Царква Божага Яўленьня (Віцебск)
Помнік сакральнай архітэктуры | |
Царква Божага Яўленьня
| |
Богаяўленская царква
| |
Краіна | Беларусь |
Места | Віцебск |
Каардынаты | 55°11′44.6″ пн. ш. 30°11′51.9″ у. д. / 55.195722° пн. ш. 30.19775° у. д.Каардынаты: 55°11′44.6″ пн. ш. 30°11′51.9″ у. д. / 55.195722° пн. ш. 30.19775° у. д. |
Царква Божага Яўленьня | |
Царква Божага Яўленьня на Вікісховішчы |
Царква Божага Яўленьня — помнік архітэктуры XVIII—XIX стагодзьдзяў у Віцебску. Знаходзілася ў Задзьвіньні на Полацкай вуліцы, на беразе ракі Дзьвіны. Твор архітэктуры барока і клясыцызму. У 1950-я гады савецкія ўлады зруйнавалі царкву.
Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Упершыню драўляная царква Сьвятога Сімяона Стоўпніка ўпамінаецца ў 1539 годзе. Пазьней яна значыцца ў інвэнтары 1619 году.
Цэркаў дзеравянная за ракой Дзьвіною, заложане Сьвятога Сімяона Стоўбніка | ||
У 1664 годзе царкву адлюстравалі на рысунку места Віцебскага. Пад 1641 годам царква ўпамінаецца як Богаяўленская Сямёнаўская[1]. Пазьней тытул Божага Яўленьня стаў асноўным.
Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Віцебск апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, царква працягвала дзейнічаць як уніяцкая. У 1790 годзе на месцы драўлянай пачалося будаваньне мураванай царквы, скончанае ў 1805 годзе.
Па гвалтоўнай ліквідацыі Грэцка-каталіцкай (Уніяцкай) царквы ў 1839 годзе расейскія ўлады адабралі будынак царквы ў Сьвятога Пасаду і перадалі яго Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царкве). Мела прыпісную могілкавую царкву Сьвятога Юрыя на Юр’еўскай горцы.
Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
У 1930-я гады савецкія ўлады зачынілі царкву. У Другую сусьветную вайну царква пацярпела. У 1950-я гады савецкія ўлады зруйнавалі помнік архітэктуры.
У 2011 годзе фрагмэнты апорнага муру, які ўмацоўваў бераг Дзьвіны каля царквы, засыпалі прывазным грунтам.
Архітэктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Помнік архітэктуры барока і клясыцызму. Гэта была 3-нэфавая крыжова-купальная 2-вежавая базыліка. Над сяродкрыжжам стаяў высокі барабан з купалам. Галоўны фасад упрыгожвалі росьпісы.
Усярэдзіне сьцены мелі размалёўку пад шэры мармур, пілястры і карнізы — пад малахіт. Скляпеньні, купал і алтар ўпрыгожваліся фрэскамі.
Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Гістарычная графіка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
-
Старая царква, 1664 г.
-
Ю. Пешка, каля 1800 г.
-
Ю. Пешка, каля 1800 г.
-
Ю. Пешка, 1805 г.
-
Абмеры, 1912 г.
-
Абмеры, 1912 г.
-
Абмеры, 1912 г.
-
Д. Якерсон, 1920-я гг.
Гістарычныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
-
С. Юркоўскі, 1866—1867 гг.
-
С. Юркоўскі, 1883—1885 гг.
-
1893 г.
-
1897 г.
-
1900 г.
-
1900 г.
-
1900-я гг.
-
1903 г.
-
1905 г.
-
1909 г.
-
1909 г.
-
1910 г.
-
1911 г.
-
1911 г.
-
1915 г.
-
1941 г.
-
1941 г.
-
1941 г.
-
1941—1944 гг.
-
1941—1944 гг.
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Историко-юридические материалы, извлечённые из актовых книг губерний Витебской и Могилёвской, хранящиеся в Центральном архиве в Витебске, и изданные под редакцией архивариуса сего архива. Выпуск 26. — Витебск: 1895. С. 132.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Кулагін А. Праваслаўныя храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2001. — 328 с.: іл. ISBN 985-11-0190-7.