Мікола Сурначоў

Мікола Сурначоў
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	сьнежань 1917 Слабада, Рагачоўскі павет, Магілёўская губэрня, Заходняя вобласьць, Савецкая Расея
Памёр	20 красавіка 1945(1945-04-20) (27 гадоў) Брандэнбург, Нямеччына
Пахаваны	Бад-Фраенвальдэ[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	паэт
Узнагароды

Міко́ла Сурначо́ў (сьнежань 1917 г. у в. Слабада, Рагачоўскі павет, Магілёўская губэрня — 20 красавіка 1945, пад Бэрлінам) — беларускі паэт.

Біяграфія

Нарадзіўся ў сьнежні 1917 году ў в. Слабада Рагачоўскага павету Магілёўскай губэрні ў сялянскай сям’і. Пасьля заканчэньня Гомельскага сельскагаспадарчага тэхнікуму працаваў аграномам на Рагачоўшчыне. Потым перайшоў у раённую газэту «Камунар».

У 1937—1939 гадох навучаўся на літаратурным факультэце Гомельскага пэдагагічнага інстытуту. У 1939 году перавёўся ў Менскі пэдагагічны інстытут. Вучобу сумяшчаў з працай у рэспубліканскіх газэтах «Звязда» (1939—1940) і «Чырвоная зьмена» (1940—1941).

З 1941 году — у Савецкай Арміі, удзельнічаў у абароне Каўказу, у вызваленьні Беларусі, Украіны, Румыніі, Польшчы.

Старшы лейтэнант узвода зьнішчальнага процітанкавага артылерыйскага палка Сурначоў загінуў у ноч з 19 на 20 красавіка 1945 года ў рукапашным баі пад Бэрлінам. Пахаваны ў нямецкім пасёлку Фрайдэнберг, што за 8 кілямэтраў ад Бэрлінскай кальцавой дарогі, а потым парэшткі паэта былі перазахаваныя на брацкіх могілках Бад-Фрэенвальдэ.

Творчасьць

Друкавацца пачаў у 1933 годзе ў рагачоўскай раённай газэце «Камунар». Выйшлі зборнікі паэзіі «На сурмах баравых» (1946), «Барвовая зара» (1959), кніга вершаў, лістоў і ўспамінаў «Акопны сьпеў» (1986). Выступаў з літаратурна-крытычнымі артыкуламі і рэцэнзіямі.

Рытм і разнастайнасьць, сюжэтная завершанасьць уключаных дэталей і вобразаў, ляканічнасьць — выяўляюць асаблівасьць паэзіі Міколы Сурначова.

	Сон Мне сёньня сьніліся суніцы, Сьцяжынка праз густы хмызьняк   І дзераза, што хутка віцца Пачне ў імхах і так і сяк. І луг мурожны, і прысады Вакол варшаўскае шашы Шапталі мне: «Цябе мы рады Сустрэць ад шчырае душы». I так заўжды перад вачыма: Густы хмызьняк, разьбег дарог Такою я цябе, Радзіма, У дні суровыя зьбярог.
—1944 год. Румынія.

Узнагароды

• ордэн Чырвонай Зоркі,
• ордэн Айчыннай вайны І ступені (пасьмяротна),
• мэдалі.

Ушанаваньне памяці

Яго імем названа вуліца ў Рагачове.

Кнігапіс

• Мікола Сурначоў. На сурмах баравых. (вершы). — Менск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1946. — 46 с. — 4000 ас.
• Мікола Сурначоў. Барвовая зара: вершы.. — Менск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1959. — 55 с. — 4000 ас.
• Крывёю сэрца. (Зборнік вершаў беларускіх паэтаў, загінуўшых у часы Вялікай Айчыннай вайны) / укладальнік і аўтар прадмовы Анатоль Вялюгін; рэдкалегія: Пімен Панчанка (галоўны рэдактар) і інш.. — Менск: Беларусь, 1967. — С. 138—152. — 177 с. — (Бібліятэка беларускай паэзіі). — 7300 ас.
• Мікола Сурначоў. З дарог вайны. (Ліставаньне) // Беларусь : часопіс. — 1967. — № 6.
• Мікола Сурначоў. Акопны спеў: вершы, лісты, успаміны. / уклад. Паўлюк Прануза. — Менск: Мастацкая літаратура, 1986. — 150 с. — 2700 ас.
• Скрыжалі памяці. З творчай спадчыны пісьменнікаў Беларусі, якія загінулі ў гады Другой сусветнай вайны / Укладаньне, біяграфічныя даведкі пра аўтараў і камэнтар Алеся Бельскага. — Менск: Беларускі кнігазбор, 2005. — Т. Кніга 3. — С. 121—156. — 672 с. — 1000 ас. — ISBN 985-504-016-3

