Яўгенія Пфляўмбаўм

Яўгенія Пфляўмбаўм
Яўгенія Пфляўмбаўм на першым зьезьдзе «маладнякоўцаў», 1925 г.
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні	Яўгенія Эргардаўна Пфляўмбаўм
Нарадзілася	1 лістапада 1908(1908-11-01) Менск, Расейская імпэрыя
Памерла	14 студзеня 1996(1996-01-14) (87 гадоў) Менск, Беларусь
Пахаваная	Паперня
Сужэнец	Максім Лужанін
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	паэтка, перакладніца
Мова	беларуская мова
Яўгенія Пфляўмбаўм у Вікісховішчы

Яўгенія Эргардаўна Пфляўмбаўм (1 лістапада 1908, Менск — 13 студзеня 1996, Менск) — беларуская паэтка і перакладніца.

Біяграфія

Нарадзілася ў сям’і менскага чыгуначніка-немца Эргарда Карлавіча Пфляўмбаўма і Алены Кандратаўны Лагун.

Валеры Маракоў, Янка Бобрык і Яўгенія Пфляўмбаўм гартаюць кнігі зь бібліятэчкі «Маладняка». Менск, 1925 г.

У 1930 годзе скончыла літаратурна-лінгвістычнае аддзяленьне пэдагагічнага факультэту Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту. Актыўна ўдзельнічала ў літаратурна-грамадзкім жыцьці: спачатку была сябрам «Маладняка», потым — БелАПП, а пазней уваходзіла ў склад кіраўніцтва гэтых арганізацый. У 1930—1932 гг. працавала бібліёграфам Кніжнай палаты пры Дзяржаўнай бібліятэцы БССР, літсупрацоўнікам рэспубліканскай газэты «Звязда».

Летам 1931 г. выйшла замуж за Максіма Лужаніна. Калі ў 1933 г. Максім Лужанін быў рэпрэсаваны і на 2 гады сасланы ў сібірскі Марыінск, паэтка паехала следам за мужам, каб быць з ім побач. Пфляўмбаўм была вымушана прадаць сваю бібліятэку з унікальнымі выданьнямі, каб набыць чыгуначны квіток на цягнік. Пасьля вызваленьня мужа пераязджае разам зь ім ў Маскву, дзе ў 1935—1945 гг. працуе рэдактарам Абароннага дзяржаўнага выдавецтва («Оборонгиз»).

Яўгенія Пфляўмбаўм зь Якубам Коласам на панадворку яго дома, 1948 г.

Падчас нямецка-савецкай вайны служыла ў супрацьпаветранай абароне Масквы. З 1945 г. і да самай сьмерці жыла ў Менску.

Сябра СП СССР з 1989 г.

Памерла 13 студзеня 1996 году. Пахаваная на могілках вёскі Паперня ў Менскім раёне, дзе пазьней поруч з ёю быў пахаваны Максім Лужанін.

Творчасьць

Друкавацца пачала з 1924 г. у часопісах «Маладняк», «Полымя», у газэтах «Савецкая Беларусь», «Звязда». У 1926 г. разам з сваімі равесьніцамі З. Бандарынай і Н. Вішнеўскай выдала калектыўны зборнік «Вершы».

Пасля вяртання з ссылкі Лужанін вырашае ўсё рабіць так, як патрабуе кіруючая партыя. Паэтка не пагадзілася з мужам, і амаль усё сваё жыццё пісала ў стол, не спадзеючыся калі-небудзь пабачыць напісанае ў друку.

Перакладала з ангельскай — Джорджа Байрана і Джэка Лёндана, і з расейскай — прозу і драматургію Антона Чэхава і Максіма Горкага. Усе пераклады друкаваў Максім Лужанін.

Вершы Пфляўмбаўм хацеў надрукаваць Аркадзь Куляшоў, які выпадкова прачытаў іх, калі наведаў Лужаніна. Аднак сьмерць Куляшова адклала вяртаньне паэткі ў друк. Толькі ў 1989 годзе выйшаў зборнік паэзіі «Сувой жыцьця» з прадмовай Анатоля Вярцінскага, а ў 1992 г. — кніга «На захадзе сонца».

Перад сьмерцю Пфляўмбаўм хацела выдаць трэцюю кнігу вершаў «Зімовае сонца». Але, нягледзячы на намаганьні Лужаніна, які пасьля сьмерці жонкі рыхтаваў зборнік да друку, кніга так і засталася нявыдадзенай.

Літаратура

• Пфляўмбаўм Яўгенія // Беларускія пісьменнікі (1917—1990): Даведнік; Склад. А. К. Гардзіцкі. Нав. рэд. А. Л. Верабей. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1994. — 653 с.: іл. ISBN 5-340-00709-X.
• Пфляумбаум Я. Сувой жыцця: Кн. паэзіі / Уклад., рэд. і прадм. А. Вярцінскі. — Мн.: Маст. літ., 1989. — 406 с.
• Пфляўмбаўм Я. На захадзе сонца: Вершы — Мн: Мастацкая літаратура, 1992. — 110 с — 1000 экз. — ISBN 5-340-01103-8.
• Трус М. «Нас толькі двое…» [Максім Лужанін і Яўгенія Пфляўмбаўм] // Літаратура і мастацтва. ‒ 24.11.2023. — № 47 (5256). — С. 11.

Вонкавыя спасылкі

• Яўгенія Пфлямбаўм. Адна, як крыж на небасхіле... Вершы // Дзеяслоў. — 2006. — № 25.