Касьцёл Сьвятога Станіслава і кляштар кармэлітаў (Магілёў)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятога Станіслава і кляштар кармэлітаў
Касьцёл Сьвятога Станіслава і кляштар кармэлітаў
Краіна	Беларусь
Места	Магілёў
Каардынаты	53°53′54″ пн. ш. 30°20′02″ у. д. / 53.89833° пн. ш. 30.33389° у. д. / 53.89833; 30.33389Каардынаты: 53°53′54″ пн. ш. 30°20′02″ у. д. / 53.89833° пн. ш. 30.33389° у. д. / 53.89833; 30.33389
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Менска-Магілёўская архідыяцэзія
Архітэктурны стыль	барокавая архітэктура^[d]
Дата заснаваньня	XVII ст.
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Касьцёл Сьвятога Станіслава і кляштар кармэлітаў на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятога Станіслава і кляштар кармэлітаў
Касьцёл Сьвятога Станіслава і кляштар кармэлітаў на Вікісховішчы

Касьцёл Сьвятога Станіслава і кляштар кармэлітаў — помнік архітэктуры XVIII ст. у Магілёве. Знаходзіцца на Тэатральным пляцы з боку гістарычнай Шляхецкай вуліцы^[a]. Твор архітэктуры барока і клясыцызму. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і Сьвятога Станіслава — конкатэдра Менска-Магілёўскай архідыяцэзіі. Месца правядзеньня фэсту духоўнай музыкі «Магутны Божа».

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

10 верасьня 1633 году кароль і вялікі князь Уладзіслаў Ваза выдаў Бялыніцкім кармэлітам дазвол на заснаваньне ў Магілёве кляштару. На 1687 год у ім было 6 манахаў. Паводле інвэнтару 1692 году ў кляштары захоўваўся абраз Маці Божай, які лічыўся цудоўным.

У 1708 годзе ў час вялікага пажару драўляныя будынкі кляштару згарэлі. У 1738—1752 гадох вялося будаваньне мураваных касьцёла і кляштару. У 1765 годзе біскуп віленскі Ф. Зянковіч асьвяціў новы касьцёл пад тытулам Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі.

Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Фрэска «Прывілей кармэлітам на заснаваньне кляштару ў Магілёве», 1765—1767 гады

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772) касьцёл і кляштар працягвалі дзейнічаць. 25 сьнежня 1772 году Кацярына II абвясьціла пра стварэньне ў Расейскай імпэрыі рымска-каталіцкай Беларускай дыяцэзіі з цэнтрам у Магілёве. У 1783 годзе касьцёл стаў катэдрай Магілёўскай архідыяцэзіі, біскуп Станіслаў Богуш-Сестранцэвіч асьвяціў яго ў гонар Сьвятога Станіслава. У 1788 годзе фасад касьцёла рэканструявалі^[1].

Па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831) улады Расейскай імпэрыі ў 1831 годзе ліквідавалі кляштар. Па 1860 годзе касьцёл стаў парафіяльным.

Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У 1956 годзе савецкія ўлады зачынілі касьцёл, у ім разьмясьціўся Цэнтральны гістарычны архіў БССР. У 1960 годзе ў будынак былога касьцёла пераехаў Дзяржаўны архіў Магілёўскай вобласьці. У гэты час помнік страціў частку росьпісаў і арган з рэдкімі керамічнымі трубамі.

У пачатку 1990-х гадоў будынак касьцёла вярнулі каталікам. Да 1994 году ішла рэстаўрацыя помніка. Касьцёл атрымаў статус конкатэдры ўва ўтворанай у 1991 годзе Менску-Магілёўскай архідыяцэзіі. З 1993 году тут штогод праводзіцца фэст духоўнай музыкі «Магутны Божа».

Архітэктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Касьцёл[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Касьцёл — 3-нэфавая 2-вежавая базыліка. У выніку перабудовы 1788 году да фасаду прыбудавалі 4-калённы іянічны портык з трыкутным франтонам, з бакоў касьцёла — 3-ярусныя бакавыя крылы, завершаныя 8-граннымі ратондападобнымі вежачкамі.

У інтэр’еры захаваўся адзін з найбольш разгорнутых фрэскавых цыклаў у Беларусі. Росьпісы на скляпеньнях ў 1765—1767 і 1780-я гады выканала група магілёўскіх мастакоў пад кіраўніцтвам Паўла Піятроўскага.

Кляштарны корпус[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Кляштарны корпус — 2-павярховы прастакутны ў пляне будынак, які далучаецца да касьцёла. Фадады праразаюцца прастакутнымі аконнымі праёмамі.

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гістарычная графіка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Старая графіка
М. Львоў, да 1800
1871
1880
1882
1882
1901

Гістарычныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Старыя здымкі
1910
1910
1913
1913
1913
1913
да 1918
да 1918
да 1918
да 1918
18.06.1917
03.1918

Сучасныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Сучасны стан
Галоўны фасад
Выгляд з боку апсыды
Будынак кляштару
Інтэр’ер
Росьпісы
Фрэска «Прывілей кармэлітам на заснаваньне кляштару ў Магілёве»
«Унебаўзяцьце Маці Божай»
«Перамяненьне»

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Камсамольская, 4

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Гліннік В., Трыфанава Н. Магілёўскі кляштар кармелітаў // ВКЛ. Энцыкл. Т. 2. — Менск, 2005. С. 251.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — Менск: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — 788 с.: іл. ISBN 985-11-0378-0.
Кулагін А. М. Каталіцкія храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. М. Кулагін; маст. І. І. Бокі. — 2-е выд. — Мн.: БелЭн, 2001. — 216 с.: іл. ISBN 985-11-0199-0.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Касьцёл Сьвятога Станіслава і кляштар кармэлітаў (Магілёў) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[1] Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Камсамольская, 4

[2] Гліннік В., Трыфанава Н. Магілёўскі кляштар кармелітаў // ВКЛ. Энцыкл. Т. 2. — Менск, 2005. С. 251.

[a]

[1]