Быхаўская сынагога

Помнік сакральнай і абарончай архітэктуры
Быхаўская сынагога
Быхаўская сынагога
Краіна	Беларусь
Места	Быхаў
Каардынаты	53°31′10.59″ пн. ш. 30°15′18.76″ у. д.
Канфэсія	юдаізм
Архітэктурны стыль	Адраджэньне
Дата заснаваньня	XVII ст.
Статус	Ахоўная зона
Быхаўская сынагога на мапе Беларусі Быхаўская сынагога
Быхаўская сынагога на Вікісховішчы

Быхаўская сынагога — помнік архітэктуры XVII стагодзьдзя ў Быхаве. Знаходзіцца на гістарычным Рынку, на паўночны захад ад замка. Дзеяла да першай паловы XX ст. Твор архітэктуры рэнэсансу. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Гісторыя

У панараме места, 1840 г.

Вялікае Княства Літоўскае

Мураваную сынагогу ў Быхаве збудавалі ў пачатку XVII ст.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Быхаў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, сынагога працягвала дзеяць. У XIX ст. бажніцу часткова перабудавалі.

Найноўшы час

Савецкія ўлады зачынілі сынагогу, з гэтага часу помнік знаходзіцца ў занядбаным стане.

Архітэктура

Малюнак А. Наліваева, 1967 г.

Помнік архітэктуры позьняга рэнэсансу. Гэта цэнтрычны мураваны абарончы будынак, амаль квадратны ў пляне, завершаны пакатым 4-схільным дахам. Фасады падзяляюцца тонкім карнізам на 2 ярусы. Нізкі другі ярус сьпярша праразалі прастакутныя і круглыя байніцы (пазьней іх замуравалі). Цяпер роўніцы муроў другога яруса падзяляюцца неглыбокімі прастакутнымі нішамі. Тоўстыя сьцены (1,75 м) першага яруса праразаюцца высокімі паўцыркульнымі вокнамі з раструбамі ў абодва бакі. Аконныя праёмы аб’ядноўваюцца на ўсю сьцяну нішай, якая злучаецца падугамі з кутнімі пілястрамі, апрацаванымі рустам. Галоўны заходні фасад зь левага боку вылучаецца круглай абарончай вежай з сходамі, якая зьвязвала сутарэньне і гарышча.

Цэнтральнае месца ў інтэр’еры займае 2-ярусная трыбуна-біма, пляцоўка якой абмяжоўваецца 4 магутнымі 8-граннымі слупамі, злучанымі паміж сабой аркамі. Яны зьяўляюцца канструкцыйнай асновай цыліндрычных скляпеньняў з распалубкамі. Кутнія часткі перакрываюцца крыжовымі скляпеньнямі. Ніжні ярус бімы мае паўсфэрычнае перакрыцьце, апрацаванае стукавым шматкаляровым расьлінным арнамэнтам, верхні праразаюць паўцыркульныя праёмы. У цэнтры ўсходняй сьцяны паміж пілястрамі знаходзіцца алтар-ніша, аблямаваны стукавай ляпнінай.

Галерэя

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  1911 г.
• 
  1918 г.
• 
  А. Вінэр, 1937 г.
• 
  А. Вінэр, 1937 г.

• 
  А. Вінэр, 1937 г.
• 
  А. Вінэр, 1937 г.
• 
  А. Вінэр, 1937 г.
• 
  А. Вінэр, 1937 г.

• 
  А. Вінэр, 1937 г.
• 
  А. Вінэр, 1937 г.
• 
  А. Вінэр, 1937 г.
• 
  1941 г.

• 
  1941 г.
• 
  1941 г.
• 
  1941 г.
• 
  1941 г.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  Агульны выгляд
• 
  З боку вежы
• 
  Інтэр'ер

Літаратура

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2010. — Т. 3: Дадатак А — Я. — 690 с. — ISBN 978-985-11-0487-7

Вонкавыя спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  512Г000156

• Быхаўская сынагога , Radzima.org