Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі (Вішнеў)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі
Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі
Краіна	Беларусь
Вёска	Вішнеў
Каардынаты	54°08′32″ пн. ш. 26°12′36″ у. д.
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Менска-Магілёўская архідыяцэзія
Архітэктурны стыль	барокавая архітэктура і рэнэсансная архітэктура[d]
Заснавальнік	Юры Храптовіч
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі на мапе Беларусі Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі
Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі на Вікісховішчы

Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі — помнік архітэктуры XVII стагодзьдзя ў Вішневе. Знаходзіцца ў заходняй частцы колішняга мястэчка, на высокім пагорку левага берага ракі Альшанкі, на гістарычнай Віленскай вуліцы. Дзее. Твор архітэктуры барока. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першы драўляны касьцёл у Вішневе ў 1424 годзе заснаваў вялікі князь Вітаўт. У 1451 годзе кашталян віленскі Сямён Гедыгольдавіч у сваёй лацінскай дароўнай грамаце касьцёлу ўжыў «народныя» словы «з пашняй» (cum agro alias z pasznia) і «сенажаці» (prata alias sianozaczy) — гэта адпавядае многім іншым тагачасным лацінскім граматам літоўскіх князёў і баяраў, дзе з азначэньнем «народны» («гутарковы») падаваліся менавіта беларускія словы і выразы.

У 1637—1641 гадох з фундацыі ваяводы наваградзкага Юрыя Храптовіча (спачыў ў крыпце правай капліцы) на месцы драўлянага збудавалі мураваны касьцёл. У 1675 годзе касьцёл асьвяціў біскуп Мікалай Слупскі.

У 1771 годзе па пажары будынак касьцёла аднавілі на сродкі Яўхіма Храптовіча: да перадалтарнай травеі прыбудавалі квадратныя ў пляне капліцы.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793 год), калі Вішнеў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзеяць. У другой палове XIX ст. каля касьцёла збудавалі мураваную браму-званіцу.

У 1906 годзе праводзілася рэканструкцыя будынка касьцёла, які ў выніку набыў 2-вежавы фасад.

Найноўшы час

За савецкім часам касьцёл не зачыняўся. У кастрычніку 1953 году пробашчам касьцёла стаў айцец Уладзіслаў Чарняўскі, дзякуючы якому ад гэтага году набажэнствы ў касьцёле праводзяцца па-беларуску.

Архітэктура

Помнік архітэктуры барока. Гэта 1-нэфавая базыліка з больш нізкай паўцыркульнай апсыдай і бакавымі закрысьціямі. Будынак накрываецца 2-схільным дахам з франтонам на галоўным фасадзе. Да галоўнага фасада далучаецца вузкі 2-вежавы нартэкс. 3-ярусныя чацьверыковыя вежы завяршаюцца плаўна выгнутымі карнізамі, фігурнымі купаламі. Бакавыя сьцены рытмічна падзяляюцца вузкімі высока ўзьнятымі аркавымі вокнамі і ўмацоўваюцца контрфорсамі ў прасьценках.

Унутраная прастора перакрываецца цыліндрычным скляпеньнем на падпружных арках і люнэтамі, паўночная капліца — сфэрычным купалам на ветразях, паўднёвая — роўнай стольлю. У нартэксе хоры на 3-пралётнай аркадзе і двух кранштэйнах, дзе стаіць арган. Сьцены нэфа дэкаруюцца аркавымі нішамі, слаістымі пілястрамі, пілёнамі, аздабляюцца паліхромнай арнамэнтальнай размалёўкай (мастак Фэрдынанд Рушчыц), скляпеньні — геамэтрычным ляпным арнамэнтам XVІІ ст. Галоўны драўляны алтар сярэдзіны XVІІІ ст. мае барокава-ракайльных формы: 2-ярусны, на фігурным пастамэнце, дэкаруецца лісьцем аканту, накладнымі разнымі ракайлямі. Першы ярус мае дзьве пары разьмешчаных уступам канелаваных слупоў, што нясуць крывалінейны шматпрафіляваны і падзелены антаблемэнт, у завяршэньні яго — гербавы картуш. Другі ярус — шчыт з загнутымі ў валюты гранямі і разной кампазыцыяй «Глёрыя» ў цэнтры. Алтар дэкаруецца драўлянымі скульптурамі эвангелістаў, анёлаў, вазамі, С-падобнымі завіткамі. Аналягічны стылявы разьвязак маюць два бакавыя алтары. Сярод твораў дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва каваныя дзьверы XVІІ ст.

3 усходняга боку сярод бутавай агароджы разьмяшчаецца мураваная брама ў выглядзе шырокага аркавага праезда з 3-аркавымі ярусам-звонам. Завяршае браму-званіцу кампазыцыя з 3 франтончыкаў.

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  Б. Тамашэвіч 1896 г.
• 
  1899 г.
• 
  Праект перабудовы, 1899 г.
• 
  1900 г.

• 
  1900 г.
• 
  1900 г.
• 
  Ф. Рушчыц, 1900 г.
• 
  Ф. Рушчыц, 7 жніўні 1900 г.

• 
  Ф. Рушчыц, 2 красавіка 1902 г.
• 
  Ф. Рушчыц, 1902 г.
• 
  Ф. Рушчыц, 1902 г.
• 
  Ф. Рушчыц, 1902 г.

• 
  Ф. Рушчыц, 1903 г.
• 
  Ф. Рушчыц, 1904 г.
• 
  да 1939 г.
• 
  1938 г.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  каля 1900 г.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.

• 
  1916 г.
• 
  1916 г.
• 
  1917 г.
• 
  1917 г.

• 
  сьнежань 1917 г.
• 
  1918 г.
• 
  30 чэрвеня 1941 г.
• 
  30 чэрвеня 1941 г.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  Галоўны фасад
• 
  З боку апсыды
• 
  Брама-званіца

• 
  Інтэр'ер
• 
  Галоўны алтар
• 
  Хоры
• 
  Амбон

Літаратура

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
• Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.

Вонкавыя спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  612Г000082

• Касьцёл Адведзінаў Найсьвяцейшай Панны Марыі ў Вішневе, Radzima.org