Гайнрых Бёль

Гайнрых Бёль (1981)

Гайнрых Бёль (па-нямецку: Heinrich Böll) (21 сьнежня 1917, Кёльн — 16 ліпеня 1985, Кройцаў-Лянгенбройх) — нямецкі пісьменьнік і перакладчык, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі ў галіне літаратуры (1972).

На беларускую мову творы Бёля перакладалі Лявон Баршчэўскі, Уладзімер Папковіч, Лілія Дарашкевіч, Уладзіслаў Струміла, Алена Талапіла і іншыя.

Біяграфія

Гайнрых Бёль нарадзіўся ў Кёльне. Быў шостым дзіцём у сям’і і трэцім сынам свайго бацькі (маці Гайнрыха, Марыя, была другой жонкай Віктара Бёля). У 1924—1928 гадох наведваў каталіцкую школу, пасьля перайшоў у дзяржаўную гуманітарную гімназію імя кайзэра Вільгельма. У 1937 годзе Гайнрых пачаў працаваць у кніжнай краме ў Боне — у гэты час ён упершыню паспрабаваў сябе ў якасьці пісьменьніка. Улетку 1939 году паступіў у Кёльнскі ўнівэрсытэт на факультэт германістыкі і клясычнай філялёгіі, аднак у хуткім часе вымушаны быў пачаць службу ў Вэрмахце. У красавіку 1945 году трапіў у палон да амэрыканцаў, але быў вызвалены ўжо ў верасьні. У 1942 годзе ў часе франтавога адпачынку ажаніўся з Аньне Мары Чэх. Яго першы сын Крыстоф не пражыў і году пасьля свайго нараджэньня ў 1945. Сыны Раймунд, Рэнэ і Вінцэнт нарадзіліся ў 1947, 1948 і 1950 гг.

Пасьля вайны Бёль працягваў пісаць, паралельна працуючы ў розных месцах. Ён таксама працягнуў навучаньне ў Кёльнскім унівэрсытэце. У гэты час сям’я жыла ў асноўным на заработак жонкі. Першыя апавяданьні Гайнрыха Бёля былі надрукаваныя ў 1947 годзе. З 1970 да 1972 гг. Бёль узначальваў нямецкі ПЭН-цэнтар, а з 1971 да 1974 гг. быў прэзыдэнтам міжнароднага ПЭН-цэнтру. У 1972 годзе Гайнрых Бёль стаў ляўрэатам Нобэлеўскай прэміі ў галіне літаратуры.

Памёр 16 ліпеня 1985 году.

Творы

Помнік Гайнрыху Бёлю ў Бэрліне

• Kreuz ohne Liebe, напісаны ў 1946—1947 гг; апублікаваны ў 2002 г.
• Aus der «Vorzeit». 1947
• Die Botschaft. 1947
• So ein Rummel. 1948
• Das Vermächtnis, напісаны ў 1948—1949 гг.; апублікаваны ў 1981 г.
• Der Zug war pünktlich. 1949
• Wanderer, kommst du nach Spa…. 1950
• Die schwarzen Schafe. 1951
• Nicht nur zur Weihnachtszeit. 1951
• Wo warst du, Adam?. 1951
• Nicht nur zur Weihnachtszeit. 1951
• Der Engel schwieg, напісаны ў 1949—1951 гг.; надрукаваны ў 1992 г.
• Die Waage der Baleks. 1952
• Und sagte kein einziges Wort. 1953
• Haus ohne Hüter. 1954, беларускі пераклад Ліліі Дарашкевіч, 1996
• Das Brot der frühen Jahre. 1955
• Zum Tee bei Dr. Borsig. 1955
• Wie in schlechten Romanen. 1956
• Irisches Tagebuch. 1957
• Die Spurlosen. 1957
• Doktor Murkes gesammeltes Schweigen und andere Satiren. 1958
• Billard um halb zehn. (Більярд а палове дзясятай) 1959, беларускі пераклад Лявона Баршчэўскага, 1993
• Ein Schluck Erde. 1962
• Ansichten eines Clowns. 1963
• Entfernung von der Truppe. 1964
• Ende einer Dienstfahrt. 1966
• Gruppenbild mit Dame. 1971
• Die verlorene Ehre der Katharina Blum. 1974
• Berichte zur Gesinnungslage der Nation. 1975
• Fürsorgliche Belagerung. 1979
• Was soll aus dem Jungen bloß werden?. 1981
• Vermintes Gelände. 1982
• Die Verwundung. Раньнія аповяды; апублікаваныя ў 1983 г.
• Bild-Bonn-Boenisch. 1984
• Frauen vor Flusslandschaft. 1985
• Der blasse Hund. Раньнія аповяды; апублікаваныя ў 1995 г.

Беларускія пераклады

• Більярд а палове дзясятай: раман, апавяданні / Пер. з ням. і прадм. Л. Баршчэўскага. — Мн.: Маст.літ., 1993. — 366 с. — (Б-ка замеж.прозы).
• Дом без гаспадара: раман / Пер. з ням. Л. Дарашкевіч. — Мн.: Беларусь, 1996. — 284, [1] с. — (Школьная бібліятэка).

Вонкавыя спасылкі

• Афіцыйная старонка, прысьвечаная Генрыху Бёлю (ням.)
• Апавяданьне «Рызыка пісьменства» у перакладзе Алеся Пяткевіча (па-беларуску)
• Апавяданьне «Мой сумны твар» у перакладзе Алеся Пяткевіча (па-беларуску)
• Апавяданьне «Мой сумны твар» у перакладзе Раісы Крывальцэвіч (па-беларуску)
• Творы на «Беларускай Палічцы»