Перайсьці да зьместу

Віцезслаў Нэзвал

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Віцезслаў Нэзвал
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся 26 траўня 1900(1900-05-26)[1][2][3][…]
Памёр 6 красавіка 1958(1958-04-06)[6][1][3][…] (57 гадоў)
Пахаваны
Бацькі Bohumil Nezval[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці мовазнавец, пісьменьнік, паэт, драматург, сцэнарыст, навэліст, перакладнік, плястычны артыст, публіцыст, драматург, празаік, лібрэтыст
Мова чэская мова[3][3][3][…], гішпанская мова[3][3][3], ангельская мова[3][3][3] і француская мова[3][3][3]
Узнагароды
Подпіс Выява аўтографу
Віцезслаў Нэзвал

Віцезслаў Нэзвал (па-чэску: Vítězslav Nezval; 26 траўня 1900 — 6 красавіка 1958) — чэскі пісьменьнік і перакладчык, адзін з заснавальнікаў чэскага паэтызму, лідэр сюррэалізму, народны пісьменьнік (1953).

Біяграфія

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Нарадзіўся ў сям’і вясковага настаўніка ў Маравіі (в. Біскоўпкі непадалёк ад Мараўскага Крумлава), з 1903 году сям’я жыла ў Шэмікавіцах. З 1911 году наведваў гімназію ў Тршэбічы, якую скончыў у 1919 годзе.

Падчас Першай сусьветнай вайны быў прызваны ў войска, але праз два месяцы звольнены. Адзін сэмэстар наведваў юрыдычны факультэт Брненскага ўнівэрсытэту, потым перавёўся на філязофскі факультэт Карлавага ўнівэрсытэту, які таксама ня скончыў.

У 1922 годзе ўступіў ў мастацка-літаратурную суполку «Дэветсіл» (разам з Карэлам Тайге). Па часе стаўся палітычным ініцыятарам чэскага авангарднага руху. У 1924 годзе ўступіў у Камуністычную партыю Чэхаславаччыны. Працаваў сакратаром у рэдакцыі Масарыкавага навуковага слоўніка, пасьля прысьвяціў сябе літаратурнай дзейнасьці. Друкаваўся ў чэскай прэсе. Працаваў у тэатры. У межах «Дэветсілу» ўдзельнічаў у фармаваньні паэтызму.

Падарожжа ў СССР, Францыю, Італію і Грэцыю вельмі паўплывала на Нэзвалаў сьветапогляд. Падчас вандровак знаёміўся зь вядомымі сюррэалістамі (у тым ліку з Анры Брэтонам і Полем Элюарам), пад уплывам якіх заснаваў Суполку сюррэалістаў Чэхаславацкай рэспублікі (1934), якую сам у 1938 годзе распусьціў.

Пасьля Другой сусьветнай вайны актыўна ўдзельнічаў у дзейнасьці КПЧ, атрымаў шэраг афіцыйных узнагарод. Творчасьць гэтага пэрыяду — пошук сябе ў сацыялістычным рэалізьме.

Памёр Нэзвал у выніку інфаркту і шкарлятыны.

Творчасьць

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Літаратурныя пачаткі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Jaro
  • Melancholičtí upíři
  • Most — напісаны пад уплывам пралетарскай паэзіі. Адлюстроўвае час навучаньня ў гімназіі.
  • Večerní
  • Jarní selanka
  • Letnice

Паэтызм

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Pantomima («Пантаміма», 1924) — першы паэтыстычны зборнік
  • Abeceda («Абэцэда»)
  • Básně na pohlednice (1926)
  • Nápisy na hroby (1926) — дробная паэтыстычная проза
  • Dobrodružství noci a vějíře (1927)
  • Hra v kostky (1928)
  • Básně noci (1930)
  • Podivuhodný kouzelník («Дзіўны чараўнік») — адзін з твораў, які выразна паўплываў на разьвіцьцё паэтызму. Сымбаль паэтызму.
  • Akrobat («Акрабат»)
  • Edison («Эдысан»)
  • Signál času («Сыгналь часу»)
  • Snídaně v trávě (1931)
  • Jan ve smutku (1931)
  • Květy zla
  • Pět prstů
  • Skleněný havelok (1932, «Шкляны плашч») — паступовы пераход да сюррэалізму.
  • Zpáteční lístek (1933)
  • Sbohem a šáteček (1934, «Бывай і хустачка»)

