янушкевіч, 2021. — 216 с. — (Cерыя «Noblesse Oblige»). ISBN 978-985-7210-72-5.