Абарона Ольштына (карціна Казімера Альхімовіча)

	Абарона Ольштына
	Польская мова: Obrona Olsztyna
Мастак	Казімер Альхімовіч
Год	1881
Тып	алей, палатно
Памеры	186 × 272
Месцазнаходжаньне	Нацыянальны музэй у Варшаве, Варшава

«Абарона Ольштына» (па-польску: Obrona Olsztyna) — вялікае сюжэтнае палатно Казімера Альхімовіча, намаляванае ў 1881 годзе^[1]^[2]. Створана паводле п’есы «Каспар Карпінскі», якая была напісана Ўладзіславам Сыракомляй і пастаўлена ў Вільні ў 1858 г.^[3] Арыгінальнае палатно захоўваецца ў Нацыянальным музэі ў Варшаве, а аўтарская копія 1912 году — з 1998 г. у калекцыі Чэнстахоўскага музэя^[1]. Памер арыгінальнай карціны — 186 × 272 см.^[3]. «Абарона Ольштына» зьяўляецца самай вядомай графічнай выявай Каспара Карлінскага(pl)^[1].

Арыгінал карціны намаляваны Казімірам Альхімовічам у 1881 годзе^[2]. Карціна атрымала шмат спрэчных водгукаў у тагачаснай прэсе^[3]. У 1882 годзе «Абарона Ольштына» атрымала першую ўзнагароду ў конкурснай выстаўцы палотнаў на гістарычную тэму, арганізаваным Таварыствам заахвочваньня мастацтваў(pl) у Варшаве^[2]^[3].

Аўтарская копія «Абароны Ольштына», намаляваная мастаком у 1912 годзе, была набыта Чэнстахоўскім музэем на аўкцыённым салёне «Rempex» у 1998 годзе^[2].

Апісаньне

У палатно перадаўся моцны эмацыянальны тон п’есы Ў. Сыракомлі. Мастак узнаўляе гістарычныя падзеі XVІ ст.: Карлінскі меў восем сыноў, сем зь якіх памерлі альбо былі забітыя ў розных войнах. У 1587 годзе Каспар Карлінскі(pl) ўзначальвае абарону крэпасьці ў Ольштыне, якую аблажылі войскі аўстрыйскага эрцгерцага Максыміліяна Габсбурга, які прэтэндаваў на польскую карону пасьля сьмерці Стэфана Баторыя. Трагізм сытуацыі ў тым, што ворагі захапілі 6-гадовага сына галоўнага героя й, выставіўшы яго пад гарматныя стрэлы, патрабуюць здаць крэпасьць без бою. Карлінскі стаіць перад страшным жыцьцёвым выбарам^[3].

Мастак прытрымліваецца ў карціне рэалістычных у цэлым выразных сродкаў: заўважаецца дакладнасьць у выявах пабудоў, старажытнай зброі, адзеньня. Але ў аснову жывапіснага сюжэта пакладзены рамантычны кантраст паміж зьнешне спакойнай, амаль манумэнтальнай фігурай Карлінскага й дынамікай іншых пэрсанажаў. Асабліва ярка-экспрэсыўны вобраз нададзены жонцы Карлінскага, якая на каленях моліць мужа^[3].

Крыніцы

^ ^а ^б ^в Karol Nabiałek. Nowe spojrzenіe na bіografіę Kaspra Karlіńskіego herbu Ostoja (недаступная спасылка) Архівавана 5 сакавіка 2016.
^ ^а ^б ^в ^г Muzeum Halіny Pośwіatowskіej Архівавана 6 сакавіка 2016. ІSBN 83-60128-10-3
^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е Марына Загідуліна. Казімір Альхімовіч як ілюстратар польскіх пісьменнікаў // Гісторыя, культуралёгія, мастацтвазнаўства: Матэрыялы ІІІ Міжнар. кангрэса беларусістаў «Беларуская культура ў дыялёгу цывілізацый» (Менск, 21-25 мая, 4-7 сьнеж. 2000 г.). — Мн.: Беларускі кнігазбор, 2001.

[”cztn”-1] а ^б ^в Karol Nabiałek. Nowe spojrzenіe na bіografіę Kaspra Karlіńskіego herbu Ostoja (недаступная спасылка) Архівавана 5 сакавіка 2016.

[”muzeumczestochowa”-2] а ^б ^в ^г Muzeum Halіny Pośwіatowskіej Архівавана 6 сакавіка 2016. ІSBN 83-60128-10-3

[”Загідуліна”-3] а ^б ^в ^г ^д ^е Марына Загідуліна. Казімір Альхімовіч як ілюстратар польскіх пісьменнікаў // Гісторыя, культуралёгія, мастацтвазнаўства: Матэрыялы ІІІ Міжнар. кангрэса беларусістаў «Беларуская культура ў дыялёгу цывілізацый» (Менск, 21-25 мая, 4-7 сьнеж. 2000 г.). — Мн.: Беларускі кнігазбор, 2001.

[1]

[2]

[3]