Ванда Лявіцкая: розьніца паміж вэрсіямі
д →Сям’я: выпраўленьне спасылак |
д выдаленая Катэгорыя:Беларускія літаратары; дададзеная Катэгорыя:Беларускія літаратаркі з дапамогай HotCat |
||
| Радок 58: | Радок 58: | ||
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Лявіцкая, Ванда}} |
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Лявіцкая, Ванда}} |
||
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Радашкавічах]] |
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Радашкавічах]] |
||
[[Катэгорыя:Беларускія |
[[Катэгорыя:Беларускія літаратаркі]] |
||
[[Катэгорыя:Беларускія перакладчыкі]] |
[[Катэгорыя:Беларускія перакладчыкі]] |
||
[[Катэгорыя:Беларускія пэдагогі]] |
[[Катэгорыя:Беларускія пэдагогі]] |
||
Вэрсія ад 18:46, 4 жніўня 2020
| Ванда Лявіцкая | |
 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Псэўданімы | Ванда Л-а, Вандзя Л-я, Ванда Ле-вая, В. Л-к., Вясёлка |
| Нарадзілася | 25 верасьня 1895 Радашкавічы |
| Памерла | 8 сьнежня 1969 пас. Татарка, Стаўрапольскі край |
| Бацькі | Антон Лявіцкі Люцыя з Гнатоўскіх |
| Муж | Язэп Лёсік |
| Дзеці | Люцыя, Алеся і Юры |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | пісьменьніца, перакладніца, настаўніца, выхавацелька. |
| Мова | беларуская мова і расейская мова |
| Дэбют | «Бацькаўшчына» // «Наша Ніва» 4 (17), 21 траўня 1909 |
Ванда Лявіцкая (у шлюбе Лёсік; 25 верасьня 1895, Радашкавічы — 8 сьнежня 1969, пас. Татарка, Стаўрапольскі край) — беларуская пісьменьніца, перакладніца, пэдагог. Жонка Язэпа Лёсіка.
Біяграфія
Нарадзілася 25 верасьня 1895 году ў Радашкавічах. Дачка беларускага літаратара Антона Лявіцкага і Люцыі з Гнатоўскіх. У 1914 годзе скончыла мясцовую вышэйшую пачатковую школу. 21 траўня 1909 апублікавала ў газэце «Наша Ніва» свой дэбютны абразок «Бацькаўшчына». З 1914 году бясплатна працавала ў першай беларускай кнігарні (куды яе рэкамэндавала Алаіза Пашкевіч) і ў гарадзкой бібліятэцы імя А. С. Пушкіна, у часопісах «Саха» і «Лучынка», у дзіцячым прытулку пры Таварыстве помачы ахвярам вайны. У канцы чэрвеня 1916 зь яе ініцыятывы прытульных дзяцей перавезьлі ў радавы маёнтак Карпілаўку[1].
У ліпені 1917 году падпісала статут Беларускага хаўруса настаўнікаў. Пасьля заканэчньня ў 1917 годзе беларускіх курсаў была настаўніцай першай менскай беларускай школы. Сёлета ўвосень выйшла замуж за Язэпа Лёсіка. У гэтую пару друкавалася ў газэтах «Вольная Беларусь», «Беларусь», часопісах «Зоркі» ды «Іскра Ільліча».
15—16 траўня 1917 году ўдзельнічала ў зьезьдзе настаўнікаў Менскай губэрні. У адказ на крыўдную для беларускіх асьветнікаў прамову «Самавызначэньне Беларусі і мова навучаньня ў беларускай школе» В. Т. Ругалевай горача запярэчыла, выбегшы на трыбуну, аднак яе падтрымалі толькі два дэлегаты[2]. 28 траўня 1917 з гэтай нагоды пісаў «Вестник минского губернского комиссариата»:
|
Горячую прочувственную речь против положений докладчика произнесла Ванда Левицкая, но собрание она совершенно не убедила… | 
|
У 1919 свой грамадзянскі шлюб Ванда і Язэп Лёсікі асьвяцілі ў менскім Касьцёле Сьвятога Роха. Напісала ў 1922 успаміны пра бацьку.
Калі ў 1930-х Язэпа Лёсіка арыштавалі па справе «Саюзу вызваленьня Беларусі», працавала пасудамыйкаю, разносчыцай тэлеграмаў, а як толькі гэта сталася магчымым, паехала да высланага мужа. Улетку 1959 вярнулася ў Менск, дзе яе прыняла Ўладзіслава Луцэвіч на Омскім завулку 7[3].
Памерла 8 сьнежня 1969 году ў пасёлку Татарка Стаўрапольскага краю.
Сям’я
Мела зь Язэпам Лёсікам траіх дзяцей: сына Юрку (28 жніўня 1919, Карпілаўка — 9 чэрвеня 1997) — інжынэр энэргетык, жыў ў Армавіры; Люцыю (нар. 8 сакавіка 1921) — настаўніца ў Ліпецку; і Алесю (нар. 22 лютага 1923) — настаўніца ў мястэчку Татарка, Стаўрапольскага краю[4][5].
Хросным бацькам дзяцей Ванды — Люцыі і Алесі — быў Янка Купала[6]. У 1992 годзе Люцыя і Алеся прыязджалі на месца колішняга радавога маёнтку Карпілаўкі[5]. Сын Юры на Беларусь не вяртаўся[7].
Крыніцы
- ^ Пра гэта згадваў яшчэ Максім Багдановіч у артыкуле «Деятельность Минского белорусского комитета»: «…Видное место в комитетских начинаниях заняло основание белорусского приюта для детей беженцев. В качестве места для приюта было выбрано имение „Карпиловка“, находящееся в 30 верстах от Минска, в живописной и здоровой местности. Там было поселено около 50 детей, надзор за которыми поручили двум воспитательницам: г-же Ванде Левицкой и г-же Ядвиге Родкевич.»
- ^ Содаль, Ул. «Магу я сябе назваць самай шчаслівай...»: 100 гадоў з дня нараджэння Ванды Лявіцкай // Роднае слова. — Мн.: 1995. — № 9. — С. 168—173.
- ^ Уладзімер Содаль (18 лістапада 2008) Ванда ў Купаліхі. Наша Ніва. Праверана 24 лістапада 2011 г.
- ^ Содаль, У. Вугельчыкі з попелу: Малавядомыя старонкі з біяграфіі Ядвігіна Ш. // Роднае слова. — Мн.: 1999. — № 12. — С. 184.
- ^ а б Содаль, У. Летуценнік з карпілаўкі // Роднае слова. — 1994. — № 1. — С. 73.
- ^ Людміла Рублеўская (23 лютага 2009) Ядвигин Третий и единственный (рас.). Советская Белоруссия. Праверана 2 жніўня 2011 г.
- ^ Арлоў, Уладзімер (19 лютага 2007) Імёны Свабоды: Ванда Лявіцкая (25.9.1895, мяст. Радашковічы (цяпер Маладэчанскі раён) — 8.12.1968, пас. Татарка, Стаўрапольскі край, Расея). Радыё Свабода. Праверана 24 лістапада 2011 г.