Манівідавічы
| Манівідавічы лац. Manividavičy | |
 Герб Ляліва | |
| Краіна паходжаньня | Вялікае Княства Літоўскае |
|---|---|
Манівідавічы, Манівіды — літоўскі шляхецкі род гербу Ляліва.
Прозьвішча
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Манвід (Manvidus[1]) і Відзіман (Widiman) — імёны германскага паходжаньня[2]. Іменная аснова -ман- (імёны ліцьвінаў Мангерд, Дзерман, Есьман; германскія імёны Mangerðr, Derman, Esmann) паходзіць ад гоцкага manna[3], германскага man 'чалавек'[4], а аснова -від- (імёны ліцьвінаў Відмунд, Мельвід, Торвід; германскія імёны Widmund, Melvid, Torvid) — ад гоцкага wida 'повязь, злучэньне, моцнасьць' або ад гоцкага і германскага widus 'дрэва'[5]. Такім парадкам, імя Манівід азначае «чалавек моцы»[6] (тое ж, што і імя Відзіман).
Гісторыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Заснавальнік роду — літоўскі баярын Войцех Манівід (каля 1360—1424), намесьнік віленскі, з 1413 году ваявода. Манівід быў прыхільнікам Вітаўта і ўзвысіўся дзякуючы яго заступніцтву і нададзеным ім землям. Сын Манівіда Івашка (каля 1400—1458) пашырыў уладаньні бацькі за кошт наданьняў вялікага князя Казімера і набыцьця Міру, які атрымаў па сьмерці стрыечнага брата Пятра Гедыгольдавіча.
Апошнім з роду быў сын Івана Войцех. Па яго сьмерці ў 1475 годзе шырокія ўладаньні Манівідавічаў падзялілі паміж яго сёстрамі: Ядвігай (жонкай Алехны Судзімонтавіча) і Софʼяй (жонкай Мікалая Радзівілавіча).
Ад Манівіда выводзілі сваё паходжаньне Аляхновічы, Дарагастайскія і Забярэзінскія, а таксама, магчыма, Вяжэвічы і Глябовічы (абодва роды лічылі сябе нашчадкамі Вяжа, родзіча Манівіда). Падкрэсьліваючы сваё паходжаньне, выхадцы з гэтых родаў часам да ўласных прозьвішчаў дадавалі прыдомак Монвід[7].
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Die Matrikel der Universität Helmstedt. Bd. 2 (1636—1685). — Hildesheim, 1981. S. 128, 281.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1089, 1571.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 167.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
- ^ Насевіч В. Манівідавічы // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 270.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0