Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі (Хоўхла)
| Помнік сакральнай архітэктуры | |
Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі
| |
 Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі
| |
| Краіна | Беларусь |
| Вёска | Хоўхла |
| Каардынаты | 54°09′51″ пн. ш. 26°45′54″ у. д. / 54.16417° пн. ш. 26.765° у. д.Каардынаты: 54°09′51″ пн. ш. 26°45′54″ у. д. / 54.16417° пн. ш. 26.765° у. д. |
| Канфэсія | каталіцтва |
| Эпархія | Менска-Магілёўская архідыяцэзія |
| Архітэктурны стыль | барока |
| Першае згадваньне | 1437 |
Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі на мапе Беларусі   Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі | |
 Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі на Вікісховішчы
| |
Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі — помнік архітэктуры XVIII ст. у Хоўхле. Знаходзіцца ў заходняй частцы колішняга мястэчка, на ўзгорку. Дзейнічае. Твор традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры.
Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
.jpg)
Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Першы драўляны касьцёл у Хоўхле ў 1447 годзе заснаваў князь Міхал Жыгімонтавіч. У 1630 годзе фундуш пацьвердзіў кароль і вялікі князь Жыгімонт Ваза.
У 1738 годзе ў мястэчку збудавалі новы драўляны касьцёл. У 1749 годзе пры ім заснавалі брацтва імя Марыі, таксама дзейнічаў шпіталь. Хоўхлаўская парафія, якая ўваходзіла ў склад Менскага дэканату, мела прыпісныя капліцы ў Бяларучах і Чарнёве, на канец XVІІІ ст. налічвалася звыш 1000 вернікаў.
Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793 год), калі Хоўхла апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзейнічаць. У 1846—1847 гадох Вінцэнт Язьвінскі збудаваў за касьцёлам мураваную капліцу. Адначасна праводзілася рэканструкцыя касьцёла.
Па здушэньні нацыянальна-вызвольнага паўстаньня (1863—1864) у 1866 годзе расейскія ўлады гвалтоўна перарабілі касьцёл пад царкву Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы). Службы сталі праводзіцца ў мураванай капліцы за касьцёлам.
Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
У 1919 годзе касьцёл вярнулі каталікам. Апроч капліцы ў Чарнёве, да Хоўхлаўскай парафіі ў гэты час прыпісваўся філіяльны касьцёл у Яршэвічах. Напярэдадні Другой сусьветнай вайны колькасьць парафіянаў дасягала 2300 чалавек[1].
Па вайне савецкія ўлады зачынілі касьцёл, будынак якога перарабілі пад калгасны склад. У 1990-я гады касьцёл вярнулі каталікам.
Архітэктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Касьцёл — помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з рысамі барока і клясыцызму. Асноўны зруб і гранёную апсыду накрывае высокі, раней гонтавы дах з плаўнымі хвалістымі выгінамі над алтарнай часткай і заломам над галоўным фасадам. Сылюэт будынка фармуюць невысокія 4-гранныя вежы і франтон паміж імі. Складзеныя з хваёвага брусу вэртыкальна ашаляваныя сьцены праразаюцца парнымі аркавымі і лучковымі вокнамі ў фігурных ліштвах, умацоўваюцца брусамі-сьцяжкамі, апярэзваюцца карнізам складанага профілю. Дабудаваны ў сярэдзіне XІX ст. 4-калённы портык парушыў кампазыцыйную цэласнасьць будынка і надаў яму рысы клясыцызму.
Асноўны аб’ём і апсыда ўтвараюць адзіную ўнутраную прастору, перакрытую несапраўдным люстраным скляпеньнем. У асноўным аб’ёме вылучаецца прытвор. Над ім месьцяцца хоры, сярэдняя крывалінейная частка якіх выступае ў асноўнае памяшканьне. Інтэр’ер упрыгожвала паліхромная размалёўка, якая не захавалася[2].
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Каталіцкія святыні / А. Яроменка. Ч. 1. — Менск, 2003.
- ^ Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі. — Менск, 2008. С. 364.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Каталіцкія святыні. Мінска-Магілёўская архідыяцэзія. Частка I / Тэкст і фота А. Яроменкі. — Менск: «Про Хрысто», 2003. — 256 с.: іл. ISBN 985-6628-37-7.
- Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.