Царква Прачыстай Багародзіцы (Бусяж)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Прачыстай Багародзіцы
Прачысьценская царква
Прачысьценская царква
Краіна Беларусь
Вёска Бусяж
Каардынаты 52°49′21.83″ пн. ш. 25°08′28.25″ у. д. / 52.8227306° пн. ш. 25.1411806° у. д. / 52.8227306; 25.1411806Каардынаты: 52°49′21.83″ пн. ш. 25°08′28.25″ у. д. / 52.8227306° пн. ш. 25.1411806° у. д. / 52.8227306; 25.1411806
Канфэсія Беларускі экзахат
Эпархія Пінская япархія 
Архітэктурны стыль барока
Статус Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Царква Прачыстай Багародзіцы на мапе Беларусі
Царква Прачыстай Багародзіцы
Царква Прачыстай Багародзіцы
Царква Прачыстай Багародзіцы
Царква Прачыстай Багародзіцы на Вікісховішчы

Царква Прачыстай Багародзіцы[a] — помнік архітэктуры XVIII ст. у Бусяжы. Знаходзіцца ў паўднёва-заходняй частцы колішняга мястэчка. Пры пабудове была ў юрысдыкцыі Сьвятога Пасаду, цяпер — у валоданьні Маскоўскага патрыярхату. Твор архітэктуры барока. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Мураваную царкву ў Бусяжы збудавалі ў 1773—1779 гадох[1].

Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Бусяж апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, царква працягвала дзейнічаць як уніяцкая. Аднак па гвалтоўнай ліквідацыі Грэцка-Каталіцкай (Уніяцкай) царквы ў 1839 годзе расейскія ўлады адабралі будынак царквы ў Сьвятога Пасаду і перадалі ў валоданьне Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы).

Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

За савецкім часам царква працягвала дзейнічаць.

Архітэктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Помнік архітэктуры позьняга барока. Гэта прастакутная ў пляне базыліка пад высокім 2-схільным дахам, тарцы якога закрываюць фігурныя франтоны. Над галоўным фасадам узвышаецца чацьверыковая вежачка-званіца з плястычным купалам. Да алтарнай сьцяны далучаецца пазьнейшая квадратная ў пляне апсыда. Нягледзячы на спрошчаны плянавальны разьвязак, архітэктура царквы мае плястычны характар — валюты, пілястры, тонкапрафіляваныя карнізы і разьвіты антаблемэнт, высока ўзьнятыя лучковыя аконныя праёмы, конхавыя нішы-эксэдры з скульптурамі эвангелістаў (не захаваліся).

У залю, перакрытую цыліндрычным скляпеньнем з распалубкамі, праз аркавы прасьвет адкрываюцца хоры[2]. У царкве захоўваўся шанаваны абраз 1797 году «Покрыва Багародзіцы».

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Назва помніка архітэктуры прыводзіцца паводле беларускай гістарычнай традыцыі. Цяперашні афіцыйны тытул: «Царква Ўсьпеньня Прасьвятой Багародзіцы» або «Сьвята-Ўсьпенская царква» (рас. Церковь Успения Пресвятой Богородицы, Свято-Успенская церковь)

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Кулагін А. Бусяжская царква // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 95.
  2. ^ Кулагін А. Бусяжская царква // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 96.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  112Г000291