Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля і кляштар дамініканаў (Васілішкі)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля і кляштар дамініканаў
Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля
Краіна	Беларусь
Вёска	Васілішкі
Каардынаты	53°46′37.35″ пн. ш. 24°50′55.95″ у. д.
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Гарадзенская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	барока
Дата заснаваньня	XVII ст.
Статус	Ахоўная зона
Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля і кляштар дамініканаў на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля і кляштар дамініканаў
Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля і кляштар дамініканаў на Вікісховішчы

Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля і кляштар дамініканаў — помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя ў Васілішках. Знаходзіцца ў цэнтры колішняга мястэчка, на гістарычным Рынку. Касьцёл дзее, кляштар існаваў да 1832 году. Твор архітэктуры віленскага барока. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Комплекс складаўся з касьцёла, кляштарнага корпуса і мура з брамай. У другой палове XIX ст. улады Расейскай імпэрыі зруйнавалі кляштарны корпус.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У 1658 годзе судзьдзя земскі лідзкі М. Лімант заснаваў у Васілішках кляштар дамініканаў. Неўзабаве ў мястэчку збудавалі драўляныя касьцёл і кляштарны корпус.

У 1769 годзе на месцы драўляных пачалося будаваньне мураваных касьцёла і кляштару. На 1773 год тут было 11 манахаў. У 1790 годзе адбылася кансэкрацыя новазбудаванага касьцёла.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Васілішкі апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзеяць. Па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831) у 1832 годзе расейскія ўлады ліквідавалі кляштар, а па здушэньні нацыянальна-вызвольнага паўстаньня (1863—1864) у 1865 годзе — гвалтоўна перарабілі касьцёл пад царкву Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы).

У другой палове XIX ст. расейскія ўлады зруйнавалі мураваны кляштарны корпус.

Найноўшы час

У 1919 годзе ўлады міжваеннай Польскай Рэспублікі вярнулі будынак касьцёла рыма-каталікам.

Архітэктура

Касьцёл

Касьцёл — 3-нэфавая 2-вежавая базыліка з паўкруглай апсыдай і закрысьціяй з паўднёвага боку. Плястыка ствараецца ўвагнутасьцю і акругласьцю граняў вежаў, слаістымі лапаткамі, пілястрамі з валютамі ў аснове, плыўна выгнутымі цягамі і карнізамі, прастакутнымі філёнгамі. Сымэтрычна-восевая 3-часткавая кампазыцыя фасаду падкрэсьліваецца лучковымі ўваходнымі і аконнымі праёмамі, нішамі, круглымі люкарнамі. Бакавыя фасады маюць лучковыя праёмы і падзяляюцца роўнымі лапаткамі.

Унутраную прастору падтрымліваюць 6 слупоў. Гістарычна меў скляпеністыя перакрыцьці нэфаў, згубленыя ў ходзе перабудоваў і замененыя роўнай бэлечнай стольлю. У цэнтральны нэф шырокай аркай адкрываецца галерэя хораў з увагнутым парапэтам Інтэр’ер аздабляюць галоўны, 2 бакавыя і 4 кулісныя стукавыя алтары. У цэнтры галоўнага алтара знаходзіцца абраз «Хрост Панскі».

Кляштар

Кляштарны корпус — П-падобны ў пляне будынак, які ўтвараў з касьцёлам замкнёны дворык.

Галерэя

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  каля 1900 г.
• 
  1916—1918 гг.
• 
  да 1939 г.
• 
  1941 г.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Галоўны фасад
• 
  З боку апсыды
• 
  Інтэр’ер
• 
  Хоры

Літаратура

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — 684 с. — ISBN 985-11-0314-4

Вонкавыя спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  412Г000616

• Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля і кляштар дамініканаў у Васілішках, Radzima.org