Сяргій Жадан
| Сяргій Жадан | |
 Сяргій Жадан, 2022 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Нарадзіўся | 23 жніўня 1974[1] (50 гадоў) |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | мовазнавец, паэт, пісьменьнік, перакладнік, эсэіст, пісьменьнік навуковай фантастыкі, сцэнічны артыст, сьпявак |
| Гады творчасьці | 1990 — цяпер |
| Кірунак | паэт, празаік, перакладчык, музыка |
| Мова | украінская мова, нямецкая, ангельская мова і расейская мова |
| Узнагароды |   прэмія міру нямецкіх кнігагандляроў[d] (2022) Leipzig Book Fair Prize[d] (2018) Brücke Berlin Award[d] (2014) Hannah Arendt Prize[d] (2022) Book of the Year BBC Ukraine[d] (2006) Book of the Year BBC Ukraine[d] (2010) Joseph Conrad Award[d] (2009) Hubert-Burda-Preis für junge Lyrik[d] (2006) Golden Writers of Ukraine[d] (2012) Book of the Year BBC Ukraine[d] (2014) прэмія „Ангелус“[d] (2015) Q16720807? (2016) ЛітАкцент року[d] (2017) Прэмія імя Васіля Стуса[d] (2017) ЛітАкцент року[d] (2018) Jerzy Giedroyc Prize[d] (2022) |
| http://zhadan.info/ | |
Сяргі́й Жада́н (па-ўкраінску: Сергій Вікторович Жадан; нарадзіўся 23 жніўня 1974 году ў горадзе Старабельск, Луганская вобласьць, Украіна) — украінскі паэт, празаік, перакладчык постмадэрнісцкага кірунку. Ляўрэат шматлікіх літаратурных узнагародаў. Вызнаецца за аднаго з самых таленавітых сучасных літаратараў Украіны.
Жыцьцяпіс
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У 1996 годзе Жадан скончыў Харкаўскі нацыянальны пэдагагічны ўнівэрсытэт па спэцыяльнасьці германістыка, у 1999 годзе — асьпірантуру пры ім. Быў сябрам літаратурнае карпарацыі «Червона фіра», адным са стваральнікаў часопісу «Кальміус».
Сяргій Жадан вядомы таксама як арганізатар літаратурных фэстываляў, рок-канцэртаў, пэрфомансаў. Ён прымаў актыўны ўдзел у мастацкім аздабленьні акцый грамадзянскай непакоры ў Харкаве падчас Аранжавай рэвалюцыі.
Цяпер працуе выкладчыкам у сваёй alma mater, стала жыве ў Харкаве.
Уначы 11 лютага 2017 году літаратар, які прыехаў на кніжную выставу ў Менск і Стральцоўскі паэтычны фэст, быў затрыманы беларускімі сілавікамі ў сваім пакоі ў гатэлі. Прычына — знаходжаньне ў расейскім «чорным спісе» з фармулёўкай «за датычнасць да тэрарыстычнай дзейнасьці». Жадан правёў ноч у камэры і атрымаў забарону на ўезд у Беларусь на нявызначаны тэрмін[2]. Пасьля розгаласу і скандалу, беларускае МЗС анулявала Жадану забарону на ўезд у краіну. Разьвязаньне адбылося цягам некалькіх гадзін[3].
Творчасьць
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Дэбютаваў у 1995 годзе зборнікам вершаў «Генэрал Юда», за 20 наступных гадоў апублікаваў 11 кніг паэзіі. У 2004 годзе выйшаў зборнік апавяданьняў С. Жадана «Біг мак», які пазьней меў шэраг перавыданьняў з дадаткамі. Таксама станам на 2016 год выйшла болей за дзесяць тамоў выбраных твораў, якія карыстаюцца вялікім попытам. Творы Жадана перакладзеныя больш чым на дзесяць моваў, у т. л. на беларускую.[4]
Перакладае зь нямецкае, польскае, расейскае і беларускае моваў.[4]
Вядомы як арганізатар літаратурных фэстаў, рок-канцэртаў, пэрформансаў.
