Сумежны ўзброены канфлікт паміж Аўганістанам і Іранам (2023)
.png) | |||||||||||
| |||||||||||
Супернікі | |||||||||||
 Аўганістан |  Іран | ||||||||||
Камандуючыя | |||||||||||
| Хайбатула Ахундзада | Алі Хамэнэі | ||||||||||
Колькасьць | |||||||||||
 УС АўганістануБаявікі Талібану |  Пагранічныя войскі Ірану | ||||||||||
Страты | |||||||||||
| забіты 1 чалавек (па неафіцыйным зьвесткам — 14) невядомая колькасьць раненых | забіты 1 чалавек 2 грамадзянскія асобы атрымалі раненьні | ||||||||||
| Агульныя страты | |||||||||||
забіты 2 чалавекі[1] грамадзянскія асобы атрымалі раненьні як сьцьвярджае Талібан агулам было зьнішчана 18 памежных абʼектаў | |||||||||||
Суме́жны ўзбро́ены канфлі́кт памі́ж Аўганіста́нам і Іра́нам пачаўся ў канцы траўня 2023 году[4]. Як заяўляюць СМІ, Талібан, які кіруе Аўганістанам, абвясьціў вайну Ірану[5].
Па паведамленьнях СМІ, баявікі кіруючага ў Аўганістане Ісламскага руху Талібан прынялі ўдзел у памежным канфлікце зь перастрэлкай у ваколіцах іранскага места Заболь, па выніках якога захапілі Іранскі пагранпост[5]. У адказ на гэта армія Ірану нанесла артылерыйскі ўдар па пазыцыях талібаў, што, па супярэчлівых паведамленьнях з абодвух бакоў, прывяло да гібелі паводле афіцыйных зьвестак трох чалавек[6], па неафіцыйных, ня менш 14 толькі з аўганскага боку й верагодна двум з іранскай, ня ўлічвая раненых[7].
Раніцай 29 траўня было заяўлена, што на гэты момант праблем няма, пагранічны пункт адкрыты для руху транспарту[1].
Перадгісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
У жніўні 2021 году ісламарадыкальны рух «Талібан» на фоне сыходу амэрыканскай арміі аднавіў сваю ўладу ў Аўганістане[8]. 1 сьнежня таго ж году сілавікі новага ўрада атакавалі іранскіх памежнікаў[9][10]. Сутыкненьні адзначаліся таксама ў ліпені 2022 году. У канцы лютага 2023 году талібы захапілі аднаго іранскага памежніка падчас канфлікту й неўзабаве вярнулі пасьля перамоваў. 5 сакавіка ля КПП Пул-і-Абрышом у правінцы Німроз на паўднёвым захадзе Аўганістану адбыўся бой аўганцаў з іранскімі памежнікамі[11]
Адносіны з суседнім Іранам у ісламістаў не былі добрымі яшчэ да гэтага. Падчас першага праўленьня талібаў ува Аўганістане (1996—2001), 10 іранскіх дыпляматаў у консульстве места Мазары-Шарыф былі пакараны сьмерцю баявікамі. Афіцыйны Тэгеран пачаў мабілізацыю, але эскалацыі ўдалося пазьбегнуць пры пасярэдніцтве ААН[12].
У 2001 годзе, калі адбылося ўварваньне ЗША ў Аўганістан, Іран, нягледзячы на складаныя адносіны з Белым домам, супрацоўнічаў з амэрыканцамі для барацьбы з талібамі, а іранскі спэцназ падтрымліваў Паўночны альянс падчас захопу Герата[13].
