Хасэ Марці
| Хасэ Марці | |
| гішп. José Julián Martí y Pérez | |
 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Імя пры нараджэньні | Хасэ-Хуліян Марці-Пэрэс |
| Нарадзіўся | 28 студзеня 1853 Гавана, генэрал-капітанства(es) Куба, віцэ-каралеўства Новая Гішпанія, Гішпанская імпэрыя |
| Памёр | 19 траўня 1895 (42 гады) Дос-Рыяс, генэрал-капітанства Куба, віцэ-каралеўства Новая Гішпанія, Гішпанская імпэрыя |
| Бацькі | Leonor Pérez Cabrera[d] |
| Сужэнец | Кармэна Саяс-Басан |
| Дзеці | Сын Хасэ-Франсіска «Пэпіта» Марці |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | Журналіст |
| Гады творчасьці | 1869—1895 |
| Кірунак | Мадэрнізм |
| Жанр | Паэзія |
| Мова | Гішпанская |
| Дэбют | Драма ў вершах «Абдала» (1869, газэта «Вольная Айчына») |
| Значныя творы | Зборнік «Простыя вершы»(en) (1891): песьня «Гуантанамэра» |
| Подпіс | 
|
| josemarti.cu | |
Хасэ Хуліян Марці-і-Пэрэс (1853; Гавана, цяпер Куба — 1895; Дос-Рыяс, цяпер правінцыя Сант’яга-дэ-Куба, Куба) — кубінскі паэт, нацыянальны герой Кубы.
Біяграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]За ўдзел у нацыянальна-вызвольнай барацьбе ў 1870 годзе быў арыштаваны гішпанскімі ўладамі й высланы ў Гішпанію, дзе вывучаў філязофію, літаратуру й права ва ўнівэрсытэтах Мадрыду й Сарагосы. 3 1875 году жыў у Мэксыцы, Гватэмале, у 1879 годзе вярнуўся на Кубу. За ўдзел у падрыхтоўцы антыгішпанскага паўстаньня зноўку быў выселены ў Гішпанію. 3 1880 годзе ў ЗША, карэспандэнт лацінаамэрыканскіх газэтаў. У 1892 годзе з разрозьненых эмігранцкіх груповак стварыў Кубінскую рэвалюцыйную партыю, якая згуляла галоўную ролю ў падрыхтоўцы паўстаньня на Кубе, якое пачалося 24 лютага 1895 году. 14 сакавіка 1892 г. у Нью-Ёрку (ЗША) заснаваў яе цэнтральны орган — газэту «Радзіма» (гішп. «Pátria»), якой кіраваў да сваёй сьмерці і ў першым нумары якой зьмясьціў праграму Кубінскай рэвалюцыйнай партыі[1]. Выступаў за стварэньне незалежнай рэспублікі Кубы, заклікаў лацінаамэрыканскія народы аб’яднацца супраць гегеманісцкай палітыкі ЗША. У красавіку 1895 году вярнуўся на Кубу, каб прыняць удзел у вайне за незалежнасьць, і празь месяц загінуў у баі з гішпанцамі ў бітве пры Дос-Рыяс(es).
У кубінскай і лацінаамэрыканскай літаратуры выступіў як адзін з пачынальнікаў мадэрнізму, арыгінальны стыліст і рэфарматар гішпанскай літаратурнай мовы. Аўтар прасякнутай пратэстам супраць нявольніцтва драмы ў вершах «Абдала» (1869), паэтычных зборнікаў «Ісмаэлільё» (1882), «Простыя вершы» (1891), «Кветкі выгнаньня», «Свабодныя вершы» (абодва выданыя 1913 годам), у якіх ухваліў шчырыя й простыя чалавечыя пачуцьці, раману «Згубнае сяброўства» (1885), п’ес «Пралюбадзейка» (1874) і «За каханьне плацяць каханьнем» (1875), публіцыстычных і літаратурна-крытычных артыкулаў.
Ушанаваньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]24 лютага 1930 г. пад Гаванай (Куба) пасьля перабудовы адчынілі Міжнародны аэрапорт імя Хасэ Марці(es).
У 2013 г. у Менску (Беларусь) школе № 91 прысвоілі імя Хасэ Марці[2].
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Генадзь Ладысеў. Голас вострава Свабоды // Зьвязда : газэта. — 14 сакавіка 2012. — № 48 (27163). — С. 6. — ISSN 1990-763x.
- ^ Надзея Сербіненка, тэлеканал «Беларусь 1». Яшчэ адну імянную школу адкрылі на гэтым тыдні ў Менску // Белтэлерадыёкампанія, 29 красавіка 2016 г. Праверана 21 ліпеня 2016 г.
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Мікола Мятліцкі. Са зборніка «Простыя вершы» // Зьвязда : газэта. — 14 сакавіка 2012. — № 48 (27163). — С. 6. — ISSN 1990-763x.