Сабор Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (Гомель)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Сабор Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (неадназначнасьць).
Помнік сакральнай архітэктуры
Сабор Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла
Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла, аўтэнтычны выгляд
Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла, аўтэнтычны выгляд
Краіна Беларусь
Места Гомель
Каардынаты 52°25′26.63″ пн. ш. 31°01′02.5″ у. д. / 52.4240639° пн. ш. 31.017361° у. д. / 52.4240639; 31.017361Каардынаты: 52°25′26.63″ пн. ш. 31°01′02.5″ у. д. / 52.4240639° пн. ш. 31.017361° у. д. / 52.4240639; 31.017361
Канфэсія Беларускі экзахат
Эпархія Гомельская япархія 
Архітэктурны стыль клясыцыстычная архітэктура[d]
Аўтар праекту Джон Кларк[d]
Дата заснаваньня 18 кастрычніка 1809
Статус Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Сайт soborgomel.cerkov.ru
Сабор Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла на мапе Беларусі
Сабор Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла
Сабор Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла
Сабор Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла
Сабор Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла на Вікісховішчы

Царква саборная Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла — помнік архітэктуры першай траціны XIX стагодзьдзя ў Гомлі. Знаходзіцца на высокім беразе ракі Сажа, на тэрыторыі палацава-паркавага ансамблю Румянцавых і Паскевічаў і выходзіць галоўным фасадам на гістарычны Рынак[a], адна з кампазыцыйных дамінантаў пляцу. Дзее, катэдральны сабор Гомельскай япархіі. Твор архітэктуры клясыцызму. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Мураваную саборную царкву Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы) у Гомлі збудавалі ў 1809—1824 гадох на сродкі графа Румянцава паводле праекту архітэктара Джона Кларка. Закладка сабора адбылася 18 кастрычніка 1809 году протярэем Янам Грыгаровічам, асьвячэньне — 9 траўня 1824 году.

У 1929 годзе савецкія ўлады зачынілі царкву. У 1932 годзе тут разьмясьцілі экспанаты краязнаўчага музэю, у 1935 годзе — аддзел гістарычнага музэю, а ў 1939 годзе — антырэлігійны аддзел. За часамі Другой сусьветнай вайны ў 1941 годзе царква зноў пачала дзеяць. У 1949—1951 гадох праводзіўся капітальны рамонт будынка царквы. У 1960 годзе савецкія ўлады зноў зачынілі царкву, у будынку якой у 1962—1988 гадох працаваў плянэтар.

1 жніўня 1988 году пачалося аднаўленьне будынка царквы, у верасьні 1989 году яго перадалі Беларускаму экзархату Маскоўскага патрыярхату. 7 студзеня 1990 году ў царкве адбылася першая літургія. У 1991—1992 гадох замест аднаўленьня аўтэнтычнай 1-яруснай званіцы збудавалі новую 2-ярусную. У 1996 годзе ў ахоўнай зоне збудавалі новы хрысьцільны храм у імя Яна Прадцечы.

Архітэктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Помнік архітэктуры клясыцызму. Мае цэнтрычную кампазыцыю. У пляне гэта выцягнуты крыж з разьвітым трансэптам, кароткім сярэднім нэфам і невялікімі рызьніцамі абапал алтарнай часткі. Сяродкрыжжа завяршаецца купалам на высокім сьветлавым барабане, які ў інтэр’еры абапіраецца на 4 слупы. Крылы трансэпта і нэфы накрываюцца пакатымі 2-схільнымі дахамі. На тарцах чатыры дарычныя 6-калённыя портыкі, з бакоў нэфа рады паўкалёнаў. У афармленьні фасадаў выкарыстоўваюцца асноўныя клясыцыстычныя элемэнты дэкору: трыгліфы на фрызе, сухарыкі, што падтрымліваюць карніз, паўкруглыя сандрыкі аконных праёмаў барабана.

У левай частцы трансэпта знаходзіцца магіла графа Румянцава, на якой стаіць копія скульптуры італьянскага майстра А. Кановы «Багіня міру», сьцены над магілай у абразах, сярод якіх копія з карціны італьянскага мастака Карэджа[1].

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гістарычныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Старыя здымкі
  • 1901 г.
    1901 г.
  • 1901 г.
    1901 г.
  • 1902 г.
    1902 г.
  • 1909 г.
    1909 г.
  • 1911 г.
    1911 г.
  • да 1918 г.
    да 1918 г.
  • да 1918 г.
    да 1918 г.
  • да 1918 г.
    да 1918 г.
  • 1913 г.
    1913 г.
  • 1913—1918 гг.
    1913—1918 гг.
  • люты 1917 г.
    люты 1917 г.
  • 1918 г.
    1918 г.
  • 1918 г.
    1918 г.
  • 1918 г.
    1918 г.
  • 1918 г.
    1918 г.
  • 1918 г.
    1918 г.
  • 1918 г.
    1918 г.
  • 1929 г.
    1929 г.
  • 1929 г.
    1929 г.
  • 2 траўня 1936 г.
    2 траўня 1936 г.
  • А. Арцем'еў, 1937 г.
    А. Арцем'еў, 1937 г.
  • А. Арцем'еў, 1937 г.
    А. Арцем'еў, 1937 г.
  • А. Арцем'еў, 1937 г.
    А. Арцем'еў, 1937 г.
  • Б. Брадоцкі, кастрычнік 1940 г.
    Б. Брадоцкі, кастрычнік 1940 г.
  • 1941 г.
    1941 г.
  • 1941 г.
    1941 г.
  • 1941 г.
    1941 г.
  • 1941 г.
    1941 г.
  • 6 лістапада 1941 г.
    6 лістапада 1941 г.
  • 1941—1943 гг.
    1941—1943 гг.
  • 1941—1943 гг.
    1941—1943 гг.
  • 1941—1943 гг.
    1941—1943 гг.
  • 1942 г.
    1942 г.
  • 1942 г.
    1942 г.
  • 1943 г.
    1943 г.
  • С. Шыманскі, 1949 г.
    С. Шыманскі, 1949 г.

Сучасныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Сучасны стан
  • Галоўны фасад
    Галоўны фасад
  • Бакавы фасад
    Бакавы фасад
  • З боку апсыды
    З боку апсыды
  • Інтэр'ер
    Інтэр'ер

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Гэтая частка Рынку часам называлася Саборным пляцам; цяперашні афіцыйны адрас — плошча Леніна, 6

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 160.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
  • Кулагін А. Праваслаўныя храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2007.— 653 с.: іл. ISBN 978-985-11-0389-4.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  310Г000044
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Сабор_Сьвятых_Апосталаў_Пятра_і_Паўла_(Гомель)&oldid=2488492»