Міхась Чарняўскі

Міхась Чарняўскі
	Міхась Чарняўскі; лац. Michaś Čarniaŭski
Род дзейнасьці	гісторык, грамадзкі дзяяч
Дата нараджэньня	7 сакавіка 1938
Месца нараджэньня	в. Круці, Мядзельскі раён
Дата сьмерці	20 студзеня 2013 (74 гады)
Месца сьмерці	Менск
Месца пахаваньня	Круці;
Месца вучобы	МДПІ (1960);
Занятак	дзіцячы пісьменьнік, гісторык, археоляг, пісьменьнік
Навуковая сфэра	археалёгія, гісторыя, матэрыяльная культура[d], культура, каменны век, бронзавы век, tribal art[d] і дзіцячая літаратура[d]
Месца працы	Інстытут гісторыі НАН Беларусі; БДУ;
Бацька	Міхалюк Чарняўскі[d]

Міх́ась Чарня́ўскі (7 сакавіка 1938, в. Круці Мядзельскага раёну Менскай вобласьці, БССР — 20 студзеня 2013, Менск, Беларусь) — беларускі археоляг, гісторык. Кандыдат гістарычных навук (1971).

Жыцьцяпіс

У юнацтве сутыкнуўся з улёткамі смаргонска-мядзельскага незалежніцкага падпольля, групы Расьціслава Лапіцкага.

У 1960 скончыў Менскі пэдагагічны інстытут, пасьля — асьпірантуру Інстытуту гісторыі Акадэміі навук Беларускай ССР. У 1966—2001 роках працаваў у Інстытуце гісторыі, у 1990—2001 загадваў аддзелам археалёгіі каменнага і бронзавага вякоў.

Разам з Уладзімерам Караткевічам, Зянонам Пазьняком быў удзельнікам клюбу вальнадумнай беларускай інтэлігенцыі «Акадэмічны асяродак», разгромленага ў 1973—74. Быў звольнены з працы, зазнаў перасьлед з боку КДБ.

У 1988—1989 стаўся адным з заснавальнікаў БНФ «Адраджэньне». Пазьней уваходзіў у сацыял-дэмакратычную партыю «Грамада». У 2001 року ўвайшоў у аргкамітэт грамадзкага аб’яднаньня «Вэтэраны Адраджэньня».

З 2007 — дацэнт катэдры археалёгіі і спэцыяльных гістарычных дысцыплін БДУ.

Дзейнасьць

Галіна навуковых інтарэсаў — матэрыяльная і духоўная культура плямёнаў каменнага і бронзавага вякоў на тэрыторыі Беларусі. Вывучаў нёманскую археалягічную культуру і крывінскі варыянт нарвенскай культуры, дасьледаваў крэмнездабыўчыя шахты ў Ваўкавыскім раёне, помнікі каменнага і бронзавага веку ў іншых мясьцінах Беларусі.

Аўтар дзьвюх навуковых манаграфіяў, шэрагу навукова-папулярных і публіцыстычных кніг, больш як 170 навуковых і 260 энцыкляпэдычных артыкулаў. Удзельнічаў у падрыхтоўцы «Гісторыі беларускага мастацтва», «Археалёгіі Беларусі» і «Гісторыі Беларусі» ў шасьці тамах. Кансультаваў энцыкляпедыю «Археалёгія і нумізматыка Беларусі» і Энцыкляпедыю гісторыі Беларусі.

Напісаў дзіцячыя кнігі пра старажытныя часы: «Страла Расамахі», «Вогнепаклоньнікі».

Выбраныя творы

«Правадыр крылатых вершнікаў Ян Кароль Хадкевіч»
«Дзесяць бітваў»
«Як пошуг маланкі. Расьціслаў Лапіцкі»
«Ня бойцеся ахвяраў і пакут!» : дакумэнты і матэрыялы пра дзейнасьць мядзельска-смаргонскага антыкамуністычнага падзем’я (1948—1950 гг.) Выдавецтва: Вараксин А., 2013 Сэрыя «Такая гісторыя», выданьне 2-е, папраўленае, 160 с., наклад 500 ас., ISBN 978-985-7062-05-8

Прэміі

У 2008 быў узнагароджаны прэміяй імя Францішка Багушэвіча за энцыкляпэдычны даведнік «Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асьветы, грамадзкія і культурныя дзеячы Беларусі»^[2] (сумесна зь Янкам Запруднікам, Вітаўтам Кіпелем, Васілём Сёмухам, Лявонам Баршчэўскім ды Леанідам Мараковым).

Крыніцы

^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
^ Літаратурныя прэміі Беларусі(недаступная спасылка) Бібліятэка Магілёўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту імя Аркадзя Куляшова

Вонкавыя спасылкі

[_2ee1c479ea04ec43-1] а ^б ^в ^г ^д ^е Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі

[2] Літаратурныя прэміі Беларусі(недаступная спасылка) Бібліятэка Магілёўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту імя Аркадзя Куляшова

[1]

[2]