Разам з гуртом «Собаки в космосі» Жадан як аўтар і выканаўца запісаў музычныя альбомы «Спортивний клуб армії» (2008), «Зброя пролетаріату»(2012), «Бийся за неї» (2014) і «Пси» (2016).[4]
Сяргей Жадан наведваў Менск зь літаратурнымі выступамі ў 2002, 2008, 2012, 2014, 2017 гадах. У 2015 і 2016 гадах прыяжджаў у Менск разам з гуртом «Собаки в космосі».[4]
Арыгінальная бібліяграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Паэтычныя зборнікі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- «Цытатнік» (1995)
- «Генэрал Юда» (1995)
- «Пэпсі» (1998)
- «The very very best poems, psychodelic stories of fighting and other bullshit» (2000)
- «Баляды пра вайну і адбудову» (2000)
- «Гісторыя культуры пачатку стагодзьдзя» (2003)
- «Цытатнік» (2005, месьціць ужо выдаваныя творы разам з тымі, што засталіся па-за межамі ранейшых зборікаў)
- «Марадона» (2007)
- «Этыёпія» (2009)
- «Лілі Марлен» (2009)
- Вогнепальні й ножові (2012)
- Жыцьцё Марыі: Кніга вершаў і перакладаў (2015, у зборнік ўвайшлі пераклады Райнэра Марыя Рыльке ды Чэслава Мілаша)
- Тампліеры: Новыя вершы, 2015—2016 (2016)
Кніжкі прозы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- «Біґ Мак» (2003)
- «Дэпэш Мод» (2004)
- «Anarchy in the UKR» (2005)
- «Гімн дэмакратычнай моладзі» (2006)
- «Біґ Мак²» (2007)
- «Варашылаўград» (2010)
- «Мэсапатамія» (2014)
Беларускія пераклады
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Раман «Дэпеш мод» / Перакл. Таццяны Урублеўскай (2006)[4];
- Раман «Anarchy in the UKR» / Перакл. Алега Жлуткі (2012)[4], 2023[5];;
- Выбранае «Украінскія авіялініі» / Перакл. Андрэя Хадановіча; з бонус-анталёгіяй «Адзінаццаць сяброў Жадана» перакладаў Алеся Аркуша, Уладзімера Арлова, Андрэя Вылінскага, Юрыя Гуменюка, Алега Жлуткі, Марыі Мартысевіч, Сяргея Прылуцкага, Марыі Пушкінай, Антона Рудака, Віталя Рыжкова (Кіеў: «Крок», 2015);
- Раман «Варашылаўград» на беларускую пераклаў Віталь Латыш (Мн.: «Логвінаў», 2016)[4].
- Вершы / Сяргій Жадан. — Мінск : Зміцер Колас, 2018. — 119, [1] с. — («Паэты планеты»). Пераклад Андрэя Хадановіча;
- Інтэрнат : [раман] / Сяргій Жадан; пер. з укр. Н. Бабінай. — Мінск : А. М. Янушкевіч, 2019.
- Месапатамія. — 2023.
- Іншае імя любові. — 2023.
Прэміі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- 2010 — украінская прэмія «Кніга году Бі-Бі-Сі — 2010» за кнігу «Варашылаўград»[6]
- 2006 — украінская прэмія «Кніга году Бі-Бі-Сі — 2006» за кнігу «Капітал»
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Serhij Žadan // Архіў прыгожых мастацтваў — 2003.
- ^ Из Беларуси депортируют всемирно известного украинского писателя Сергея Жадана: Россия считает его причастным к терроризму, Intex-press, 11-02-2017
- ^ Беларусь адмяніла забарону на ўезд Сяргею Жадану, Наша Ніва, 11-02-2017
- ^ а б в г д е ё Рудак А. Прывід зьніклага горада // «Літаратура і мастацтва» № 29, 22.7.2016.
- ^ Скарына ❖ Skaryna Press - Anarchy in the UKR
- ^ «Кнігай году Бі-Бі-Сі 2010» назвалі раман Жадана Прайдзісьвет
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Па-беларуску
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Пра Жадана на «ПрайдзіСвет»
- Артыкул А. Хадановіча «Дазвольце пазнаёміць: Сяргій Жадан»
- Раман «Дэпэш мод» у перакладзе Тацяны Ўрублеўскай
- Вершы ў ARCHE
- Вершы ў ARCHE Спампаваць «Украінскія авіялініі» Жадана ў фармаце rtf (глядзіце зьмест).
- Пераклады ў ЛітРАЖ