Перадумовы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
У траўні 2023 году прэзыдэнт Ірану Ібрахім Раісі запатрабаваў права на ваду ў рацэ Гільменд[14][15]. Акрамя гэтага, МЗС Ірану заявіў, што яго краіна не прызнае талібаў і настойвае на стварэньні[16]
«інклюзіўнага ўрада Аўганістану»
27 траўня 2023 году была адкрыта стральба на мяжы Ірану й Аўганістана, у выніку чаго былі забітыя й параненыя салдаты. Начальніка паліцыі Ірану Касем Рэзаі абвінаваціў Талібан у адкрыцьці агню на мяжы іранскай правінцыі Сістан і Белуджыстан і аўганскай правінцыі Німроз. Афіцыйны прадстаўнік Міністэрства ўнутраных спраў Аўганістану Абдул Нафі Такор абвінаваціў Іран у тым, што ён адкрыў агонь першым. Такер заявіў, што ў перастрэлцы загінулі два чалавекі, па адным ад кожнай краіны, і былі параненыя іншыя. Паводле зьвестак IRNA, двое іранскіх памежнікаў былі забітыя, а Tehran Times паведаміла, што загінулі трое іранскіх памежнікаў. Таксама IRNA паведаміла, што памежны пераход Мілак з Аўганістанам, буйны гандлёвы маршрут, быў зачынены да далейшага паведамленьня з-за перастрэлкі[17].
Ход падзеяў перад канфліктам 27 траўня[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Сутыкненьні паміж Аўганістанам і Іранам (2023)
- У канцы лютага 2023 году талібы захапілі аднаго іранскага памежніка падчас канфлікту й неўзабаве вярнулі пасьля перамоваў[11].
- 5 сакавіка ля КПП Пул-і-Абрышом Німроз на паўднёвым захадзе Аўганістану адбыўся бой аўганцаў зь іранскімі памежнікамі[11].
Прычына пачатку канфлікту[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Перадгісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Паводле зьвестак Харчовай і сельскагаспадарчай арґанізацыі ААН, на працягу 30 гадоў засуха зьяўляецца важнай праблемай у Іране. За апошняе дзесяцігодзьдзе сытуацыя пагоршылася. Іранская мэтэаралягічная арґанізацыя паведамляла, што 97 % тэрыторыі краіны адчувалі пэўны ўзровень засухі[18].
Пачатак канфлікту[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Да гэтага часу незразумела, хто менавіта пачаў канфлікт, але праходзіць ён на фоне спрэчкі за водныя рэсурсы паміж дзьвюма краінамі. Іран абвінавачвае Талібан у парушэньні дамовы ад 1973 году, паводле якога, ён адводзіць частку вод, якія паступаюць у іранскія рэґіёны, якія пакутуюць ад засухі[19].
Аўганістан настойвае на тым, што выконвае гэтую дамову[20], але ў рацэ Гельманд і вадасховішчы Каджакі недастаткова вады, каб Іран атрымліваў яе столькі, на колькі разьлічвае.
Ход канфлікту[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Талібы з дапамогай жывой сілы й бронетэхнікі атакавалі іранскую памежную заставу[21].
Аўганскія талібы апублікавалі відэа, на якім бачна, што яны наблізіліся да іранскай базы ў памежнай зоне[21].
Лідэры Талібану пачалі заяўляць, што будуць змагацца з[21]
«карумпаванай Ісламскай Рэспублікай Іран з большым энтузіязмам, чым вайной супраць Амэрыкі».
«Калі старэйшыны дазволяць джыгад, мы хутка заваюем Іран»
— сказаў адзін зь лідэраў талібаў[21].
Міністэрства нацыянальнай абароны Аўганістану абвінаваціла іранскія сілы ў адкрыцьці агню.
«Ісламскі эмірат лічыць дыялёг разумным спосабам вырашэньня якой заўгодна праблемы, пошук падстаў для вайны не ў інтарэсах аніводнага боку»
— дадалі ў Мінабароны Аўганістана[21].
У сваю чаргу іранскі бок вінаваціць ва ўрэгуляваньні канфлікту аўганскі.
Па словах іранскіх вайскоўцаў, сілы талібаў распачалі атаку ў парушэньне «міжнароднага права й прынцыпаў добрасуседзтва» й сустрэлі «рашучае й мужнае супраціўленьне з боку памежнікаў» ісламскай рэспублікі[21].
