Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (Бяроза)

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (неадназначнасьць).

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла
Петрапаўлаўская царква па першай маскоўскай перабудове
Краіна	Беларусь
Места	Бяроза
Каардынаты	52°32′10.3″ пн. ш. 24°58′40.97″ у. д. / 52.536194° пн. ш. 24.9780472° у. д. / 52.536194; 24.9780472Каардынаты: 52°32′10.3″ пн. ш. 24°58′40.97″ у. д. / 52.536194° пн. ш. 24.9780472° у. д. / 52.536194; 24.9780472
Канфэсія	Беларускі экзархат
Эпархія	Берасьцейская і Кобрынская япархія
Архітэктурны стыль	псэўдарускі стыль^[d]
Дата заснаваньня	1772
Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла на мапе Беларусі ± Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла
Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла на Вікісховішчы

Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла — помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя ў Бярозе. Знаходзіцца ў цэнтры места, на гістарычнай Царкоўнай вуліцы^[a]. Пры пабудове была ў юрысдыкцыі Сьвятога Пасаду, цяпер — у валоданьні Маскоўскага патрыярхату. Твор архітэктуры барока, мастацкае аблічча якога пацярпела ад расейскай перабудовы пад мураўёўку і сучаснай кардынальнай перабудовы з насаджэньнем вялізных купалоў-цыбулінаў.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Мураваную царкву ў Бярозе збудавалі ў 1772 годзе намаганьнямі сьвятара Данілы Сушынскага^[1].

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Бяроза апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, царква працягвала дзеяць як уніяцкая. Аднак па гвалтоўнай ліквідацыі Грэцка-Каталіцкай (Уніяцкай) царквы ў 1839 годзе расейскія ўлады адабралі будынак царквы ў Сьвятога Пасаду і перадалі ў валоданьне Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы). У 1867 годзе царква пацярпела ад маскоўскай перабудовы і набыла выгляд мураўёўкі.

Найноўшы час

У 2003 годзе царкву цалкам перабудавалі да непазнавальнасьці, у выніку чаго над будынкам паставілі вялізныя купалы-цыбуліны.

Архітэктура

Помнік архітэктуры барока. Па першай перабудове атрымаў 4-часткавую падоўжна выцягнутую прасторавую кампазыцыю: званіца, трапезная, малітоўная заля, прастакутная апсыда з 2 бакавымі рызьніцамі. У сылюэце дамінавала ўзьведзеная над прытворам 3-ярусная (васьмярык на 2 чацьверыках) шатровая званіца і купал-цыбуліна на драўляным 8-гранным барабане, узьведзены над пакатым 4-схільным дахам кубападобнай малітоўнай залі. Сьцены падзяляліся лучковымі аконнымі праёмамі і пілястрамі ў прасьценках. У дэкоры выкарыстоўваліся прафіляваныя закамары (на бакавых фасадах), руставаныя ліштвы, востракутныя франтоны і аркатурныя фрызы.

У інтэр’еры існаваў драўляны разны іканастас, скампанаваны з карынтскіх калёнак, прафіляваных карнізаў і падзелаў, ажурная разьба царскіх варот акаймоўвала абразы. Мастацкую каштоўнасьць мелі абразы XVIII—XIX стагодзьдзяў на дошках «Покрыў Маці Божай» (перададзены ў Музэй старажытнабеларускай культуры ІМЭФ НАНБ), «Маці Божая зь дзіцем Хрыстом і Янам» , «Прачыстая Багародзіцы»^[2].

Галерэя

Гістарычныя здымкі

Старыя здымкі
да 1915 г.
1915 г.
1915—1918 гг.
1915—1918 гг.

1916 г.
1928 г.
да 1939 г.
1930-я гг.

Сучасныя здымкі

Сучасны стан
2010 г.
2012 г.
2012 г.
2014 г.

Заўвагі

^ Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Савецкая

Крыніцы

^ Описания церквей и приходов. Гродненский православно-церковный календарь. Том 1. — Воронеж, 1899. С. 92.
^ Кулагін А. Праваслаўныя храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2007.

Літаратура

Кулагін А. Праваслаўныя храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2007.— 653 с.: іл. ISBN 978-985-11-0389-4.

Вонкавыя спасылкі

Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла ў Бярозе, Radzima.org

[1] Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Савецкая

[2] Описания церквей и приходов. Гродненский православно-церковный календарь. Том 1. — Воронеж, 1899. С. 92.

[3] Кулагін А. Праваслаўныя храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2007.

[a]

[1]

[2]