Тым Бэрнэрз-Лі

Тым Бэрнэрз-Лі
	Тым Бэрнэрз-Лі
	Timothy Berners-Lee
Дата нараджэньня	8 чэрвеня 1955[…] (69 гадоў)
Месца нараджэньня	Лёндан, Вялікабрытанія;
Месца вучобы	Каралеўскі каледж[d] (1976); Школа Эмануэль[d] (1973);
Занятак	спэцыяліст у галіне інфарматыкі, фізык, праграмоўца, прафэсар унівэрсытэту, вэб-распрацоўнік, інжынэр, вынаходнік
Навуковая сфэра	інфармацыйныя тэхналёгіі і інфарматыка
Месца працы	Кансорцыюм Сусьветнага павуціньня[d]; Школа электронікі й інфарматыкі Саўтгэмптанскага ўнівэрсытэту[d]; Масачусэцкі тэхналягічны інстытут; Plessey[d]; CERN; CERN; Інстытут адкрытых зьвестак[d];
Сябра ў	Нацыянальная акадэмія навук ЗША, Амэрыканская акадэмія мастацтваў і навук[d], Нацыянальная інжынэрная акадэмія ЗША[d], Асацыяцыя вылічальнай тэхнікі[d] і Лёнданскае каралеўскае таварыства
Навуковая ступень	бакаляўр мастацтваў[d]
Бацька	Conway Berners-Lee[d]
Маці	Mary Lee Woods[d]
Узнагароды	Прэмія Ars Electronica[d] (1995) прэмія Уолеса Мак-Даўэла[d] (1996) Eduard-Rhein Technology Award[d] (1998) стыпэндыя Макартура[d] (1998) Японская прэмія[d] (2001) Millennium Technology Prize[d] (2004) Квадрыга[d] (2005) прэмія Чарлза Старка Дрэйпэра[d] (2007) Queen Elizabeth Prize for Engineering[d] (2013) сябра Лёнданскага каралеўскага таварыства[d] (2001) залаты мэдаль Нільса Бора[d] (2010) Каралеўскі мэдаль[d] (2000) Mountbatten Medal[d] (1996) узнагарода піянэра EFF[d] (2000) Lord Lloyd of Kilgerran Award[d] (1998) прэмія Марконі[d] (2002) сябра Каралеўскага таварыства мастацтваў[d] Заля славы Інтэрнэту[d] (2012) honorary doctorate of the University Polytechnic of Madrid[d] honorary doctorate of Lancaster University[d] прэмія Цьюрынга[d] (2016) Obedience Award[d] (2017) Fellow Awards[d] (2003) Lovelace Medal[d] (2006) прэмія сыстэмнага праграмнага забесьпячэньня ACM[d] (1995) мэдаль Альбэрта[d] (2002) honorary doctor of the Open University of Catalonia[d] (2008) Paul Evan Peters Award[d] (2000) OII Lifetime Achievement Award[d] (2014) член Каралеўскай інжынернай акадэміі навук Вялікабрытаніі[d] член Брытанскага камп'ютарнага таварыства[d] сябра Амэрыканскай акадэміі мастацтваў і навук[d] ганаровы доктар Гарвардзкага ўнівэрсытэту[d] (2011) Axel Springer Award[d] (2017) Freedom of the City[d] (2014) ганаровы доктар Ельскага ўнівэрсытэту[d] (19 траўня 2014) Каралеўскі прамысловы дызайнер[d] (2009) IEEE Koji Kobayashi Computers and Communications Award[d] (1997) President's Medal[d] (2006) Sir Frank Whittle Medal[d] (2001) Bodley Medal[d] (2002) IEEE Maxwell Award[d] (2008) ганаровы доктар Льескага ўнівэрсытэту[d] (2009) Dennis Gabor Medal and Prize[d] (1997) член Асацыяцыі вылічальнай тэхнікі[d] (2023)
Сайт	w3.org/People/Berners-Lee
	Тым Бэрнэрз-Лі ў Вікісховішчы

Сэр Ты́маці Джон «Тым» Бэ́рнэрз-Лі́ (анг. Timothy John «Tim» Berners-Lee; нарадзіўся 8 чэрвеня 1955 году, Лёндан, Вялікабрытанія)^[12] — брытанскі інжэнэр, кампутарны спэцыяліст і прафэсар МТІ, якога зьвязваюць са стварэньнем інтэрнэту, першыя прапановы па якім зьявіліся ў сакавіку 1989 году.^[13] 25 сьнежня 1990 году з дапамогай Робэрта Каё і маладых студэнтаў у CERN ён ажыцьцявіў першае злучэньне HTTP-кліента з сэрвэрам праз Інтэрнэт.

