Марыя Міцкевіч
Марыя Міцкевіч | |
| Імя пры нараджэньні | Марыя Каменская |
|---|---|
| Род дзейнасьці | настаўніца, хатняя гаспадыня |
| Дата нараджэньня | 7 лютага 1891 |
| Месца нараджэньня | |
| Дата сьмерці | 21 траўня 1945 (54 гады) |
| Месца сьмерці | |
| Месца пахаваньня | Вайсковыя могілкі, Менск |
| Прафэсія | настаўніца |
| Вядомая як | жонка Якуба Коласа |
| Дзеці | Даніла Міцкевіч[d] і Міхась Міцкевіч[d] |
Мары́я Міцкéвіч (у дзявоцтве Марыя Каменская, 7 лютага 1891, Ашмяны, Віленская губэрня, Расейская імпэрыя ― 21 траўня 1945, Масква, СССР) ― беларуская настаўніца, жонка Якуба Коласа.
Жыцьцяпіс
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Марыя Каменская нарадзілася ў Ашмянах Віленскай губэрні 7 лютага 1891 году ў сям’і псаломніка Дзьмітрыя Каменскага, які быў родам з Яраслаўля. Маці Марыі — Марыя Цімафееўна — паходзіла з сям’і памешчыцы Генрыеты Гагэнлоэ, якая мела зямельныя ўладаньні ў Віленскім краі. У Марыі было пяць братоў і сястра, якая памерла ў маладосьці. Марыя навучалася ў духоўнай навучальні, пасьля працавала настаўніцай чыгуначнай школы ў Вільні, потым — у Пінску[1].
У Пінску пазнаёмілася з Якубам Коласам у 1912 годзе[2].
3 чэрвеня 1913 Марыяй Каменская і Канстанцін Міцкевіч (Якуб Колас) пабраліся шлюбам. Вянчаліся ў Варварынскай царкве Пінску, якая з 1906 году належала чыгуначнаму ведамству[3].
У 1914 годзе нарадзіўся першы сын — Даніла. У 1917 годзе — Юры, у 1926-м — Міхась[1].
У час Першай сусьветнай вайны сям’я знаходзілася ў бежанстве ў Падмаскоўі, пасля ў Пярмі і Абаяні. Марыя працягвала настаўнічаць. У 1921 годзе сям’я вярнулася ў Менск. З таго часу Марыя — хатняя гаспадыня[4].
У гады Другой сусьветнай вайны жонка Коласа часта хварэла. Сям’я жыла ў эвакуацыі ў Ташкенце. На фронце прапаў без вестак сярэдні сын Юрка. Напрыканцы 1944 году стан здароўя Марыі істотна пагоршыўся. З пачатку 1945 г. яна знаходзілася ў маскоўскіх шпіталях. Памерла ў Маскве 21 траўня 1945 году[3].
Яе перавезьлі ў Менск у труне на самалёце і пахавалі на Вайсковых могілках[4].
Марыя і Якуб Колас
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Менавіта з Марыі Якуб Колас «сьпісваў» Сымонкаву Ганну ў паэме «Сымон-музыка».
«…Ён ніколі не забудзе,
Покі жыць на сьвеце будзе,
Пары ясьненькіх вачок, Тонкіх бровак, тварык ветлы,
І на губках такі сьветлы,
Такі добранькі сьмяшок…
Дык то Ганна! Ну й дзяўчынка!
І прыўдалая ж яна!..»[3]
Яшчэ да вясельля Якуб Колас прысьвяціў Марусі цыкаль вершаў. З гэтай нізкі захаваўся толькі адзін верш — «Дзяўчыне»[4].
Марыя была першай слухачкай, чытачкай і нават крытыцай твораў свайго мужа. Ён вельмі паважаў думкі і ацэнкі Марусі[1].
Расейка паводле нацыянальнасьці, сьведчыць сын Даніла Міцкевіч, Марыя дасканала ведала і любіла беларускую мову, якая стала для яе роднай. Многім даказвала, што беларуская мова захавала больш ад старажытнаславянскай асновы, чым расейская. У доме гаварылі па-беларуску, і яна часам папраўляла дзяцей у правільным вымаўленьні словаў[2].
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- «Ясная зорка Якуба Коласа» // укладальніцы Вера Міцкевіч, Васіліна Міцкевіч, Менск, Мастацкая літаратура, 2021.
- «Табой я жыў, табой жыву…» // укладальніцы Вера Міцкевіч, Васіліна Міцкевіч, Менск, Выдавецкі дом «Звязда», 2022.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ а б в Кастусь Ладуцька. «Колас: „Мая Маруся забіла гэту адзіноту…“», Звязда, 19 ліпеня 2022.
- ^ а б Аліна Грышкевіч. «Сямейная дынастыя даўжынёй паўтара стагоддзя: пра музу Якуба Коласа і лёс яго праўнучак з прозвішчам Міцкевіч». БЕЛТА. 3 жніўня 2021.
- ^ а б в «Жонка Якуба Коласа». Праект «Шляхамі Я. Коласа», Навагрудзкі дзяржаўны сельскагаспадарчы прафэсійны ліцэй.
- ^ а б в «Сёння дзень нараджэння Марыі Дзмітрыеўны Міцкевіч». Дзяржаўны літаратурна-мемарыяльны музей Якуба Коласа. 7 лютага 2021.