Трыест: розьніца паміж вэрсіямі
д Removing Link FA template (handled by wikidata) |
шаблён, афармленьне |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
{{Населены пункт |
|||
{{Мястэчка |
|||
| |
|Назва = Трыест |
||
|Статус = горад |
|||
| Назва ў родным склоне = Трыесту |
|||
| |
|Назва ў родным склоне = Трыесту |
||
|Назва на мове краіны = Trieste |
|||
| Арыгінальная назва = |
|||
| |
|Код мовы назвы краіны = it |
||
| |
|Краіна = Італія |
||
| |
|Герб = Free Territory of Trieste coat of arms.svg |
||
| |
|Сьцяг = |
||
| |
|Гімн = |
||
| |
|Дата заснаваньня = |
||
| |
|Першыя згадкі = |
||
| |
|Статус з = |
||
| |
|Былая назва = |
||
| |
|Мясцовая назва = |
||
|Від адміністрацыйнай адзінкі 1 = |
|||
| Адміністрацыйная адзінка = |
|||
| |
|Назва адміністрацыйнай адзінкі 1 = |
||
|Від адміністрацыйнай адзінкі 2 = |
|||
| Адміністрацыйная адзінка2 = |
|||
| |
|Назва адміністрацыйнай адзінкі 2 = |
||
|Від адміністрацыйнай адзінкі 3 = |
|||
| Адміністрацыйная адзінка3 = |
|||
| |
|Назва адміністрацыйнай адзінкі 3 = |
||
| |
|Пасада кіраўніка = |
||
| |
|Кіраўнік = |
||
| |
|Плошча = 84.5 |
||
| |
|Крыніца плошчы = |
||
| |
|Вышыня = |
||
| |
|Унутраны падзел = |
||
| |
|Колькасьць насельніцтва = 205194 |
||
| |
|Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |
||
|Год падліку колькасьці = 2011 |
|||
| |
|Крыніца колькасьці насельніцтва = |
||
| Колькасьць двароў = |
|||
|Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі = |
|||
⚫ | |||
|Год падліку колькасьці аглямэрацыі = |
|||
⚫ | |||
|Крыніца колькасьці аглямэрацыі = |
|||
| Тэлефонны код = 040 |
|||
|Нацыянальны склад насельніцтва = |
|||
| Паштовы індэкс = 34100 |
|||
|Год падліку нацыянальнага складу = |
|||
⚫ | |||
| |
|Часавы пас = +1 |
||
| |
|Летні час = +2 |
||
| |
|Сьпіс тэлефонных кодаў = |
||
|Тэлефонны код = 040 |
|||
|Паштовы індэкс = 34100 |
|||
|Назва лічбавага клясыфікатару = |
|||
⚫ | |||
| |
|Лічбавы клясыфікатар = |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
|Назва аўтамабільнага нумарнога знаку = |
|||
⚫ | |||
|Выява = Stadtzentrum Triest.jpg |
|||
|Апісаньне выявы = |
|||
⚫ | |||
|Шырата паўшар’е = паўночнае |
|||
⚫ | |||
| |
|Шырата градусаў = 45 |
||
| |
|Шырата хвілінаў = 39 |
||
| |
|Шырата сэкундаў = |
||
|Даўгата паўшар’е = усходняе |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
}} |
}} |
||
'''Трыест''' ({{мова-it|Trieste}}, {{мова-de|Triest}}, {{мова-sl|Trst}}, {{мова-hr|Trst}}, {{мова-la|Tergeste, Tergestum}}) — горад у італьянскім рэгіёне [[Фрыўлі-Вэнэцыя-Джулія]], адміністрацыйны цэнтар аднайменнай правінцыі. У мінулым — вольны імпэрскі горад, сталіца [[Аўстрыйская імпэрыя|Аўстрыйскага]] Прымор’я, адасобленая свабодная тэрыторыя. |
'''Трыест''' ({{мова-it|Trieste}}, {{мова-de|Triest}}, {{мова-sl|Trst}}, {{мова-hr|Trst}}, {{мова-la|Tergeste, Tergestum}}) — горад у італьянскім рэгіёне [[Фрыўлі-Вэнэцыя-Джулія]], адміністрацыйны цэнтар аднайменнай правінцыі. У мінулым — вольны імпэрскі горад, сталіца [[Аўстрыйская імпэрыя|Аўстрыйскага]] Прымор’я, адасобленая свабодная тэрыторыя. |
||
Трыест разьмешчаны ў глыбіні [[Трыесцкі заліў|Трыесцкага заліва]] [[Адрыятычнае мора|Адрыятычнага мора]], за 145 км на ўсход ад [[Вэнэцыя|Вэнэцыі]], побач з [[Славенія|славенскай]] граніцай. Паводле зьвестак перапісу 1991 году |
Трыест разьмешчаны ў глыбіні [[Трыесцкі заліў|Трыесцкага заліва]] [[Адрыятычнае мора|Адрыятычнага мора]], за 145 км на ўсход ад [[Вэнэцыя|Вэнэцыі]], побач з [[Славенія|славенскай]] граніцай. Паводле зьвестак перапісу 1991 году насельніцтва гораду складала 231 000 чалавек; а на 31 сьнежня 2011 году — 205 194 чалавекі. Заступнікам гораду лічыцца пакутнік Св. Юст Трыесцкі. Сьвята гораду — 3 лістапада. |