«Сёньня ў першае палове дня на нулявым пункце мяжы адбыліся сутыкненьні памежнікаў Забульскага памежнага палка зь невядомымі ўзброенымі людзьмі, якія плянавалі пранікнуць на тэрыторыю Ісламскай Рэспублікі Іран, што прывяло да перастрэлкі й узброены канфлікт»
— гаворыцца таксама ў паведамленьні[21].
Талібы й Іран абмяняліся моцнай стралянінай у суботу на мяжы Ісламскай Рэспублікі з Аўганістанам, забіўшы й параніўшы вайскоўцаў, адначасова рэзка абвастрыўшы напружанасьць паміж дзьвюма краінамі на фоне спрэчкі аб правах на ваду[5].
Два іранскія памежнікі й адзін баявік талібаў былі забітыя ў выніку страляніны каля памежнага паста паміж Іранам і Аўганістанам, паведамілі ў суботу прадстаўнік талібаў і дзяржаўныя СМІ Ірана[22].
Пакуль незразумела, што справакавала інцыдэнт, у якім таксама пацярпелі некалькі чалавек, але гэта адбылося на фоне напружанасьці паміж дзьвюма краінамі з-за правоў на ваду[22].
Іран абвінаваціў кіраўнікоў талібаў Аўганістану ў парушэньні пагадненьня 1973 году, абмежаваўшы паток вады з ракі Гільменд у перасохлыя ўсходнія рэґіёны Ірана. Талібы адхіляюць гэтыя абвінавачваньні[22].
«Сёньня ў правінцыі Німроз іранскія памежныя войскі адкрылі агонь у бок Аўганістана, што было сустрэта сустрэчнай рэакцыяй»
— гаворыцца ў заяве прэс-сакратара міністэрства ўнутраных спраў, якое кіруецца талібамі, Абдула Нафі Такора[22].
«Цяпер сытуацыя знаходзіцца пад кантролем. Ісламскі Эмірат не хоча ваяваць са сваімі суседзямі»
— сказаў прэс-сакратар, не называючы ахвяраў.
Ён сказаў, што адзін чалавек быў забіты з кожнага боку й некалькі атрымалі раненьні, хоць афіцыйнае іранскае агенцтва IRNA пазьней паведаміла, што двое іранскіх памежнікаў былі забітыя й двое іранскіх грамадзянскіх асоб атрымалі раненьні[22].
Мяжа Ірану й Аўганістану знаходзіцца пад кантролем сухапутных і пагранічных войскаў Ісламскай рэспублікі, заявіў у нядзелю камандуючы сухапутнымі войскамі (СВ) узброеных сілаў Ірану брыгадны генэрал Кіюмарс Хейдары падчас свайго візыту ў пагранічную з Аўганістанам правінцыю Сістан і Белуджыстан[23].
«Мяжа з Аўганістанам цалкам пад кантролем сухапутных войскаў… бясьпека меж цалкам гарантавана… Пакуль супрацьлеглая краіна, якая мае з намі агульную мяжу, выконвае правілы, яна будзе бачыць узаемную павагу, але, калі хтосьці адчуе, што не жадае выконваць іх , зь імі будуць зьвяртацца па-іншаму»
Ход баявых дзеяньняў[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
27 траўня двое іранскіх памежнікаў (першапачаткова паведамлялася пра аднаго[24]) і адзін баец Талібану былі забіты ў выніку страляніны каля памежнага паста[20]. Бой адбыўся каля 10:00 ля раёну Канг[18]. У правінцыі Німроз[11] і на іранскім КПП Сасалі ў акрузе Забул правінцыі Сістан і Белуджыстан[25].
