Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў (Клецак)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў
Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі, аўтэнтычны выгляд
Краіна	Беларусь
Места	Клецак
Каардынаты	53°04′01.99″ пн. ш. 26°38′05.48″ у. д. / 53.0672194° пн. ш. 26.6348556° у. д. / 53.0672194; 26.6348556Каардынаты: 53°04′01.99″ пн. ш. 26°38′05.48″ у. д. / 53.0672194° пн. ш. 26.6348556° у. д. / 53.0672194; 26.6348556
Канфэсія	Беларускі экзархат і праваслаўе
Эпархія	Слуцкая япархія^[d]
Архітэктурны стыль	сармацкае барока^[d] і барока
Заснавальнік	Станіслаў Казімер Радзівіл
Першае згадваньне	1683
Дата заснаваньня	XVII ст.
Статус	Ахоўная зона
Сайт	kleck-blago.by
Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў на мапе Беларусі Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў
Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў на Вікісховішчы

Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў — помнік архітэктуры XVII стагодзьдзя ў Клецку. Знаходзіцца на гістарычным Рынку^[a]. У 2-й палове XIX ст. улады Расейскай імпэрыі гвалтоўна перарабілі касьцёл пад царкву Маскоўскага патрыярхату. Твор архітэктуры барока, мастацкае аблічча якога пацярпела ў выніку надбудовы купалоў-цыбулінаў. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Комплекс складаецца з касьцёла і кляштарнага корпуса (разьмяшчаецца на ўсходзе за касьцёлам). У наш час у будынку касьцёла дзее царква Ўваскрасеньня Хрыстова Беларускага экзархату Маскоўскага патрыярхату, у кляштарным корпусе — адміністрацыйная ўстанова.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У 1683 годзе скарбнік наваградзкі Юры Казімер Булгак і ягоная жонка Кляра з Галтоўскіх заснавалі ў Клецку кляштар дамініканаў. Таго ж году з фундацыі маршалка літоўскага князя Станіслава Казімера Радзівіла замест драўлянага касьцёла збудавалі мураваны, асьвячоны 6 чэрвеня 1684 году.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793 год), калі Клецак апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзеяць. З 1795 году пры кляштары існавала школа на дзесяць студэнтаў шляхецкага паходжаньня і шпіталь (заснаваны М. Адахоўскім). Па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831) у 1832 годзе расейскія ўлады ліквідавалі кляштар, а па здушэньні нацыянальна-вызвольнага паўстаньня (1863—1864) — гвалтоўна адабралі касьцёл у каталікоў і перарабілі яго пад царкву Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы).

Найноўшы час

Па далучэньні Клецку да БССР у 1939 годзе савецкія ўлады адабралі касьцёл у Маскоўскага патрыярхату і разьмясьцілі ў ім філію мэханічнага завода.

У 1994 годзе будынак касьцёла перадалі Беларускаму экзархату Маскоўскага патрыярхату. 11 лістапада 2008 году на колішні касьцёл паставілі пазалочаны купал-цыбуліну, што ёсьць грубым парушэньнем дзейнага заканадаўства^[1]. Нягледзячы на звароты грамадзкасьці ў пракуратуру^[2], неўзабаве такія ж купалы паставілі над бакавымі вежамі.

Архітэктура

Касьцёл

Касьцёл — 1-нэфавая 2-вежавая базыліка з апсыдай, накрытымі высокім агульным дахам. З поўначы далучаецца невялікая закрысьція. Галоўны фасад падзяляецца карнізам на дзьве роўныя вышынёй часткі. Масіўныя чацьверыковыя вежы сьпярша завяршаліся пакатымі, потым высокімі 4-схільнымі шатрамі, тарэц даху закрываецца трыкутным франтонам, амаль роўнай вышыні зь вежамі. Фасады рытмічна падзяляюцца шырокімі пілястрамі, плястыку галоўнага фасаду ўзбагачваюць нішы, скульптура і лепка.

Кляштар

Кляштарны корпус — 2-павярховы прастакутны ў пляне будынак, накрыты вальмавым дахам. Фасады рытмічна падзяляюцца шырокімі лапаткаамі і прастакутнымі аконнымі праёмамі. Плян галерэйны з тарцовымі 2-маршавымі сходамі. Перакрыцьці памяшканьняў, галерэяў і падвалаў скляпеністыя^[3].

Галерэя

Гістарычныя здымкі

Старыя здымкі
1920-я гг.
Я. Булгак, 1925 г.
1928 г.
1930 г.

Я. Булгак, красавік 1932 г.
да 1939 г.
Я. Булгак, 1939 г.
1939 г.

Сучасныя здымкі

Сучасны стан
2009 г.
2020 г.
2009 г.
2009 г.

Заўвагі

^ Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Янкі Купалы, 23

Крыніцы

^ Печанко С. Клецкі бацюшка не паслухаў Мінкульту // Наша Ніва. 10 лістапада 2008 г.
^ Пракуратура падтрымала апазыцыянэра, Радыё Свабода, 22 студзеня 2009 г.
^ Габрусь Т. Клецкі Благавешчанскі касцёл і кляштар дамініканцаў // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 243.

Літаратура

Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0

Вонкавыя спасылкі

Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў ў Клецку, Radzima.org

[1] Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Янкі Купалы, 23

[2] Печанко С. Клецкі бацюшка не паслухаў Мінкульту // Наша Ніва. 10 лістапада 2008 г.

[3] Пракуратура падтрымала апазыцыянэра, Радыё Свабода, 22 студзеня 2009 г.

[4] Габрусь Т. Клецкі Благавешчанскі касцёл і кляштар дамініканцаў // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 243.

[a]

[1]

[2]

[3]