Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў (Вялікая Бераставіца)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў (неадназначнасьць).
Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў
Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі
Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі
Краіна Беларусь
Мястэчка Вялікая Бераставіца
Каардынаты 53°11′34″ пн. ш. 24°01′10″ у. д. / 53.19278° пн. ш. 24.01944° у. д. / 53.19278; 24.01944Каардынаты: 53°11′34″ пн. ш. 24°01′10″ у. д. / 53.19278° пн. ш. 24.01944° у. д. / 53.19278; 24.01944
Канфэсія Каталіцкая царква
Эпархія Гарадзенская дыяцэзія 
Архітэктурны стыль барока
Заснавальнік Геранім Хадкевіч
Статус Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў на мапе Беларусі
Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў
Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў
Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў

Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў — помнік архітэктуры XVII ст. у Вялікай Бераставіцы. Знаходзіцца ў цэнтры мястэчка, на гістарычным Рынку[a]. Касьцёл стаіць у руінах, кляштар існаваў да 1832 году. Твор архітэктуры раньняга барока. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У 1615 годзе ўладальнік маёнтку Геранім Хадкевіч заснаваў у Вялікай Бераставіцы місію кармэлітаў, якія валодалі касьцёлам. У 1741 годзе праводзіўся рамонт касьцёла з фундацыі кракаўскага кашталяна Юзэфа Мнішка. У 1794 годзе пры касьцёле існаваў шпіталь, заснаваны на сродкі Ю. Патоцкай, у другой палове XVIII — першай палове XIX ст. дзейнічала школа.

Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Вялікая Бераставіца апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзейнічаць. Аднак па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831) у 1832 годзе расейскія ўлады ліквідавалі кляштар, будынак якога зруйнавалі. У 1855 годзе праводзіўся рамонт касьцёла. Па здушэньні нацыянальна-вызвольнага паўстаньня (1863—1864) у 1866 годзе расейскія ўлады гвалтоўна перарабілі касьцёл пад царкву Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы)

Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У 1920 годзе ўлады міжваеннай Польскай Рэспублікі вярнулі касьцёл каталікам. Па Другой сусьветнай вайне савецкія ўлады зачынілі касьцёл, будынак якога занядбалі. У 1992 годзе будынак касьцёла пацярпеў ад пажару.

Архітэктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Помнік архітэктуры раньняга барока. Гэта 3-нэфавая базыліка з трансэптам, паўкруглай апсыдай і дзьвюма нізкімі закрысьціямі з бакоў алтарнай часткі. Галоўны бязьвежавы заходні фасад падзяляецца пілястрамі на тры часткі і завяршаецца прыступкавым атыкам. Узвышаная сярэдняя частка завяршаецца франтонам з авальнай нішай у цэнтры. Нізкія бакавыя нэфы і закрысьціі кантрастуюць з 2-ярусным цэнтральным нэфам і крыламі трансэпта пад вальмавым дахам. Сьцены цэнтральнага нэфу падзяляюцца пілястрамі, бакавых нэфаў — лапаткамі. Аконныя праёмы з лучковымі аркавымі завяршэньнямі.

Унутраная прастора падзяляецца чатырма масіўнымі слупамі на тры нэфы. Цэнтральны павышаны нэф перакрываецца цыліндрычнымі скляпеньнямі на распалубках, бакавыя — крыжовымі. Пры ўваходзе месьцяцца хоры. Найважнейшай рэліквіяй касьцёла быў абраз анёлаў-ахоўнікаў, які напісаў Францішак Смуглевіч. Пад будынкам крыпта — дзевяць памяшканьняў, злучаных пераходамі[1].

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гістарычныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Старыя здымкі
  • С. Касакоўскі, 1895 г.
    С. Касакоўскі, 1895 г.
  • С. Касакоўскі, 1895 г.
    С. Касакоўскі, 1895 г.
  • С. Касакоўскі, 1900 г.
    С. Касакоўскі, 1900 г.
  • каля 1900 г.
    каля 1900 г.
  • С. Касакоўскі, 1901 г.
    С. Касакоўскі, 1901 г.
  • С. Касакоўскі, 1901 г.
    С. Касакоўскі, 1901 г.
  • да 1915 г.
    да 1915 г.
  • да 1915 г.
    да 1915 г.
  • да 1915 г.
    да 1915 г.
  • П. Валынцэвіч, 29 чэрвеня 1911 г.
    П. Валынцэвіч, 29 чэрвеня 1911 г.
  • 1915—1918 гг.
    1915—1918 гг.
  • 1923 г.
    1923 г.
  • да 1939 г.
    да 1939 г.
  • да 1939 г.
    да 1939 г.
  • да 1939 г.
    да 1939 г.
  • 1937 г.
    1937 г.
  • 1937 г.
    1937 г.
  • 1937 г.
    1937 г.
  • 1937 г.
    1937 г.
  • 1941 г.
    1941 г.

Сучасныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Сучасны стан
  • Агульны выгляд
    Агульны выгляд
  • Галоўны фасад
    Галоўны фасад
  • Інтэр'ер
    Інтэр'ер
  • Інтэр'ер
    Інтэр'ер

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Дзяржынскага, 5

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі. — Менск, 2008. С. 74.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
  • Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  412Г000078
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Касьцёл_Адведзінаў_Найсьвяцейшай_Панны_Марыі_і_кляштар_кармэлітаў_(Вялікая_Бераставіца)&oldid=2275960»