У сутычках былі ўжыты стралковая зброя й лёгкая тэхніка[11]. Так, напрыклад у раёне напружанасьці гучалі кулямёты. Аўганцы прымянялі трафейную бранятэхніку краін АПАД, у той час як іранцы абстралялі праціўніка зь мінамётаў[18]
Прадстаўнікі іранскай памежнай службы й падразьдзяленьняў талібаў дамовіліся аб сумесным расьсьледаваньні інцыдэнту[11]. У пачатку канфлікту бакі абвінавацілі адзін аднаго[20]. Са словаў іранцаў, менавіта талібы першымі адкрылі агонь[25]. Пасьля сутыкненьняў іранскія ўлады закрылі памежны пост Мілак-Зарандж[20].
Апоўначы з 27 на 28 траўня Талібы атакавалі памежны пункт Ірана[26].
Па заяве іранскіх СМІ, агонь пачаўся на мяжы правінцыі Німроз[27]. Хутчэй за ўсё, уварваньне пачалося зь вёсак Макакі й Сасулі[28].
Як сьцьвярджае Талібан агулам было зьнішчана 18 памежных абʼектаў[29].
Асноўныя сутычкі адбыліся ў ваколіцах іранскага места Заболь. Тут аўганскія талібы захапілі пагранпост. У адказ на гэта армія Ірану нанесла артылерыйскі ўдар па пазыцыях праціўніка, што, па супярэчлівых паведамленьнях з абодвух бакоў, прывяло да гібелі па афіцыйных зьвестках трох чалавек[30]
Рэакцыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Рэакцыя Аўганістану й Ірану[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Энаятула Ховаразьмі, прэс-сакратар Міністэрства абароны Аўганістана, заявіў[20]:
«На жаль, сёньня ў чарговы раз у прыгранічных раёнах акругі Конг правінцыі Німроз Іранскія салдаты адкрылі стральбу, [і] успыхнуў канфлікт.»
Касем Рэзаі, намесьнік начальніка праваахоўных органаў Ірана, заявіў[20]:
«Не выконваючы міжнародныя законы й добрасуседзкія адносіны, сілы руху „Талібан“ пачалі стральбу па кантрольна-прапускным пункце Сасолі… выклікаючы рашучы адказ.»
Ацэнкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Палітоляг Мікіта Мяндковіч заявіў, што гаворка ідзе пра чарговы памежны канфлікт. Падобныя адносіны ў мінулым ўзьнікалі ў Талібана з Пакістанам, калі таксама хадзілі чуткі аб магчымым пачатку вайны, але ў выніку крыза стабілізаваўся. Падобнае прагназавалася і ў выпадку з Іранам, так як Аўганістан не зацікаўлены ў вайне з суседзямі, бо мае патрэбу ў імпарце шырокага кола тавараў і выхадзе з гандлёвай ізаляцыі. Як лічыў Мяндковіч, памежныя сутыкненьні — выпадковае абвастрэньне, абумоўленае праблемамі з падтрыманьнем дысцыпліны на аўганскім баку й досыць складанымі ідэалягічнымі адносінамі паміж аўганска-іранскім кіраўніцтвамі. Абодва зьяўляюцца клерыкальнымі й належаць да розных галінах ісламу, што падмацоўвае магчымыя непаразуменьне. Аднак паўнавартаснай вайны экспэрт не чакаў і лічыў, што падзеі зьяўляюцца часовай зьявай, а Аўганістан паступова павінен выйсьці з крызе і адаптавацца да нармальных адносін з суседзямі[3].
Ґазэта Kayhan усклала віну за сутыкненьні на ЗША й іхніх рэґіянальных хаўрусьнікаў[31]. Амір-Алі Хаджызадэ, камандуючы Паветрана-касьмічнымі сіламі КСІР, заявіў, што «ворагі» Ірана хацелі, каб памежны канфлікт з талібамі ператварыўся ў паўнавартасную вайну. У сваім выступе ён заявіў, што ЗША стварылі «розныя пасткі», каб уцягнуць Іран у вайну[32].