||
== Гісторыя == |
== Гісторыя == |
||
У час, калі [[Рымская імпэрыя|рымляне]] заснавалі [[Аквілея|Аквілею]], у раёне сучаснага Трыесту жылі [[Кельты|кельцкія]] ды [[Ілярыйцы|ілярыйскія]] плямёны. Першыя згадкі аб Трыесьце, пад назвай Тэргестэ (ад [[Славенская мова|славенскага]] ''trg'' — рынак, гандлёвы пляц) адносяцца да |
У час, калі [[Рымская імпэрыя|рымляне]] заснавалі [[Аквілея|Аквілею]], у раёне сучаснага Трыесту жылі [[Кельты|кельцкія]] ды [[Ілярыйцы|ілярыйскія]] плямёны. Першыя згадкі аб Трыесьце, пад назвай Тэргестэ (ад [[Славенская мова|славенскага]] ''trg'' — рынак, гандлёвы пляц) адносяцца да 104 году да н. э. і належаць [[Грэцыя|грэцкаму]] географу [[Артэмідор Эфэскі|Артэмідору Эфэскаму]]: у гэты час горад быў ужо [[Рымская імпэрыя|рымскім]]. |
||
Пасьля заняпаду ў |
Пасьля заняпаду ў 476 годзе [[Заходняя Рымская імпэрыя|Заходнярымскае імпэрыі]], Трыест падзяліў лёс астатніх [[Істрыя|істрыйскіх]] гарадоў, пабачыўшы [[Остготы|остготаў]], [[Бізантыя|бізантыйцаў]], [[Лянгабарды|лянгабардаў]], пакуль не ўвайшоў у 774 годзе ў склад імпэрыі [[Карл Вялікі|Карла Вялікага]]. Затым ім кіравалі біскупы, а ў 1203 годзе горад захапілі [[Вэнэцыянская рэспубліка|вэнэцыянцы]]. З 1382 да 1918 году горад становіцца [[Габсбургі|габсбурска]]—[[Аўстрыя|аўстрыйскім]]. З 1719 да 1891 году меў статус Вольнага порту і быў адзіным буйным портам Аўстрыі. З 1809 да 1814 году быў акупаваны [[Францыя|французамі]]. Пасьля заснаваньня ў 1861 годзе [[Італія|Італьянскай дзяржавы]], у населеным пераважна [[Італьянская мова|італамоўным]] насельніцтвам Трыесьце зьявіўся антыаўстрыйскі рух, мэтай якога было далучэньне гораду да Італіі. Па сканчэньні [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]], 29 кастрычніка 1918 году, была заснаваная новая паўднёваславянская дзяржава — [[Каралеўства Югаславія]], у склад якой першапачаткова ўвайшоў і Трыест (на той час колькасьць [[Славенцы|славенцаў]] у пэрыфэрыйных раёнах дасягала 18%). Аднак паводле падпісанай у верасьні 1919 году Сэн-Жэрмэнскай дамовы, Трыест, разам з усёй [[Істрыя]]й і [[Усходняя Фрыюлія|Ўсходняй Фрыюліяй]], перайшоў да [[Італія|Італіі]]. У час панаваньня [[Фашызм|фашыстаў]] адбывалася італьянізацыя славенскага насельніцтва. Па сканчэньні [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]], у 1947 годзе, хаўрусьнікамі была абвешчаная [[Вольная тэрыторыя Трыесту]]. Паводле Лёнданскай дамовы 1954 году гэтая тэрыторыя была падзеленая паміж [[Італія]]й і [[Югаславія]]й (горад Трыест адыйшоў першым). У 1975 годзе дамаркацыйная лінія афіцыйна стала дзяржаўнай граніцай дзьвюх краінаў. З уваходам [[Славенія|Славеніі]] ў 2004 годзе ў [[Эўразьвяз]] і далучэньнем яе ў 2007 годзе да [[Шэнгенская зона|шэнгенскай зоны]] Трыест перастаў быць горадам на ўскрайку Эўразьвязу, якім ён быў некалькі дзесяцігодзьдзяў. |
||
== Галерэя == |
== Галерэя == |
||
<gallery> |
<gallery> |
||
PiazzaUnità_1.jpg|Плошча Адзінства Італіі ў Трыесьце |
|||
CastelloMiramare.jpg|Замак Мірамарэ |
|||
Trieste Canal-Grande.jpg|Канал |
|||
San Giusto 09.jpg|Сабор Сан-Джуста |
|||
Stadtzentrum Triest.jpg|Пэйзаж |
|||
|Маяк |
|||
</gallery> |
</gallery> |
||
== Вонкавыя спасылкі == |
== Вонкавыя спасылкі == |
||
{{Commons |
{{Commons}} |
||
* [http://sites.google.com/site/triestepratica/ Трыест — Фота Кіраўніцтва — (Італьянская) — (PDF)] |
