Латнік (шахматы)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Chess piece - White pawn.JPG Chess piece - Black pawn.JPG

Ла́тнік[1], ні́жнік[2], пе́шка (♙♟) — асноўная адзінка вымярэньня шахматнага матэрыялу (у шахматах латніка ня лічаць фігурай). У латнікавым эквіваленце вымяраюць «кошт» усіх астатніх фігураў (лёгкая фігура прыкладна роўная тром латнікам, ладзьдзя — пяці). Паводле Франсуа Філідора латнік — «душа шахматнай партыі», структура латнікавага разьмяшчэньньня вызначае стратэгічны малюнак партыі. У эндшпілі роля латнікаў значна ўзрастае, асабліва тых, якія прасунутыя далёка (блізкія да поля пераўтварэньня).

У шахматнай натацыі літаравае азначэньне латніка звычайна не ўжываецца.

Праз сваю індывідуальную слабасьць параўнальна зь іншымі фігурамі, латнік у мэтафарычным сэнсе ўяўляе сабой бездапаможнасьць (напрыклад, «Ён быў ўсяго толькі пешкай у маіх руках»).

Хады латніка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Chess zhor 26.svg
Chess zver 26.svg
Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg
Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg
Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg
Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess pdd45.svg Chess l45.svg
Chess l45.svg Chess d45.svg Chess xol45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess xxd45.svg Chess xol45.svg Chess xxd45.svg
Chess d45.svg Chess xxl45.svg Chess xod45.svg Chess xxl45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg
Chess l45.svg Chess d45.svg Chess pll45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg
Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg
Chess zver 26.svg
Chess zhor 26.svg
Хады латніка
Chess zhor 26.svg
Chess zver 26.svg
Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg
Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess pdl45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg
Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess xxd45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg
Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess pld45.svg Chess xol45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg
Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg
Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg
Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg
Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg
Chess zver 26.svg
Chess zhor 26.svg
Узяцьце на праходзе
  • Латнік можа хадзіць наперад на вольнае поле, разьмешчанае непасрэдна перад ім на той самай вэртыкалі.
  • З пачатковай пазыцыі латнік можа прасунуцца на два палі па той самой вэртыкалі, калі абодва гэтыя палі не занятыя.
  • Латнік можа біць толькі тыя фігуры суперніка, якія разьмяшчаюцца па дыяганалі на суседняй вэртыкалі, займаючы пры гэтым іхняе месца.
  • Латнік, што атакуе поле, якое мінае латнік партнэра пры ходзе з пачатковай пазыцыі адразу на два палі, можа ўзяць гэтага латніка, нібы ягоны ход быў толькі на адно «атакаванае» поле. Такое ўзяцьце завецца ўзяцьцем «на праходзе» («бітае поле») і можа быць зьдзейсьненае толькі наступным ходам пасьля гэтага ходу суперніка.
  • Калі латнік дасягае самай дальняй гарызанталі ад сваёй зыходнай пазыцыі (поле пераўтварэньня), ён мусіць быць заменены на візыра, ладзьдзю, афіцэра альбо вершніка «свайго» колеру, што ёсьць часткай таго самага ходу. Фігура можа быць пастаўленая любая, незалежна ад таго, была яна зьнятая з дошкі, ці не. Такім чынам, на дошцы адначасна можа быць, напрыклад, да дзевяці візыраў аднаго колеру.

Глядзіце Правілы гульні ў шахматы.

Віды латнікаў[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Chess zhor 26.svg
Chess zver 26.svg
Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg
Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg
Chess l45.svg Chess pdd45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess kdl45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg
Chess d45.svg Chess l45.svg Chess pdd45.svg Chess pdl45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg
Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess pll45.svg Chess d45.svg
Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess pll45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess pld45.svg Chess l45.svg
Chess l45.svg Chess d45.svg Chess kll45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess pll45.svg Chess d45.svg
Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg Chess d45.svg Chess l45.svg
Chess zver 26.svg
Chess zhor 26.svg
Віды латнікаў

У залежнасьці ад узаемнага разьмяшчэньня латнікаў існуюць:

  • Ізаляваны латнік — латнік, які ня мае латнікаў свайго колеру на суседніх вэртыкалях.
  • Прахадны латнік — латнік, на адной вэртыкалі перад якім адсутнічаюць латнікі суперніка, а на суседніх вэртыкалях іх няма таксама ці яны не трымаюць пад боем палі, празь якія латніку неабходна прайсьці да поля пераўтварэньня.
    • Абаронены прахадны — прахадны латнік, абаронены іншымі латнікамі таго ж колеру.
    • Аддалены прахадны — прахадны латнік, разьмешчаны на супрацьлеглым баку дошкі ад іншых латнікаў.
  • Зьвязаныя латнікі — два ці болей латнікі аднаго колеру на суседніх вэртыкалях, якія маюць магчымасьць абараняць адно аднаго.
  • Здвоеныя (строеныя) латнікі — два (тры) латнікі аднаго колеру на адной вэртыкалі.

На дыяграме:

Шахматныя фігуры
Chess kdt45.svg Кароль Chess klt45.svg
Chess qdt45.svg Візыр Chess qlt45.svg
Chess rdt45.svg Ладзьдзя Chess rlt45.svg
Chess bdt45.svg Афіцэр Chess blt45.svg
Chess ndt45.svg Вершнік Chess nlt45.svg
Chess pdt45.svg Латнік Chess plt45.svg

Белыя:

  • Латнік d3 — ізаляваны.
  • Латнікі g2,g3,g4 — ізаляваныя, строеныя; латнік g4 — прахадны.

Чорныя:

  • Латнікі b6,c5,d5 — зьвязаныя; латнік b6 — прахадны.

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Вячаслаў Ракіцкі. Шахматы — народная гульня // Беларуская Атлянтыда. — Радыё Свабодная Эўропа/Радыё Свабода, 2006. — С. 157—161. — 504 с. — (Бібліятэка Свабоды. XXI стагодзьдзе). — ISBN 0-929849-11-6
  2. ^ Вячорка, Франак Замкнёныя групы назвай клясычнай літаратурнай мовы Беларуская мова ў інтэрнэт Праверана 14 лютага 2016 г.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Commons-logo.svg Латнік (шахматы)сховішча мультымэдыйных матэрыялаў