Па паведамленьні іранскага інфармацыйнага агенцтва Tasnim, сутыкненьні пачаліся, калі група ўзброеных кантрабандыстаў наркотыкаў паспрабавала перасекчы мяжу Ірана, і іранскія сілы адкрылі па іх агонь. Мясцовыя сілы талібаў, не падазраючы аб тым, што адбываецца, выказалі здагадку, што іранскія сілы атакуюць іх, і завязалася сутыкненьне. Сілы Талібану затым паспрабавалі атакаваць прымежныя вёскі Сасулі, Хатам і Макакі, а таксама ім удалося захапіць некалькі кантрольна-прапускных пунктаў[33].
Спробы ўрэгуляваць канфлікт[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Пасьля сумежных сутыкненьняў былі зроблены крокі па дээскалацыі канфлікту. 28 траўня ў Кабуле прайшла сустрэча выконваючага абавязкі кіраўніка МЗС часовага пераходнага ўрада Аўганістану Аміра Хана Мутакі з паслом Ірану Хасанам Каземі Комі , падчас якой бакі абмеркавалі пэрспэктывы пераходу да дыялёгу[34].
Падчас сустрэчы абмяркоўваліся правы Ірану на ваду з ракі Гільменд. В.а. кіраўніка МЗС Аўганістану падкрэсьліў, што спрэчныя пытаньні, якія існуюць ува адносінах паміж Кабулам і Тэгеранам, могуць быць вырашаны шляхам «дыялёгу й узаемаразуменьня»[35].
В.а. кіраўніка МЗС Аўганістана[35]:
«Спрэчныя пытаньні ў адносінах паміж Кабулам і Тэгеранам можна вырашыць шляхам дыялёгу.»
Крытыка іранскага МЗС[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Сытуацыя з талібамі ўжо наклікала крытыку на іранскі МЗС, які не прадставіў аргумэнтаў, перш чым санкцыянаваць дыпляматычную прысутнасьць талібаў у Тэгеране. Былы іранскі дэпутат Хешматала Фалахатпішэ заявіў, што ініцыятыва аддаць руху будынак дыпмісіі была слабой. Сама дыпляматыя Ірану ў рэґіёне сьведчыць аб неэфэктыўнасьці зьнешнепалітычнага ведамства Ісламскай Рэспублікі, падкрэсьліў ён[36].
Вынік[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Міністар унутраных справаў Ірану Ахмад Вахідзі пракамэнтаваў сумежны канфлікт паміж ІРІ й Аўганістанам, заявіўшы, што з Талібамі былі праведзеныя перамовы, і на гэты момант ніякіх праблем няма[1][2].
«На мяжы адбылася перастрэлка з боку аўганскіх пагранічнікаў, і, зразумела, іхняя рэакцыя была адпаведнай»
— падкрэсьліў міністар[1].
Сказаўшы, што на гэты момант праблем няма, ён дадаў, што пагранічны пункт адкрыты для руху транспарту[1].
Гаворачы аб правах Ірану на ваду з ракі Гільменд, міністар унутраных спраў Ірану адзначыў[1]:
«Калі ў плятынах ёсьць вада, бок „Талібану“ павінен даць долю Ірану, а калі не, гэтае пытаньне павінна быць высьветлена для нас. Таму што нашыя экспэрты лічаць, што ў гэтых плятынах ёсьць вада, але талібскі бок сьцьвярджае, што вады там няма.»
Па словах Вахідзі, будзе сфармаваны сумесны камітэт для наведваньня плятын і вырашэньня праблемы[1][2].
Наступствы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
28 траўня Іран зноў адкрыў мяжу з Аўганістанам на мосьце Абрышам, які раней быў зачынены з-за сутыкненьняў[37]. Падтрымка іранскім урадам талібаў падвергнулася крытыцы з боку іранскіх рэфармісцкіх СМІ і Ахмада Масуда[38][39]. Пасьля гэтага пасольства Ірана ў Кабуле і аўганскія афіцыйныя асобы ўстанавілі кантакт для расьсьледаваньня інцыдэнту[40]. Іранскі генэрал Кіюмарс Хейдары і намесьнік начальніка праваахоўных органаў Ірана Гасем Рэзаі таксама правялі сумесную сустрэчу з прадстаўнікамі талібаў у месьце Забол, на якой абмеркавалі, як прадухіліць падобныя інцыдэнты ў будучыні[33]. Пасьля непрацяглай сутычкі міністар унутраных спраў Ірана Ахмад Вахідзі заявіў, што сытуацыя на ірана-аўганскай мяжы нармальная і пераходы зноў адкрытыя[41].