Дырэктар Кансорцыюма Сусьветнага павуціньня (W3C; анг. World Wide Web Consortium), які працуе з мэтай далейшага разьвіцьця Сеціва. Заснавальнік Фундацыі Сусьветнага павуціньня(en), старэйшы дасьледчык кампаніі і ганаровы кіраўнік-заснавальнік лябараторыі інфарматыкі і штучнага інтэлекту ў Масачусэцкім тэхналягічным інстытуце (CSAIL). Дырэктар Ініцыятывы па навуковым дасьледваньні сеціва (анг. The Web Science Research Initiative (WSRI)) і сябра дарадчай рады Цэнтру калектыўнага інтэлекту МТІ.^[14] У красавіку 2009 году быў абраны сябрам Нацыянальнай акадэміі навук ЗША.^[15]

Біяграфія

Бэрнэрз-Лі нарадзіўся ў Лёндане і быў адным з чатырох дзяцей, народжаных у сям’і Мэры Лі Ўудс і Конўэя Бэрнэрза-Лі^[16]. Ягоныя бацькі працавалі над першым камэрцыйным кампутарам Ferranti Mark 1. Тымаці наведваў пачатковую школу Шын Маўнт, а потым перайшоў у школу Эмануэл, што месьцілася на паўднёвым захадзе Лёндану, дзе навучаўся з 1969 па 1973 год. Потым навучаўся ў Кўінз-коледж у Оксфардзе, з 1973 па 1976 гады, дзе ён атрымаў першаклясную ступень бакаляўра мастацтваў у галіне фізыкі^[16]. У гэты ж час Бэрнэрз-Лі вырабіў кампутар са старога тэлевізара, які ён выкупіў у рамонтнай майстэрні^[17].

Пасьля заканчэньня школы Бэрнэрз-Лі працаваў інжынэрам у тэлекамунікацыйнай кампаніі Plessey у Дорсэце. У 1978 годзе ён далучыўся да Нэша ў Фэрндаўне, дзе дапамог стварыць праграмнае забесьпячэньне для прынтараў^[16].

Выбраныя прафэсійныя адзнакі і ўзнагароды

У 1994 годзе стаў адным з толькі шасьці сябраў Залі славы Сусьветнага сеціва.
У 1999 годзе часопіс «Тайм» назваў Бэрнэрза-Лі адным са 100 найбольш важных асобаў ХХ стагодзьдзя.^[18]
У 2001 годзе абраны сябрам Амэрыканскай акадэміі мастацтваў і навукаў.
У красавіку 2004 году першым атрымаў фінскую ўзнагароду Millennium Technology Prize.^[19]
У 2004 годзе атрымаў ад брытанскай каралевы рыцарскі тытул Рыцара-камандора Ордэна Брытанскай імпэрыі.^[20]
У 2005 годзе названы найвялікшым брытанцам 2004 году — за свае дасягненьні і за выказваньне традыцыйных брытанскіх рысаў «няўпэўненасьці ў сабе, рашучасьці, вострага сэнсу гумару і здольнасьці прыстасоўвацца».^[21]
У 2007 годзе названы брытанскай газэтай «Тэлеграф» першым (разам з Альбэртам Гофманам) у сьпісе 100 найвялікшых жывых геніяў.^[22]
У 2011 годзе разам з Эвансам Вадонга і Тэдам Тэрнэрам атрымаў узнагароду Міхаіла Гарбачова «Чалавек, які зьмяніў сьвет».
Вынаходніцтва Бэрнэрза-Лі атрымала сваё прызнаньне праз удзел вучонага ў цырымоніі адкрыцьця Алімпійскіх гульняў у Лёндане 27 ліпеня 2012 году.

