Павал Гальшанскі

Павал Гальшанскі
	Павал Гальшанскі. Мастак Джавані даль Монтэ, сяр. XVI ст.
	; Герб «Гіпацэнтаўр»
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	невядома
Памёр	4 верасьня 1555; Вільня
Пахаваны	Касьцёл Сьвятых Станіслава і Ўладзіслава;
Род	Гальшанскія
Бацькі	Аляксандар Гальшанскі; Соф’я з Судзімонтаў
Дзейнасьць	каталіцкі сьвятар

Па́вал Алякса́ндравіч Гальша́нскі (? — 4 верасьня 1555, Вільня) — рымска-каталіцкі дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Біскуп луцкі (1507^[2]—1536) і віленскі (з 1536)^[1].

Адзін з найбольш таленавітых прадстаўнікоў княскага роду Гальшанскіх^[1]. Ад бацькоў атрымаў вялікую частку родавых вотчын і спадчыны Алехны Судзімонтавіча (Воўпа, Лебедзева, Дунілавічы, Хожава, Станькаў, Жыцін), якія ён разам зь іншымі маёнткамі пакінуў вялікаму князю^[3].

Біяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Герб П. Гальшанскага

Біскуп Павал Гальшанскі забараняе вялікаму князю Жыгімонту Аўгусту зайсьці ў кальвінскі збор у Вільні. Януар Сухадольскі, 1848

Прадстаўнік княскага роду Гальшанскіх гербу «Гіпацэнтаўр», сын Аляксандра, кашталяна віленскага, і Соф’і з Судзімонтаў.

У 1504 годзе навучаўся ў Кракаўскім унівэрсытэце, дзе выявіў вялікія здольнасьці да філязофіі. 10 верасьня 1507 году атрымаў пасьвячэньне на біскупа луцкага. У 1512 годзе прысутнічаў на Пятым Лятэранскім саборы^[2].

Па вяртаньні на радзіму ў 1515 годзе стаў прэлятам-архідыяканам касьцёла сьвятога Станіслава ў Вільні. Выхавальнік будучага князя Жыгімонта Аўгуста. 15 сакавіка 1536 годзе атрымаў пасьвячэньне на біскупа віленскага.

Адыгрываў значную ролю ў дзяржаўным і грамадзкім жыцьці Вялікага Княства Літоўскага, актыўна супрацьдзейнічаў Рэфармацыі. Прычыніўся да выгнаньня за межы дзяржавы адных зь першых прапаведнікаў лютаранства Абрагама Кульвеца і Станіслава Рапалёніса.

У Летувіскім мастацкім музэі захоўваецца партрэт, які традыцыйна лічыцца прыжыцьцёвай выявай Паўла Гальшанскага. У 2001 годзе выказвалася абгрунтаваная думка^[4], што партрэт мае пазьнейшае паходжаньне і адлюстровае біскупа жамойцкага XVII ст. Казімера Паца.

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Іканаграфія Паўла Гальшанскага
Копія з партрэта ў картцы. Невядомы мастак, 1857 г.
Надмагільле, фота да 1939 г.
Надмагільле. Мастак Ю. Азямблоўскі, 1840 г.
Надмагільле. Невядомы мастак, 1872 г.

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ ^а ^б ^в Насевіч В. Гальшанскі // ЭГБ. — Мн.: 1994 Т. 2. С. 462.
^ ^а ^б Wolff J. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku. — Warszawa, 1895. S. 103.
^ Насевіч В. Гальшанскі // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 1. С. 492.
^ Sabaliauskaitė K. The Portrait of Bishop Povilas Alšėniškis: New Premises for Its Identification and Attribution // Annuals of the Lithuanian Catholic Academy of Sciences. Vol. XIX. 2001.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — 684 с. — ISBN 985-11-0314-4
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1994. — Т. 2: Беліцк — Гімн. — 537 с. — ISBN 5-85700-142-0

[evkl-1] а ^б ^в Насевіч В. Гальшанскі // ЭГБ. — Мн.: 1994 Т. 2. С. 462.

[wolff103-2] а ^б Wolff J. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku. — Warszawa, 1895. S. 103.

[3] Насевіч В. Гальшанскі // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 1. С. 492.

[4] Sabaliauskaitė K. The Portrait of Bishop Povilas Alšėniškis: New Premises for Its Identification and Attribution // Annuals of the Lithuanian Catholic Academy of Sciences. Vol. XIX. 2001.

[1]

[2]

[3]

[4]