Афіцыйны прадстаўнік Аўганістану заклікае да дыпляматычнага вырашэньня спрэчкі. Міністэрства замежных спраў Аўганістану заявіла, што ня мае намеру ўступаць у канфлікт з Іранам: «У цяперашні час сытуацыя знаходзіцца пад кантролем. Праблемы на мяжы вырашаны»[42]. Сябры камісіі Талібану таксама заклікалі да добрых адносінаў з суседнімі краінамі, асабліва з Іранам[43].
Мапы канфлікту[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Мапы канфлікту
-
Сумежныя тэрыторыі Ірану, дзе адбываліся сутыкненьні -
Сумежныя тэрыторыі Аўганістану, дзе адбываліся сутыкненьні
Ахвяры й страты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
| Дата | Месца | Аўганскі бок | Іранскі бок | Характар |
|---|---|---|---|---|
| Раніца 27.05 | КПП Сасалі | 1 забіты[1]. | 1 забіты[1]. | стральба |
| Ноч з 27.05 на 28.05 | памежжа | невядома | 18 памежных аб’ектаў зьнішчаны | наступальныя баі талібаў |
| Дзень 28.05 | навакольлі места Заболь | 14+? забітых | 2+? забітых | артылерыйскі ўдар |
| Раніца 29.05 | Канец канфлікту[1] | 1 забіты[1]. | 1 забіты[1]. | 18 памежных аб’ектаў зьнішчаны |
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ а б в г д е ё ж з і к л м Іран заявіў аб стабілізацыі сытуацыі на мяжы з Аўганістанам // «News.am» (рас.)
- ^ а б в Кіраўнік МУС Ірану заявіў, што нядаўні канфлікт на мяжы з Аўганістанам вычарпаны // «Topwar.ru» (рас.)
- ^ а б Канфлікт на Афгана-іранскай мяжы пастаўлены на паўзу (рас.)
- ^ Талібан абвясьціў вайну Ірану — СМІ (рас.)
- ^ а б в «Apnews» (анг.)
- ^ Спрэчка за ваду прывяла да канфлікту паміж талібамі й сіламі КВІР на Аўгана-іранскай мяжы (рас.)
- ^ Ці пачалася вайна паміж Аўганістанам і Іранам? (рас.)
- ^ How the Taliban Overran the Afghan Army, Built by the U.S. Over 20 Years // The Wall Street Journal14 August 2021 г. Праверана 1 December 2021 г.
- ^ Iran Forces and Taliban Clashed on Afghan Border, Tasnim Says // Bloomberg1 December 2021 г. Праверана 1 December 2021 г.
- ^ Clashes over Iran-Afghanistan’s «border misunderstanding» ended // Reuters1 December 2021 г. Праверана 1 December 2021 г.
- ^ а б в г д е На паўднёвым захадзе Аўганістану адбыліся сутыкненьні паміж іранскімі пагранічнікамі й талібамі // ТАСС, 27 траўня 2023 (рас.).
- ^ Taliban, Iran hold talks // CNN3 February 199 г. Праверана 1 December 2021 г. (анг.)
- ^ Iran Sets Its Eyes on Afghanistan // The Washington Institute for Near East Policy19 July 2021 г. Праверана 1 December 2021 г.
- ^ Папярэджаньне іранскага прэзыдэнта ўладам Аўганістану аб правах на ваду Р. Гільменд (рас.)
- ^ At least three killed in clash on Iran-Afghan border 2023-05-27 г. Праверана 2023-05-28 г. (анг.)
