Халодная сынагога (Менск)

Ме́нская Хало́дная сынаго́га, таксама Вялі́кая — колішняя сынагога ў Менску. Месьцілася на сынагагальным двары на рагу вуліцы Школьнай і Нямігі

Назва

Называлася «халоднаю», бо калісьці маліліся там толькі ў сьвяты, а ў будні сынагога не ацяплялася.

Гісторыя

Агулам было 16 бажніц. Пабудаваная, паводле розных дасьледчыкаў, не пазьней XVI^[1]—XVII ст.^[2] — першая мураваная сынагога ў Менску. Некаторыя лічаць, што гэта будынак Петрапаўлаўскай царквы на тэрыторыі праваслаўнага жаночага манастыра, які пазьней быў прададзены жыдам і перароблены ў сынагогу. Да XIX ст. належала жыдоўскай абшчыне, у 1930-я закрытая, пасьля Другой сусьветнай вайны вернутая вернікам. Доўгі час была адной з самых старых мураваных пабудоваў у горадзе. У 1965—1966 г. падчас разбурэньня гістарычнай забудовы Нямігі будынак сынагогі быў зьнішчаны.

У 2001 годзе, калі на месцы сынагогі пачалося будаўніцтва паркінгу на вул. Нямізе, менская жыдоўская супольнасьць прапанавала аднавіць яе, але галоўны архітэктар Менску вырашыў паставіць толькі памятны знак^[3]. Памятны знак так і ня быў устаноўлены.

Архітэктура

Будынак уяўляў у пляне амаль квадрат, меў гатычныя скляпеньні, кантрафорсы паміж акон і ўсе марфалягічныя ійканструкцыйныя прыкметы позьняй готыкі з элемэнтамі, характэрнымі для пабудоваў абарончага тыпу. Мікола Шчакаціхін, які разглядзеў і апісаў будынак, выказаў здагадку, што пабудова ўзьнікла ў пач. XVII ст. як архаізм у менскай архітэктуры^[1].

Крыніцы

^ ^а ^б Пазняк 3.С. Рэха даўняга часу: Кн. для вучняў. — Мн.: Нар. асвета, 1985. — 111 с.: іл.
^ Трусаў А. Беларускія сінагогі // Беларуская мінуўшчына, № 3, 1996.
^ «Авив», № 1-2, 2002.

Вонкавыя спасылкі

Халодная сынагога (Менск) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[ПазнРэха-1] а ^б Пазняк 3.С. Рэха даўняга часу: Кн. для вучняў. — Мн.: Нар. асвета, 1985. — 111 с.: іл.

[2] Трусаў А. Беларускія сінагогі // Беларуская мінуўшчына, № 3, 1996.

[3] «Авив», № 1-2, 2002.

[1]

[2]

[3]