Крыніцы

^ http://www.w3.org/People/Berners-Lee/Longer.html
^ IMDb (анг.) — 1990.
^ ^а ^б Timothy Berners-Lee // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)
^ http://www.ecs.soton.ac.uk/people/timbl
^ ^а ^б інфармацыйна-навуковая бібліяграфія DBLP — 1993.
^ https://www.csail.mit.edu/user/769
^ https://theodi.org/team/timbl
^ NNDB (анг.) — 2002.
^ ACM Digital Library (анг.) — ACM.
^ https://www.acm.org/media-center/2024/january/fellows-2023
^ https://royalsociety.org/people/timothy-berners-lee-11074
^ Біяграфія на сайце W3C (анг.)
^ «Tim Berners Lee — Time 100 People of the Century». Time: «He wove the World Wide Web and created a mass medium for the 21st century. The World Wide Web is Berners-Lee’s alone. He designed it. He loosed it on the world. And he more than anyone else has fought to keep it open, nonproprietary and free». (анг.)
^ «Draper Prize». Масачусэцкі тэхналягічны інстытут (анг.)
^ «Timothy Berners-Lee Elected to National Academy of Sciences». Dr. Dobb's Journal (анг.)
^ ^а ^б ^в «Berners-Lee Longer Biography». World Wide Web Consortium.
^ «He caught us all in the Web!». The Hindu. 2018-09-01. ISSN 0971-751X.
^ Time 100 People of the Century часопіс «Тайм» Праверана 28 ліпеня 2012 г.
^ Millennium Technology Prize 2004 awarded to inventor of World Wide Web Millennium Technology Prize Праверана 28 ліпеня 2012 г.
^ Web's inventor gets a knighthood Millennium Technology Prize Праверана 28 ліпеня 2012 г.
^ Three loud cheers for the father of the web The Daily Telegraph Праверана 28 ліпеня 2012 г.
^ Top 100 living geniuses The Daily Telegraph Праверана 28 ліпеня 2012 г.

Літаратура

Berners-Lee, Tim with Fischetti, Mark. Weaving the Web. — Harper Collins Publishers,1999. — ISBN 0-06-251586-1
Cailliau, Robert and Gillies, James. How the Web was Born: The Story of the World Wide Web. — Oxford University Press, 2000. — ISBN 0-19-286207-3
Gaines, Ann. Tim Berners-Lee and the Development of the World Wide Web (Unlocking the Secrets of Science). — Mitchell Lane Publishers, 2001. — ISBN 1-58415-096-3
Stewart, Melissa. Tim Berners-Lee: Inventor of the World Wide Web (Ferguson’s Career Biographies). — Ferguson Publishing Company, 2001. — ISBN 0-89434-367-X

Вонкавыя спасылкі

[_6e97507d11efcbf9-1] ttp://www.w3.org/People/Berners-Lee/Longer.html

[_0016a31df64c7b66-2] IMDb (анг.) — 1990.

[_aa011a8c392e1bce-3] а ^б Timothy Berners-Lee // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)

[_82361601de29d687-4] ttp://www.ecs.soton.ac.uk/people/timbl

[_f5cec946b5283412-5] а ^б інфармацыйна-навуковая бібліяграфія DBLP — 1993.

[_98a6e5cab75f8071-6] ttps://www.csail.mit.edu/user/769

[_b7c8e41b2ef722af-7] ttps://theodi.org/team/timbl

[_4f03741854c8c25e-8] NNDB (анг.) — 2002.

[_01453182b226808c-9] ACM Digital Library (анг.) — ACM.

[_46740e681d66c4b1-10] ttps://www.acm.org/media-center/2024/january/fellows-2023

[_267a70e5940732ab-11] ttps://royalsociety.org/people/timothy-berners-lee-11074

[bio_w3c-12] Біяграфія на сайце W3C (анг.)

[100people-13] «Tim Berners Lee — Time 100 People of the Century». Time: «He wove the World Wide Web and created a mass medium for the 21st century. The World Wide Web is Berners-Lee’s alone. He designed it. He loosed it on the world. And he more than anyone else has fought to keep it open, nonproprietary and free». (анг.)

[mit_ai-14] «Draper Prize». Масачусэцкі тэхналягічны інстытут (анг.)

[elected_academy-15] «Timothy Berners-Lee Elected to National Academy of Sciences». Dr. Dobb's Journal (анг.)

[wwwConsortium-16] а ^б ^в «Berners-Lee Longer Biography». World Wide Web Consortium.

[17] «He caught us all in the Web!». The Hindu. 2018-09-01. ISSN 0971-751X.

[18] Time 100 People of the Century часопіс «Тайм» Праверана 28 ліпеня 2012 г.

[19] Millennium Technology Prize 2004 awarded to inventor of World Wide Web Millennium Technology Prize Праверана 28 ліпеня 2012 г.

[20] Web's inventor gets a knighthood Millennium Technology Prize Праверана 28 ліпеня 2012 г.

[21] Three loud cheers for the father of the web The Daily Telegraph Праверана 28 ліпеня 2012 г.

[22] Top 100 living geniuses The Daily Telegraph Праверана 28 ліпеня 2012 г.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]