Касьцёл Сьвятога Мікалая (Геранёны)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятога Мікалая

Краіна	Беларусь
Вёска	Геранёны
Каардынаты	54°6′50″ пн. ш. 25°34′51″ у. д. / 54.11389° пн. ш. 25.58083° у. д. / 54.11389; 25.58083Каардынаты: 54°6′50″ пн. ш. 25°34′51″ у. д. / 54.11389° пн. ш. 25.58083° у. д. / 54.11389; 25.58083
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Гарадзенская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	готыка
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Касьцёл Сьвятога Мікалая на мапе Беларусі ± Касьцёл Сьвятога Мікалая Касьцёл Сьвятога Мікалая
Касьцёл Сьвятога Мікалая на Вікісховішчы

Касьцёл Сьвятога Мікалая — помнік архітэктуры XVI ст. у Геранёнах. Знаходзіцца ў цэнтры гістарычнага мястэчка, каля замка. Твор архітэктуры готыкі, барока і клясыцызму. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У 1411 годзе ў Геранёнах зьявілася каталіцкая парафія. У 1529 годзе тут з фундацыі ваяводы віленскага Альбэрта Гаштольда збудавалі мураваны. 18 траўня 1537 году ў касьцёле адбыўся шлюб сына фундатара Станіслава Гаштольда і Барбары Радзівіл.

У сярэдзіне XVIII ст. касьцёл згарэў у вялікім пажары, па якім у 1771—1779 гадох яго рэканструявалі ў стылі віленскага барока на сродкі Яна Гераніма Пробача.

Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795) касьцёл працягваў дзейнічаць. У 1828—1829 гадох будынак адрамантавалі. У XIX ст. унутраную прастору касьцёла перакрылі драўлянай стольлю^[1].

У 1859 годзе да касьцёла прыбудавалі бакавыя закрысьціі^[2], у 1883 годзе прыбудавалі прытвор і рэканструявалі галоўны фасад. У 1891 годзе побач з касьцёлам збудавалі званіцу. У 1909 годзе зьявіўся праект рэканструкцыі касьцёла.

Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Касьцёл, каля 1900

За часамі міжваеннай Польскай Рэспублікі ў 1923 годзе касьцёл адрэстаўравалі. У 1934 годзе мастак К. Чарнецкі выканаў размалёўку інтэр’еру^[3].

У 1954—1955 гадох праводзіўся рамонт касьцёла.

Архітэктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Помнік архітэктуры готыкі і барока (ад гатычнагя касьцёла захаваліся агульны плян і кантрафорсы на галоўным фасадзе). Гэта 1-нэфавая базыліка, асноўны аб’ём прастакутны ў пляне, накрыты двухсхільным дахам. Да прэзьбітэрыюму далучаецца невялікая апсыда з скошанымі кутамі і дзьве бакавыя закрысьціі. Сьцены праразаюцца лучковымі аконнымі праёмамі.

Каталікон, падобна касьцёлу Сьвятой Гертруды ў Коўне, перакрываўся гатычнымі скляпеньнямі без апорных слупоў, утвараючы такім чынам адзін нэф. Па рэканструкцыі ў XIX ст. інтэр’ер сьвятыні набыў рысы клясыцызму. Галоўны алтар мае два ярусны. Ён падзяляецца калёнамі карынфскага ордэра і мае багаты дэкор.

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гістарычная графіка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Старая графіка
Праект званіцы, 1844
К. Русецкі, 1844
С. Янушэвіч, 1846
Н. Орда, 1875

Н. Орда, 1875
Паводле Н. Орды, 1880
Абмеры, 1898
Праект, 1909

Сучасныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Сучасны стан
Агульны выгляд
Бакавы фасад
З боку апсыды
Брама

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Габрусь Т., Кушнярэвіч А. Геранёнскі Мікалаеўскі касцёл // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 145.
^ Габрусь Т., Кушнярэвіч А. Геранёнскі Мікалаеўскі касцёл // ВКЛ. Энцыкл. Т. 2. — Менск, 2005. С. 527.
^ Габрусь Т. Саборы помняць усё. Готыка і рэнесанс у сакральным дойлідстве Беларусі. — Менск: «Беларусь», 2007.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — Менск: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — 788 с.: іл. ISBN 985-11-0378-0.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Касьцёл Сьвятога Мікалая (Геранёны) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[1] Габрусь Т., Кушнярэвіч А. Геранёнскі Мікалаеўскі касцёл // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 145.

[2] Габрусь Т., Кушнярэвіч А. Геранёнскі Мікалаеўскі касцёл // ВКЛ. Энцыкл. Т. 2. — Менск, 2005. С. 527.

[3] Габрусь Т. Саборы помняць усё. Готыка і рэнесанс у сакральным дойлідстве Беларусі. — Менск: «Беларусь», 2007.

[1]

[2]

[3]