Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа (Магілёў)

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа
Узьвіжанская царква (налева). Аўтэнтычны выгляд
Краіна	Беларусь
Места	Магілёў
Каардынаты	53°53′46″ пн. ш. 30°19′29″ у. д. / 53.89611° пн. ш. 30.32472° у. д. / 53.89611; 30.32472Каардынаты: 53°53′46″ пн. ш. 30°19′29″ у. д. / 53.89611° пн. ш. 30.32472° у. д. / 53.89611; 30.32472
Эпархія	Магілёўская і Мсьціслаўская япархія
Архітэктурны стыль	барокавая архітэктура^[d], псэўдарускі стыль і барока
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа на мапе Беларусі Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа
Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа на Вікісховішчы

Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа — помнік архітэктуры XVII—XIX стагодзьдзяў у Магілёве. Знаходзіцца на правым беразе ракі Дубравенкі, каля Быхаўскага Рынку, на гістарычнай Глебабарысаўскай вуліцы^[a]. Дзейнічае. Твор архітэктуры барока і клясыцызму, які пацярпеў ад маскоўскай перабудовы. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Утварае адзіны комплекс з царквой-мураўёўкай Сьвятых Барыса і Глеба.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Царква па маскоўскай перабудове

Будынак узьвялі ў XVII ст. як жылы дом^[1]. У пачатку XIX ст. яго перабудавалі пад царкву.

У 2-й палове XIX ст. улады Расейскай імпэрыі перабудавалі царкву ў маскоўскім стылі.

Архітэктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Помнік архітэктуры барока і клясыцызму. Першапачаткова гэта быў 1-павярховы квадратны ў пляне будынак, падзелены сьцяной на 2 рознавялікія памяшканьні. Меў рысы дэкору, уласьцівыя XVII ст.: атынкаваныя фасады дэкараваў расьлінны арнамэнт, які нагадваў беларускія матывы, паўднёвую сьцяну ўпрыгожвалі фрэскі, пэрымэнтар будынка апярэзваўся шырокім карнізам. У пачатку XIX ст. палову ўсходняй сьцяны перарабілі ў 3-гранную апсыду, да заходняй сьцяны прыбудавалі 2-ярусную званіцу з шатровым дахам і купалам складай формы, першы ярус яе мае выгляд тамбуру, у другім разьмяшчаюцца званы. На вільчыку паставілі вялікі купал.

У 2-й палове XIX ст. вялікі купал замянілі на драўляны барабан (васьмярык на чацьверыку) з купалам-цыбулінай, над званіцай таксама паставілі купал-цыбуліну над высокім шатровым дахам.

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гістарычныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Старыя здымкі
1901—18 гг.
1918 г.
1918 г.
1941—42 гг.

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Цяперашні афіцыйны адрас — завулак Брусава

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Лаўрэцкі Г. Магілёўскія Барысаглебскія цэрквы // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 291.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
Кулагін А. Праваслаўныя храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2007.— 653 с.: іл. ISBN 978-985-11-0389-4.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа (Магілёў) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[1] Цяперашні афіцыйны адрас — завулак Брусава

[2] Лаўрэцкі Г. Магілёўскія Барысаглебскія цэрквы // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 291.

[a]

[1]