Перайсьці да зьместу

Давыд Бэн-Гурыён

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Давыд Бэн-Гурыён
на ідышы: דוד יוסף גרין
па-габрэйску: דָּוד בֶּן־גּוּרְיוֹן
1-ы прэм’ер-міністар Ізраілю
14 траўня 1948 — 24 студзеня 1954
Прэзыдэнт Хаім Вайцман
Іцхак Бэн-Цьві
Наступнік Машэ Шарэт
3-і прэм’ер-міністар Ізраілю
3 лістапада 1955 — 26 чэрвеня 1963
Прэзыдэнт Іцхак Бэн-Цьві
Зальман Шазар
Папярэднік Машэ Шарэт
Наступнік Лэві Эшкол
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся16 кастрычніка 1886
Плоньск, Расейская імпэрыя
Памёр1 сьнежня 1973 (87 гадоў)
Ізраіль
ПартыяМапаі, Рафі, Нацыянальны сьпіс
Адукацыя
Сужэнец Паўла Бэн-Гурыён[d]
Дзеці Амас Бен-Гурыён[d], Рэнана Лешэм[d] і Геўла Бен-Эліэзер[d]
Бацька Avigdor Ben Gurion[d]
Узнагароды
Подпіс

Аўдыё Давыд Бэн-Гурыён  (па-габрэйску: דָּוִד בֶּן-גּוּרִיּוֹן; 16 кастрычніка 1886 — 1 сьнежня 1973) — першы прэм’ер-міністар Ізраілю, заснавальнік дзяржавы Ізраіль. Прывёўшы Ізраіль да перамогі ў араба-ізраільскай вайне 1948 году, Бэн-Гурыён дапамагаў арганізаваць дзяржаўныя інстытуцыі і ўдзельнічаў у прыняцьці вялікай колькасьці габрэяў з усяго сьвету. Па сыходу з палітычнага жыцьця ў 1970 годзе ён зьехаў у Сдэ Бакер, кібуц у пустыні Нэгеў, дзе жыў да свайго скону. Часопіс «Time» пасьмяротна назваў Бэн-Гурыёна адным з 100 найвыбітнейшых асобаў XX стагодзьдзя.

Давыд Бэн-Гурыён нарадзіўся ў Плоньску, Царства Польскае ў складзе тагачаснай Расейскай імпэрыі. Ягоны бацька Авігдор Грун быў адвакатам і лідэрам у руху Хавявэй Цыён. Маці, Шайндэль, памерла, калі Давыду было 11 гадоў.

Бэн-Гурыён ва ўніформе жыдоўскага легіёну. 1918 год

Бэн-Гурыён выхоўваўся палкім сыяністам. Падчас вучобы ў Варшаўскім унівэрсытэце ён у 1904 годзе далучыўся да марксысцкага руху Паалей Цыён. Двойчы быў арыштаваны ў часе рэвалюцыі 1905 году. У 1906 годзе ён іміграваў у асманскую Палестыну, шакаваны пагромамі і антысэміцкімі настроямі ва Ўсходняй Эўропе, і стаў разам з Іцхакам Бэн-Цьві адным зь лідэраў руху Паалей Цыён.

У Палестыне сьпярша працаваў на зборцы апэльсынаў. У 1909 быў дабраахвотнікам у складзе Ха-Шамэру, валянтэрскім руху, які дапамагаваў ахоўваць ізаляваныя земляробчыя суполкі. 7 лістапада 1911 году Бэн-Гурыён пераехаў у Тэсалёнікі, каб вывучыць турэцкую мову.

У 1912 годзе пераехаў у Канстантынопаль (цяпер Стамбул), тагачасную сталіцу Асманскае імпэрыі, каб вывучаць права ў Стамбульскім унівэрсытэце разам з Бэн-Цьві, і прыняў габрэйскае імя Бэн-Гурыён, па імю сярэднявечнага гісторыка Ёзафа бэн Гурыёна. Працаваў журналістам. У 1915 разам з Бэн-Цьві быў выгнаны туркамі з Палестыны за палітычную дзейнасьць.

Пасяліўшыся ў Нью-Ёрку ў 1915 годзе, пазнаёміўся з Паўлай Мунвайс. Яны ажаніліся ў 1917 годзе і мелі трох дзяцей. У 1918 годзе Бэн-Гурыён пайшоў у брытанскае войска. Пасьля Першай сусьветнай вайны разам зь сям’ёй вярнуўся ў Палестыну, заваяваную брытанцамі.

У сіянісцкім руху

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Па сьмерці тэарэтыка Бэра Барачова (Ber Borochov) левае і правае крыло «Паалей Цыён» падзяліліся ў 1919 годзе. Бэн-Гурыён са сваім сябрам Бэрлам Кацнэльсанам (Berl Katznelson) узначалілі правую фракцыю сіянісцкага руху працоўных. Правы Паалей Цыён утварыў «Агдут Га-Аводу» (Ahdut HaAvoda), якую ачоліў Бэн-Гурыён. У 1920 годзе ён прымаў удзел у фармаваньні, а пазьней стаўся генэральным сакратаром «Гістадруту» (Histadrut), сіянісцкай сацыялістычнай фэдэрацыі ў Палестыне.

У 1930 годзе «Хапаэль Хатцаір» (Hapoel Hatzair) (заснаваны ў 1905 годзе A. D. Gordon in 1905) і «Ахдут Га-Авода» (Ahdut HaAvoda) аб’яднанымі намаганьнямі стварылі «Мапаі», ультраправую сіянісцкую сацыялістычную партыю, якую таксама ўзначаліў Давыд Бэн-Гурыён. Сацыялістычны сіянізм стаў дамінуючай тэндэнцыяй у Сусьветнай Сіянісцкай Арганізацыі, і ў 1935 Бэн-Гурыён стаў старшынём выканаўчага камітэту Габрэйскага агенцтва, якім кіраваў усутыч да стварэньня дзяржавы Ізраіль у 1948 годзе.

Падчас арабскага паўстаньня 1936—1939 гадоў Бэн-Гурыён ініцыяваў «палітыку стрыманасьці» («Havlagah»), паводле якое Хагана і іншыя юдэйскія групы не адказвалі на арабскія атакі, накіраваныя супраць мірных габрэяў, канцэнтруючыся адно на самаабароне.

Заснаваньне Ізраілю

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Амэрыканскі прэзыдэнт Трумэн у Авальным кабінэце прымае ханукальную мэнору ў падарунак ад прэм’ер-міністра Ізраілю Бэн-Гурыёна (ў цэнтры). Справа Аба Эбан, амбасадар Ізраілю ў Злучаных Штатах

Прэм’ер-міністар Ізраілю

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Прамова Давыда Бэн-Гурыёна ў Кнэсэце, 1957 год
Магілы Паўлы і Давыда Бэн-Гурыёнаў

Ушанаваньне памяці

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Скульптура Давыда Бэн-Гурыёна ў Ben Gurion International Airport, названым у ягоны гонар

Імя Бэн-Гурыёна носяць:

Крыніцы і заўвагі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]