- ^ SVTV NEWS (28-05-2023) Баявікі Талібану ўварваліся на тэрыторыю Ірана (рас.)
- ^ Iran exchanges heavy gunfire with Taliban on Afghan border, escalating tensions over water rights (анг.)
- ^ а б в У Талібане пагражаюць захапіць Тэгеран: на мяжы пачаліся баявыя дзеяньні (рас.)
- ^ Ці пачалася вайна паміж Аўганістанам і Іранам? (рас.)
- ^ а б в г д е At least three killed in shooting at Iran-Afghan border. // «Al Jazeera» (27 May 2023). Архіўная копія ад 27 траўня 2023 г.
- ^ а б в г д е ё Талібан напаў на межы Ірану, Міл Ін (укр.)
- ^ а б в г д Прынамсі трое загінулі ў сутычках на іранска-аўганскай мяжы, 27 траўня, Reuters (анг.)
- ^ Камандуючы ІРІ распавёў аб сытуацыі на мяжы Ірану й Аўганістану // RIA.ru (рас.)
- ^ Iran exchanges heavy gunfire with Taliban on Afghan border, escalating tensions over water rights. Associated Press (27 May 2023). Архіўная копія ад 27 May 2023 г.
- ^ а б Чырвоная вясна (рас.)
- ^ Талібы атакавалі памежны пункт Ірана
- ^ آتش در «نیمروز»
- ^ «Рыбарь» (2023-05-27) Эскалацыя на мяжы Аўганістану й Ірану (рас.)
- ^ Топор Live (2023-05-28) Талібан зьнішчыў агулам 18 памежных абʼектаў (рас.)
- ^ Спрэчка за ваду прывяла да канфлікту паміж талібамі й сіламі КСІР на аўгана-іранскай мяжы. (рас.)
- ^ Fararu | فرارو| اخبار روز ایران و جهان. تحلیل سردرگم کیهان از قضیه طالبان/ همسایگان به گردن هم حق دارند! fa (۱۴۰۲/۰۳/۰۸ - ۰۸:۱۵)
- ^ فرمانده بلندپایه جمهوری اسلامی درگیری مرزی با طالبان را «دام امریکایی» توصیف کرد | افغانستان اینترنشنال (31 траўня 2023)
- ^ а б جزئیات جدید از علت آغاز درگیری در مرز با افغانستان/ ممانعت از ورود کاروان قاچاقچیان به درگیری با طالبان انجامید- اخبار نظامی | دفاعی | امنیتی - اخبار سیاسی تسنیم | Tasnim خبرگزاری تسنیم // «Tasnim»
- ^ Іран і Аўганістан спрабуюць урэгуляваць сумежную водную спрэчку (рас.)
- ^ а б Сіньхуа: Іран і Аўганістан спрабуюць урэгуляваць сумежную водную спрэчку (рас.)
- ^ У Іране зьявіліся аўганскі фронт (рас.)
- ^ بازگشایی پل ابریشم در مرز افغانستان پس از درگیری مرزبانان ایران با نیروهای طالبان- اخبار سیستان و بلوچستان - اخبار استانها تسنیم | Tasnim // Tasnimnews.com
- ^ «Ir.voanews.com»
- ^ We Buried More Brutal Groups, like ISIS, Says Iranian Media // «Afghanistan International» (анг.)
- ^ Iran Police Blame Taliban for Eruption of Border Clash — Politics news — Tasnim News Agency // «Tasnim News Agency» (анг.)
- ^ Iran-Afghanistan Border Calm after Clash: Interior Minister — Politics news — Tasnim News Agency // «Tasnim News Agency» (анг.)
- ^ Afghanistan calls for «diplomatic» resolution with Iran after border skirmishes // «Arab News» ад 29 траўня 2023 (анг.)
- ^ A Compulsive Embrace Beneath the Afghanistan-Iran Water Conflict. // «The diplomat» (анг.)