Банска Шцьяўніца

	Банска Шцьяўніца
	славац. Banská Štiavnica
Герб Банскай Шцьяўніцы	Сьцяг Банскай Шцьяўніцы
Дата заснаваньня:	1156
Краіна:	Славаччына
Край:	Банскабыстрыцкі
Раён:	Банска Шцьяўніца
Плошча:	46,38 км²;
Вышыня:	621 м н. у. м.
Насельніцтва:	▼9628 чал. (1 студзеня 2021);
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Тэлефонны код:	045
Паштовы індэкс:	969 01
Нумарны знак:	BS
Геаграфічныя каардынаты:	48°27′31″ пн. ш. 18°53′35″ у. д. / 48.45861° пн. ш. 18.89306° у. д.Каардынаты: 48°27′31″ пн. ш. 18°53′35″ у. д. / 48.45861° пн. ш. 18.89306° у. д.
	Банска Шцьяўніца на мапе Славаччыны Банска Шцьяўніца
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
	http://www.banskastiavnica.sk/en/

Ба́нска Шцья́ўніца (зьвесткі) (па-славацку: Banská Štiavnica, па-нямецку: Schemnitz, па-вугорску: Selmecbánya) — горад у цэнтральнай Славаччыне ля падножжа горнага масіва Шцьяўніцке Вэрхі. Насельніцтва каля 11 тыс. чалавек.

Гісторыя

Першая здабыча карысных выкапняў пачалася на месцы Банскай-Шцьяўніцы яшчэ ў III ст., імеверна кельтамі. У 1156 годзе Банска-Шцьяўніца згадваецца як шахтарскі гарадок. У 1217 упершыню згадваецца здабыча срэбра ў ваколіцах гораду, у 1238 Банска-Шцьяўніца атрымлівае гарадзкія правы. У XIII ст. сюды прыходзяць нямецкія каляністы з Тыроля і Саксоніі. У 1443 годзе горад зьнішчыў моцны землятрус. У сярэдзіне XV ст. узьнікаюць Стары і Новы Замак — умацаваньні супраць турэцкіх набегаў. У 1627 годзе ўпершыню ў сусьветнай гісторыі пры здабычы карысных выкапняў тут былі выкарыстаныя выбуховыя рэчывы — порах. У 1735 годзе ў Банскай-Шцьяўніцы ўзьнікае першая ў Вугоршчыне Горная школа, а ў 1763 вышэйшая навучальная ўстанова — Горная акадэмія. У 1782 годзе Банска-Шцьяўніца была трэцім буйнейшым горадам Вугоршчыны пасьля Браціславы і Дэбрэцэна.