* [http://sites.google.com/site/triestepratica/ Трыест — Фота Кіраўніцтва — (Італьянская) — (PDF)] |
||
Вэрсія ад 15:53, 9 ліпеня 2018
Трыест | |||||
італ. Trieste | |||||
| |||||
Краіна: | Італія | ||||
Плошча: | 84,5 км² | ||||
Насельніцтва (2011) | |||||
колькасьць: | 205 194 чал. | ||||
шчыльнасьць: | 2428,33 чал./км² | ||||
Часавы пас: | UTC+1 | ||||
летні час: | UTC+2 | ||||
Тэлефонны код: | 040 | ||||
Паштовы індэкс: | 34100 | ||||
Нумарны знак: | TS | ||||
Геаграфічныя каардынаты: | 45°39′1″ пн. ш. 13°46′13″ у. д. / 45.65028° пн. ш. 13.77028° у. д.Каардынаты: 45°39′1″ пн. ш. 13°46′13″ у. д. / 45.65028° пн. ш. 13.77028° у. д. | ||||
Трыест | |||||
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы | |||||
https://www.comune.trieste.it/ |
Трыест (па-італьянску: Trieste, па-нямецку: Triest, па-славенску: Trst, па-харвацку: Trst, па-лацінску: Tergeste, Tergestum) — горад у італьянскім рэгіёне Фрыўлі-Вэнэцыя-Джулія, адміністрацыйны цэнтар аднайменнай правінцыі. У мінулым — вольны імпэрскі горад, сталіца Аўстрыйскага Прымор’я, адасобленая свабодная тэрыторыя.
Трыест разьмешчаны ў глыбіні Трыесцкага заліва Адрыятычнага мора, за 145 км на ўсход ад Вэнэцыі, побач з славенскай граніцай. Паводле зьвестак перапісу 1991 году насельніцтва гораду складала 231 000 чалавек; а на 31 сьнежня 2011 году — 205 194 чалавекі. Заступнікам гораду лічыцца пакутнік Св. Юст Трыесцкі. Сьвята гораду — 3 лістапада.
Гісторыя
У час, калі рымляне заснавалі Аквілею, у раёне сучаснага Трыесту жылі кельцкія ды ілярыйскія плямёны. Першыя згадкі аб Трыесьце, пад назвай Тэргестэ (ад славенскага trg — рынак, гандлёвы пляц) адносяцца да 104 году да н. э. і належаць грэцкаму географу Артэмідору Эфэскаму: у гэты час горад быў ужо рымскім.
Пасьля заняпаду ў 476 годзе Заходнярымскае імпэрыі, Трыест падзяліў лёс астатніх істрыйскіх гарадоў, пабачыўшы остготаў, бізантыйцаў, лянгабардаў, пакуль не ўвайшоў у 774 годзе ў склад імпэрыі Карла Вялікага. Затым ім кіравалі біскупы, а ў 1203 годзе горад захапілі вэнэцыянцы. З 1382 да 1918 году горад становіцца габсбурска—аўстрыйскім. З 1719 да 1891 году меў статус Вольнага порту і быў адзіным буйным портам Аўстрыі. З 1809 да 1814 году быў акупаваны французамі. Пасьля заснаваньня ў 1861 годзе Італьянскай дзяржавы, у населеным пераважна італамоўным насельніцтвам Трыесьце зьявіўся антыаўстрыйскі рух, мэтай якога было далучэньне гораду да Італіі. Па сканчэньні Першай сусьветнай вайны, 29 кастрычніка 1918 году, была заснаваная новая паўднёваславянская дзяржава — Каралеўства Югаславія, у склад якой першапачаткова ўвайшоў і Трыест (на той час колькасьць славенцаў у пэрыфэрыйных раёнах дасягала 18%). Аднак паводле падпісанай у верасьні 1919 году Сэн-Жэрмэнскай дамовы, Трыест, разам з усёй Істрыяй і Ўсходняй Фрыюліяй, перайшоў да Італіі. У час панаваньня фашыстаў адбывалася італьянізацыя славенскага насельніцтва. Па сканчэньні Другой сусьветнай вайны, у 1947 годзе, хаўрусьнікамі была абвешчаная Вольная тэрыторыя Трыесту. Паводле Лёнданскай дамовы 1954 году гэтая тэрыторыя была падзеленая паміж Італіяй і Югаславіяй (горад Трыест адыйшоў першым). У 1975 годзе дамаркацыйная лінія афіцыйна стала дзяржаўнай граніцай дзьвюх краінаў. З уваходам Славеніі ў 2004 годзе ў Эўразьвяз і далучэньнем яе ў 2007 годзе да шэнгенскай зоны Трыест перастаў быць горадам на ўскрайку Эўразьвязу, якім ён быў некалькі дзесяцігодзьдзяў.
Галерэя
-
Плошча Адзінства Італіі ў Трыесьце
-
Замак Мірамарэ
-
Канал
-
Сабор Сан-Джуста
-
Пэйзаж
Вонкавыя спасылкі
Трыест — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў