Станіслаў Нарбут (лекар)

Станіслаў Нарбут
	Станіслаў Нарбут
	Помнік Станіславу Нарбуту на Замкавай гары ў Браславе
Дата нараджэньня	4 траўня 1853
Месца нараджэньня	Шаўры, Лідзкі павет, Расейская імпэрыя;
Дата сьмерці	11 сакавіка 1926 (72 гады)
Месца сьмерці	Браслаў;
Прычына сьмерці	пнэўманія
Месца пахаваньня	Браслаў;
Месца вучобы	Мюнхэнскі ўнівэрсытэт Людвіга-Максіміляна; Дэрпцкі ўнівэрсытэт[d] (1891); Віленская гімназія[d] (1871);
Занятак	навуковец
Навуковая сфэра	мэдыцына
Бацька	Тэадор Нарбут
Узнагароды
	Станіслаў Нарбут у Вікісховішчы

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Нарбут.

Станісла́ў На́рбут гербу «Трубы» (па-польску: Stanisław Ostyk – Narbutt; 4 траўня 1853, маёнтак Шаўры Лідзкага павету, цяпер Воранаўскі раён Гарадзенскай вобласьці — 11 сакавіка 1926, Браслаў) — беларускі лекар-навуковец, грамадзкі дзяяч, мэцэнат.

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў шляхецкай сям’і Тэадора і Хрысьціны Нарбутаў. У сям’і было 11 дзяцей, трое зь якіх памерлі ў маленстве; Станіслаў быў наймалодшы^[7].

Скончыў 1-ю віленскую клясычную гімназію (1871), у 1872 року паступіў на лекарскі факультэт Баварскага ўнівэрсытэту ў Мюнхэне, выключаны за ўдзел у студэнцкіх забурэньнях. Каб аднавіцца, сплаціў буйны штраф^[8]. 7 жніўня 1879 абараніў дысэртацыю аб каўтуне(d) на ступень доктара мэдыцыны^[9] і практыкаваў па спэцыяльнасьці.

З 1882 року працаваў вольнапрактыкуючым лекарам у Браславе і Друі. У 1891 року скончыў Дэрпцкі ўнівэрсытэт, каб атрымаць дазвол на лекарскую практыку. З 1904 року — на пасадзе лекара Нова-Аляксандраўскага павету^[9]. У 1906 року зь ягонай дапамогай у Браславе была адкрытая земская лячэбніца. Пад ягоным кіраўніцтвам дзейнічала добраахвотнае таварыства пажарнай аховы^[10], народны тэатар і таварыства народнай цьвярозасьці^[7].

У 1901 року ажаніўся зь Людвікай Рудніцкай^[11].

У Першую сусьветную вайну ўзначальваў лязарэт на Паўночна-Заходнім фронце. У 1917 року цяжка паранены, часткова ампутаваная нага. У 1919 року вярнуўся на пасаду павятовага лекара. Выдаваў сатырычную газэту «Duch Brasławca» («Дух Браслаўца»)^[11].

У 1925 року сышоў зь дзяржаўнай службы, але працягваў займацца прыватнай практыкай. У пачатку сакавіка 1926 року засьцюдзіўся падчас візыту да хворага^[8] і 11 сакавіка сканаў ад запаленьня лёгкіх. Пахаваны на Замкавай гары ў Браславе.

Узнагароды

Ордэн сьвятога Станіслава III ступені (1914)

Сям’я

З жонкай Людвікай мелі сына Станіслава (1906) і дачок Марыю (1902; у шлюбе Баўэр)^[12], Ванду (1904) ды Галіну (1910)^[8].

Ушанаваньне памяці

Яшчэ пры жыцьці лекара вуліцы ў Браславе была дадзеная назва Нарбутаўская (пасьля прыходу бальшавікоў у 1939 року перайменаваная ў Кірава).

У 1927 року на сродкі браслаўцаў Станіславу Нарбуту пастаўлены помнік на ягонай магіле на Замкавай гары. Звандалізаваны за савецкім часам, адноўлены ў канцы 1980-х — пачатку 1990-х^[13].

У 2003 року Белпошта выпусьціла капэрту з памятнай маркай, прысьвечанай 150-роччу з дня нараджэньня Станіслава Нарбута^[14]^[15].

Крыніцы

^ http://www.radzima.org/be/object/4577.html
^ http://www.braslav-star.by/2016/03/%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%86%D1%96-%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D0%B0-%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B0/
^ http://naszaslowa.by/wp-content/uploads/2014/05/letapisets62ii.pdf
^ http://vlib.by/PRIDVINIE-11/BRASLAV/Monuments-BRASLAV-6-5.htm
^ беларуская Вікіпэдыя (белар.) — 2004.
^ https://www.geni.com/people/Stanislaw-Ostyk-Narbutt-h-Tr%C4%85by/6000000070851606337
^ ^а ^б Выжыкоўская, Аліна (21 сакавіка 2016) Памяці слаўнага лекара. Браслаўская зьвязда(d). Праверана 17 чэрвеня 2020 г.
^ ^а ^б ^в Майсяёнак, Андрэй. Станіслаў Нарбут Гісторыя Браслава і раёну Праверана 17 чэрвеня 2020 г.
^ ^а ^б Шэршань 2013. С. 9.
^ Вячаслаў Каладынскі. Браслаўскай пажарнай службе — 120 гадоў // Браслаўская зьвязда. — 2015. — № 38.
^ ^а ^б Stanisław Ostyk – Narbutt (пол.) Brasław Праверана 17 чэрвеня 2020 г. Архіўная копія ад 17 чэрвеня 2020 г.
^ Stanislaw Ostyk-Narbutt h. Trąby (анг.) Geni Праверана 17 чэрвеня 2020 г.
^ Абставіны сьмерці і пахаваньня С. Нарбута. З гісторыі помніка Прыдзьвінскі край. Віцебская абласная бібліятэка. Праверана 17 чэрвеня 2020 г.
^ 150 гадоў з дня нараджэньня Станіслава Нарбута (рас.) = 150 лет со дня рождения Станислава Нарбута // Белпошта : Інфармацыйны ліст. — 24 красавіка 2003. — № 12 (126).
^ Шэршань 2013. С. 11.

Літаратура

Браслаўскія чытанні : Матэрыялы VI-й навук.-краязн. канф., прысвеч. 150-й гадавіне з дня нараджэння брасл. лекара, грамад. дзеяча С. Нарбута (1853—1926), 7—8 траўня 2003 г. / Рэд. рада: К. Шыдлоўскі і інш.. — Браслаў: Браслаўскае музейнае аб’яднанне, Браслаўскае краязнаўчае таварыства імя О. Гедэмана, 2003.
Шэршань Г. Станіслаў Нарбут: 160 гадоў з дня нараджэння // Лідскі летапісец. — красавік—чэрвень 2013. — № 2(62). — С. 9—12. — ISBN 9772218179007. — ISSN 2218—1792.
Teresa Puńko. Mój Ziomek Stanisław Narbutt // Echa Polesia. — 16 сьнежня 2014.

Вонкавыя спасылкі

Магіла Станіслава Нарбута, Radzima.org

[_7e2e619b22baf8e3-1] ttp://www.radzima.org/be/object/4577.html

[_e3a85ce443af5feb-2] ttp://www.braslav-star.by/2016/03/%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%86%D1%96-%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D0%B0-%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B0/

[_27a954bdfb2b12e3-3] ttp://naszaslowa.by/wp-content/uploads/2014/05/letapisets62ii.pdf

[_439076fb88be6a4f-4] ttp://vlib.by/PRIDVINIE-11/BRASLAV/Monuments-BRASLAV-6-5.htm

[_a88ef321a73c2014-5] беларуская Вікіпэдыя (белар.) — 2004.

[_9bf24d1990454365-6] ttps://www.geni.com/people/Stanislaw-Ostyk-Narbutt-h-Tr%C4%85by/6000000070851606337

[зьвязда-7] а ^б Выжыкоўская, Аліна (21 сакавіка 2016) Памяці слаўнага лекара. Браслаўская зьвязда(d). Праверана 17 чэрвеня 2020 г.

[Майсяёнак-8] а ^б ^в Майсяёнак, Андрэй. Станіслаў Нарбут Гісторыя Браслава і раёну Праверана 17 чэрвеня 2020 г.

[FOOTNOTEЛЛ20139-9] а ^б Шэршань 2013. С. 9.

[10] Вячаслаў Каладынскі. Браслаўскай пажарнай службе — 120 гадоў // Браслаўская зьвязда. — 2015. — № 38.

[Brasław-11] а ^б Stanisław Ostyk – Narbutt (пол.) Brasław Праверана 17 чэрвеня 2020 г. Архіўная копія ад 17 чэрвеня 2020 г.

[12] Stanislaw Ostyk-Narbutt h. Trąby (анг.) Geni Праверана 17 чэрвеня 2020 г.

[13] Абставіны сьмерці і пахаваньня С. Нарбута. З гісторыі помніка Прыдзьвінскі край. Віцебская абласная бібліятэка. Праверана 17 чэрвеня 2020 г.

[14] 150 гадоў з дня нараджэньня Станіслава Нарбута (рас.) = 150 лет со дня рождения Станислава Нарбута // Белпошта : Інфармацыйны ліст. — 24 красавіка 2003. — № 12 (126).

[FOOTNOTEЛЛ201311-15] Шэршань 2013. С. 11.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]