Сюррэалізм

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Žena v množném čísle (1936)
  • Absolutní hrobař (1937)
  • Praha s prsty deště («Прага з пальцамі дажджу»)

Адначасна зь сюррэалістычнымі творамі Нэзвал пісаў і несюррэалістычную паэзію і выдаваў пад псэўданімамі:

  • 52 hořkých balad věčného studenta Roberta Davida («52 горкія баляды вечнага студэнта Робэрта Давіда», 1936) — насьледаваньне Франсуа Віёну.
  • 100 sonetů zachránkyni věčného studenta Roberta Davida («100 санэтаў выратавальніцы вечнага студэнта Робэрта Давіда»)
  • 70 básní z podsvětí na rozloučenou se stínem věčného studenta Roberta Davida

Каля 1937 году Нэзвал пакідае сюррэалістычную паэтыку і пераходзіць да паэзіі калектыўных і нацыянальных каштоўнасьцяў.

  • Matka naděje (1938)
  • Pět minut za městem (1939)

Сацрэалізм

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Historický obraz (1945)
  • Velký orloj (1949)
  • Stalin (1949)
  • Zpěv míru (1950)
  • Z domoviny (1951)
  • Křídla (1952)
  • Chrpy a města (1955)
  • Nedokončená (1960)

Проза

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Большую частку прозы выдаў у 1920—1930-х гадах. Паглыбленьне ў тэмы падсьвядомасьці і сну.

  • Kronika z konce tisíciletí
  • Posedlost
  • Chtěla okrást lorda Blamingtona
  • Dolce farniente
  • Pan Marat
  • Jak vejce vejci
  • Monako (раманэта)
  • Karneval (раманэта)
  • Valérie a týden divů
  • Anička, skřítek a slaměný Hubert
  • Sexuální nocturno (1931)
  • Věci, květiny, zvířátka a lidé pro děti
  • Z mého života
  • Neviditelná Moskva (1935
  • Ulice Git-le-Ceur (1936)
  • Pražský chodec (1938)

Драматургія

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Milenci z kiosku (1932)
  • Manon Lescaut (пераклад)
  • Loretka (1941)
  • Dnes ještě zapadá slunce nad Atlantidou (1956)
  • Tři mušketýři
  • Nový Figaro
  • Schovávaná na schodech

Іншае

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Выдаў энцыкляпэдыю сучасных паэтычных кірункаў і некалькі літаратуразнаўчых працаў: пра творчасьць Іржы Волькера, Карэла Чапэка, Ёзэфа Чапэка, Яраслава Врхліцкага, Пэтра Бэзруча і іншых. Пераклаў некалькі працаў Анры Брэтона.

Беларускія пераклады

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

На беларускую мову зборнік «Васількі і гарады» пераклаў Хведар Жычка, паасобныя вершы — Лявон Баршчэўскі, Васіль Вітка, Анатоль Вялюгін, Пятрусь Макаль, Васіль Матэвушаў, Сяргей Панізьнік, Пятро Прыходзька, Станіслаў Шушкевіч.

  • Васількі і гарады: Вершы і паэмы / Пер. з чэш. мовы Х. Жычка. — Мн. : Мастац. літ., 1986. — 111 с, 1л.партр. — (Паэзія народаў свету).

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ а б Vitezslav Nezval // Інтэрнэт-база зьвестак фантастыкі (анг.) — 1995.
  2. ^ Vítězslav Nezval // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)
  3. ^ а б в г д е ё ж з і к л м н о п Nezval, Vítězslav // Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
  4. ^ http://www.cycling-southern-moravia-region.com/403-ivancice-senorady
  5. ^ Dalešice - Vítězslav Nezval
  6. ^ а б Незвал Витезслав // Большая советская энциклопедия (рас.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  7. ^ http://www.arts.gla.ac.uk/Slavonic/Nezval.html

Вонкавыя спасылкі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Віцезслаў Нэзвал — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Віцезслаў_Нэзвал&oldid=2169651»