Касьцёл Сьвятой Тэрэзы і кляштар піяраў (Шчучын)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятой Тэрэзы і кляштар піяраў
Касьцёл Сьвятой Тэрэзы і кляштар піяраў
Краіна	Беларусь
Места	Шчучын
Каардынаты	53°36′22″ пн. ш. 24°44′26.50″ у. д. / 53.60611° пн. ш. 24.7406944° у. д. / 53.60611; 24.7406944Каардынаты: 53°36′22″ пн. ш. 24°44′26.50″ у. д. / 53.60611° пн. ш. 24.7406944° у. д. / 53.60611; 24.7406944
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Гарадзенская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	клясыцыстычная архітэктура^[d]
Статус	Ахоўная зона
Касьцёл Сьвятой Тэрэзы і кляштар піяраў на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятой Тэрэзы і кляштар піяраў
Касьцёл Сьвятой Тэрэзы і кляштар піяраў на Вікісховішчы

Касьцёл Сьвятой Тэрэзы і кляштар піяраў — помнік архітэктуры XIX стагодзьдзя ў Шчучыне. Знаходзіцца ў цэнтры места пры гістарычным Рынку^[a], на беразе ракі Тураўкі. Дзейнічае. Твор архітэктуры клясыцызму. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Комплекс складаецца з касьцёла, будынка кляштару (калегюіму) і капліцы. У піярскім калегіюме навучаліся геоляг Ігнат Дамейка, філёзаф Казімер Нарбут, гісторык Мацей Догель, паэт Юльян Корсак, натураліст Станіслаў Юндзіл ды іншыя.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У 1718 годзе ўладальнік Шчучына войскі полацкі Юзэф Глябіцкі фундаваў у мястэчку калегюім піяраў. Ён перадаў манахам парафіяльны касьцёл Сьвятога Юрыя, заснаваны ў 1436 годзе.

У 1726 годзе гэтую фундацыю пацьвердзіла дачка Ю. Глябіцкага Тэрэза Сцыпіён, якая ў 1742 годзе запрасіла сюды сясьцёр міласэрнасьці і заснавала шпіталь.

Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Шчучын апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і калегіюм працягвалі дзейнічаць. У 1826—1829 гадох з фундацыі князя Францішка Ксавэрыя Друцкага-Любецкага збудавалі новыя мураваныя касьцёл і калегіюм.

Па выкрыцьці расейскай паліцыяй у Шчучыне філіі віленскага таварыства філяматаў у 1825 годзе навучальную ўстанову ператварылі ў звычайную 4-клясную павятовую вучэльню. Па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831) у 1832 годзе расейскія ўлады ліквідавалі кляштар. Касьцёл працягваў дзейнічаць як парафіяльны.

Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У 1919 годзе ўлады міжваеннай Польскай Рэспублікі вярнулі кляштар манахам-піярам, якія былі ў ім Другой сусьветнай вайны.

У 1959 годзе савецкія ўлады зачынілі касьцёл. У 1987—1989 гадох праводзілася рэстаўрацыя касьцёла^[1]. У 1988 годзе касьцёл вярнулі вернікам, неўзабаве зноў пачаў дзейнічаць кляштар піяраў.

Архітэктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Касьцёл на паштоўцы, да 1915 г.

Касьцёл[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Касьцёл — выцягнутая падоўжнай восьсю крыжова-купальная аб’ёмна-прасторавая кампазыцыя, у якой дамінуе высокі купал на васьмерыковым барабане над сяродкрыжжам. У дэкоры фасадаў выкарыстоўваецца дарычны ордэр. Галоўны фасад мае выгляд 4-калённага портыка. Вось сымэтрыі падкрэсьліваецца ўваходным праёмам з сандрыкам, акном у фігурнай ліштве і люкарнай на франтоне. Бакавыя фасады падзяляюцца высокімі паўцыркульнымі аконнымі праёмамі, аформленымі рустоўкай і завершанымі антаблемэнтам.

Усярэдзіне сьцены падзяляюцца паўкалёнамі і аздабляюцца ўсім пэрымэтрам шырокім карнізам. У алтары драўляная скульптура Маці Божай Фацімскай^[2].

Кляштар[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Кляштарны корпус — 2-павярховы працяглы будынак складай формы, вылучаны ў цэнтры 4-калённым портыкам і рытмічна падзелены прастакутнымі аконнымі праёмамі.

У двары кляштару знаходзіцца 2-ярусная 4-гранная капліца пад 2-схільным дахам.

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гістарычныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Старыя здымкі
каля 1900 г.
да 1915 г.
1916 г.
1917 г.

1929 г.
1929 г.
1930 г.
1930-я гг.

1930-я гг.
1930-я гг.
да 1939 г.
да 1939 г.

Сучасныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Сучасны стан
Касьцёл, галоўны фасад
Касьцёл, бакавы фасад
Кляштар
Выгляд з боку ракі

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Савецкая, 1

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Багласаў С. Шчучынскі касцёл Тэрэзы // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 493.
^ Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі. — Менск, 2008. С. 374.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Касьцёл Сьвятой Тэрэзы і кляштар піяраў у Шчучыне, Radzima.org

[1] Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Савецкая, 1

[2] Багласаў С. Шчучынскі касцёл Тэрэзы // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 493.

[3] Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі. — Менск, 2008. С. 374.

[a]

[1]

[2]