Царква Раства Багародзіцы (Лужкі)

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Раства Багародзіцы
Царква Раства Багародзіцы
Краіна	Беларусь
Вёска	Лужкі
Каардынаты	55°21′11.15″ пн. ш. 27°52′09.46″ у. д.
Канфэсія	Беларускі экзахат
Эпархія	Полацкая япархія
Дата заснаваньня	1794
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Царква Раства Багародзіцы на мапе Беларусі Царква Раства Багародзіцы
Царква Раства Багародзіцы на Вікісховішчы

Царква Раства Багародзіцы — помнік архітэктуры канца XVIII ст. у Лужках. Знаходзіцца ў цэнтры колішняга мястэчка, на гістарычным Рынку пад адрасам вуліца Дзісенская, 1. Пры пабудове была ў юрысдыкцыі Сьвятога Пасаду, цяпер — у валоданьні Маскоўскага патрыярхату. Твор архітэктуры барока і клясыцызму, мастацкае аблічча якога пацярпела ў выніку надбудовы купалоў-цыбулінаў.

Гісторыя

Мураваную грэцка-каталіцкую (уніяцкую) царкву ў Лужках збудавалі ў 1794 годзе з фундацыі ваяводы полацкага Валяр’яна Жабы. Пазьней расейскія ўлады гвалтоўна адабралі будынак царквы ў Сьвятога Пасаду і перадалі ў валоданьне Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы). У 1831 і 1835 гадох будынак пацярпела ад пажараў. Часткова перабудоўвалася ў 2-й палове XIX ст.

У 1934 годзе да царквы прыбудавалі прытвор з званіцай.

Архітэктура

Помнік архітэктуры пераходнага пэрыяду ад барока да клясыцызму. Прастакутны ў пляне аб’ём малітоўнай залі пераходзіць у 3-сьценак апсыды, накрыты агульным вальмавым дахам, завершаным купалам-цыбулінай на 8-гранным барабане (пастаўлены ў 2-й палове XIX ст.). Над прытворам узвышаецца 2-ярусная 4-гранная званіца, завершаная шатровым дахам з купалам-цыбулінай на барабане (збудаваныя ў 1934 годзе). Сьцены падзяляюцца высокімі аркавымі аконнымі праёмамі з дугамі-броўкамі і дэкаруюцца пілястрамі, апярэзваюцца прафіляваным карнізам.

У малітоўную залю над шырокім аркавым праёмам адкрываюцца хоры. Апсыда вылучаецца іканастасам. У царкве захоўваюцца абразы XVII — XVIII стагодзьдзяў: «Раство Хрыстова», «Ісус Хрыстос, які бласлаўляе дзяцеў», «Маці Божая Адзігітрыя» (1794), «Сьвяты Мікалай» (залачоную рызу выканаў у 1794 годзе мясцовы злотнік Ян Жыгель), фэратрон «Сьвяты Мікалай» і «Маці Божая Адзігітрыя». Пад царквой месьціцца крыпта.

Галерэя

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  каля 1900 г.
• 
  11 лістапада 1934 г.
• 
  1930-я гг.
• 
  1930-я гг.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  Галоўны фасад
• 
  Бакавы фасад
• 
  З боку Рынку

Літаратура

• Кулагін А. Праваслаўныя храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2007.— 653 с.: іл. ISBN 978-985-11-0389-4.

Вонкавыя спасылкі

• Царква Раства Багародзіцы ў Лужках, Radzima.org