Пераклады

• Mikoła Surnaczou. Wierszy  (пол.) / wybrał, opracował i przedmową opatrzył Jan Huszcza // Wiersze białoruskie : antologia. — Łódź : Wydawnictwo Łódzkie, 1971.
• Микола Сурначев. Одна любовь: перевод с белорусского (рас.) / автор предисловия Д. Ковалев. — М.: Молодая гвардия, 1971. — 46 с. — 10 000 ас.

Літаратура

• Аўрамчык М. Недаспетая песня. // Маладосць : часопіс. — 1969. — № 6.
• Дняпроўскія матывы. (Нарысы пра пісьменьнікаў). / пад агульнай рэдакцыяй І. Ф. Штэйнера. — Гомель: Сож, 2009. — С. 35—38. — 366 с. — 500 ас. — ISBN 978-985-6927-03-7
• Віктар Жыбуль. Мікола Сурначоў: Пачатак шляху. // Роднае слова : штомесячны навуковы і метадычны часопіс. — 2017. — № 11. — С. 14—18.
• Алесь Марціновіч. З Рагачоўскага рога — усяго многа. // Полымя : літаратурна-мастацкі і грамадзка-палітычны часопіс. — 2016. — № 8 (1042). — С. 180, 181.
• Алесь Марціновіч. Уславіў зорку вызвалення. // Літаратура і мастацтва : штотыднёвая літаратурная і грамадзка-палітычная дзяржаўная газэта. — 2022, 15 ліпеня. — № 28 (5185). — С. 5.
• Мікола Мішчанчук. «Сваёю сцежкаю ісці…»: Паэзія апаленых пялёстаў. // Полымя : літаратурна-мастацкі і грамадска-палітычны часопіс. — 2010. — № 5 (967). — С. 128—137 (132—136).
• Прануза, Паўлюк. Такі ён быў. // Полымя : літаратурна-мастацкі і грамадска-палітычны часопіс. — 1966. — № 6.
• Іван Штэйнер. Светлы сум Міколы Сурначова. // Роднае слова : штомесячны навуковы і метадычны часопіс. — 2010. — № 9 (273). — С. 28, 29.

Энцыкляпэдыі

• Саламевіч І. У. Мікола Сурначоў. // Беларуская савецкая энцыкляпэдыя. У 12 т. / Беларуская Савецкая Энцыклапедыя; Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1971. — Т. 4. Графік — Зуйка. — 608 с. — С. 126. 127.
• Саламевіч І. У. Мікола Сурначоў. // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 15: Следавікі — Трыо. — 552 с. — ISBN 985-11-0251-2 — С. 282.
• Мікола Сурначоў. // Беларускія пісьменнікі (1917—1990): Даведнік; Склад. А. К. Гардзіцкі. Нав. рэд. А. Л. Верабей. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1994. — 653 с.: іл. ISBN 5-340-00709-X. — С. 520.
• Мікола Сурначоў. // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік у 6-ці тамах / АН Беларусі, Інстытут літаратуры ім. Я. Купалы; рэд. А. І. Мальдзіса.Т. 5: Пестрак — Сяўрук. — Мн.: БелЭн, 1995. — 480 с. — ISBN 5-85700-060-2. — ISBN 5-85700-168-4. — С. 446—448.
• Мікола Сурначоў. // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. У 5 т. / Рэд. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1987. — Т. 5: Скамарохі — Яшчур. — 702 с. — 9500 ас. С. 196.

Вонкавыя спасылкі

• Мікола Сурначоў на Беларускай палічцы.