Якуб Наркевіч-Ёдка

Якуб Наркевіч-Ёдка
Партрэт Якуб Наркевіча-Ёдкі ў чэскім часопісе Světozor
Дата нараджэньня	8 студзеня 1848(1848-01-08)
Месца нараджэньня	Турын, Пухавіцкая воласьць[d], Ігуменскі павет, Менская губэрня, Расейская імпэрыя
Дата сьмерці	6 (19) лютага 1905 (57 гадоў)
Месца сьмерці	Вена, Аўстра-Вугоршчына
Месца пахаваньня	Узьдзенскі раён
Месца вучобы	Мэдычны інстытут у Флярэнцыі, Венскі ўнівэрсытэт, Сарбона
Занятак	лекар, фатограф
Навуковая сфэра	фізыка, мэдыцына, біялёгія, мэтэаралёгія
Месца працы	Наднёман
Навуковая ступень	доктар мэдыцыны[d] (1893)
Бацька	Атон Наркевіч-Ёдка[d]
Маці	Анэля Эстка[d]
Узнагароды	Срэбны мэдаль Расейскага геаграфічнага таварыства, дыплём Італьянскага мэдычна-псыхалягічнага таварыства, дыплём і залаты мэдаль француска-расейскай выставы «За сталыя ўдасканаленьні ў электратэхніцы»

Якуб Наркевіч-Ёдка

Jakub Jodko Narkiewicz
Ліс
«Ліс»
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	Турын, Пухавіцкая воласьць[d], Ігуменскі павет, Менская губэрня, Расейская імпэрыя
Памёр	Вена, Аўстра-Вугоршчына
Пахаваны	Узьдзенскі раён
Род	Наркевічы-Ёдкі
Бацькі	Атон Наркевіч-Ёдка Анэля (Ганна) Эстка
Жонка	Алена зь Песьлякоў
Дзеці	Атон Тамаш Леон, Адам Якуб Антон, Кон­рад Ірадыён, Марыя, Алена
Рэлігія	рыма-каталік
Дзейнасьць	лекар, фатограф

Яку́б Нарке́віч-Ёдка (8 студзеня 1848, мястэчка Турын, цяпер вёска Пухавіцкага раёну — 19 лютага 1905, Вена) — беларускі фізык, мэдык, біёляг. Доктар мэдыцыны (1893), прафэсар (1900), чалец-карэспандэнт Расейскага геаграфічнага таварыства (1889).

Біяграфія

Навучаўся ў Менскай гімназіі (1861—1865), працягваў навучаньне ў Мэдычным інстытуце ў Флярэнцыі, Венскім унівэрсытэце ў Сарбоне.

У 1872 годзе ў маёнтку Атонаве (цяпер вёска Сінячова ў Капыльскім раёне) збудаваў мэтэаралягічную станцыю (у 1888 годзе перанес яе ў маёнтак Наднёман, цяпер вёска Узьдзенскага раёну). З 1890 году супрацоўнік Інстытуту экспэрымэнтальнай мэдыцыны ў Пецярбургу.

Вынайшаў спосаб бесправадной перадачы і прыёму электрамагнітных хваляў на адлегласьці (першы ў сьвеце правобраз радыёпрымача, 1891), але не запатэнтаваў вынаходніцтва. Існуе дакумэнт, які пацьвярджае прыярытет Я. Наркевіча-Ёдкі ў гэтым вынаходніцтве — пратакол паседжаньня Францускага фізычнага таварыства ў Парыжы за сьнежань 1898 году. У ім адзначаецца, што:

	О. Лоджу належыць першая ідэя тэлеграфіі без правадоў, калі мы не пажадаем дайсьці да Наркевіча-Ёдкі, …які два-тры гады таму зрабіў у Вене вельмі цікавыя перадачы са шпуляй Румкарфа (праўда можа быць, без выразнага ўсьведамленьня ролі электрамагнітных хваляў у гэтых досьледах).

Апрача таго, зрабіў значныя адкрыцьці ў галіне мэтэаралёгіі (вымярэньне хуткасьці руху аблокаў, вільготнасьці глебы ды інш.), за што ўзнагароджаны сярэбраным мэдалём Расейскага геаграфічнага таварыства. Адкрыў у сваім маёнтку санаторый, распрацаваў мэтады лячэньня нэрвовых захворваньняў электрычным токам, мэтад электраграфіі для дыягностыкі захворваньняў, выкарыстоўваў лячэньне кумысам і сьвятлом.

Літаратура

• Наталья Березкина, Ольга Гапоненко. Яков Оттонович Наркевич-Иодко (1847–1905). Биобиблиографический указатель / В. Киселев. — Менск. — Белорусская наука, 2010. — 246 с. — 260 ас. — ISBN 978-985-08-1227-8
• В.Н. Киселев. Парадоксы «электрического человека»: жизнь и деятельнотсь белорусского ученого Якова Оттоновича Наркевича-Иодко. — Менск: Белорусская наука, 2007. — 316 с. — 500 ас. — ISBN 978-985-08-0797-7
• Яков Оттонович Наркевич-Иодко^(рас.) Центральная научная библиотека им. Я. Коласа НАН Беларуси
• Людмила СЕЛИЦКАЯ (28 сьнежня 2002) Повесть об «электрическом человеке»^(рас.). SB.BY. Праверана 21 лютага 2012 г.
• Людмила СЕЛИЦКАЯ (20 студзеня 2011) Алхимик из-под Узды изобрел радио раньше Маркони и Попова^(рас.). Комсомольская правда. Праверана 21 лютага 2012 г.