Царква Божага Яўленьня (Віцебск)

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Божага Яўленьня
Богаяўленская царква
Краіна	Беларусь
Места	Віцебск
Каардынаты	55°11′44.6″ пн. ш. 30°11′51.9″ у. д.
Царква Божага Яўленьня на мапе Беларусі Царква Божага Яўленьня
Царква Божага Яўленьня на Вікісховішчы

Царква Божага Яўленьня — помнік архітэктуры XVIII—XIX стагодзьдзяў у Віцебску. Знаходзілася ў Задзьвіньні на Полацкай вуліцы, на беразе ракі Дзьвіны. Твор архітэктуры барока і клясыцызму. У 1950-я гады савецкія ўлады зруйнавалі царкву.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню драўляная царква Сьвятога Сімяона Стоўпніка ўпамінаецца ў 1539 годзе. Пазьней яна значыцца ў інвэнтары 1619 году.

	Цэркаў дзеравянная за ракой Дзьвіною, заложане Сьвятога Сімяона Стоўбніка

У 1664 годзе царкву адлюстравалі на рысунку места Віцебскага. Пад 1641 годам царква ўпамінаецца як Богаяўленская Сямёнаўская. Пазьней тытул Божага Яўленьня стаў асноўным.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Віцебск апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, царква працягвала дзеяць як уніяцкая. У 1790 годзе на месцы драўлянай пачалося будаваньне мураванай царквы, скончанае ў 1805 годзе.

Па гвалтоўнай ліквідацыі Грэцка-каталіцкай (Уніяцкай) царквы ў 1839 годзе расейскія ўлады адабралі будынак царквы ў Сьвятога Пасаду і перадалі яго Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царкве). Мела прыпісную могілкавую царкву Сьвятога Юрыя на Юр’еўскай горцы.

Найноўшы час

У 1930-я гады савецкія ўлады зачынілі царкву. У Другую сусьветную вайну царква пацярпела. У 1950-я гады савецкія ўлады зруйнавалі помнік архітэктуры.

У 2011 годзе фрагмэнты апорнага муру, які ўмацоўваў бераг Дзьвіны каля царквы, засыпалі прывазным грунтам.

Архітэктура

Помнік архітэктуры барока і клясыцызму. Гэта была 3-нэфавая крыжова-купальная 2-вежавая базыліка. Над сяродкрыжжам стаяў высокі барабан з купалам. Галоўны фасад упрыгожвалі росьпісы.

Усярэдзіне сьцены мелі размалёўку пад шэры мармур, пілястры і карнізы — пад малахіт. Скляпеньні, купал і алтар ўпрыгожваліся фрэскамі.

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  Старая царква, 1664 г.
• 
  Ю. Пешка, каля 1800 г.
• 
  Ю. Пешка, каля 1800 г.
• 
  Ю. Пешка, 1805 г.

• 
  Абмеры, 1912 г.
• 
  Абмеры, 1912 г.
• 
  Абмеры, 1912 г.
• 
  Д. Якерсон, 1920-я гг.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  С. Юркоўскі, 1866—1867 гг.
• 
  С. Юркоўскі, 1883—1885 гг.
• 
  1893 г.
• 
  1897 г.

• 
  1900 г.
• 
  1900 г.
• 
  1900-я гг.
• 
  1903 г.

• 
  1905 г.
• 
  1909 г.
• 
  1909 г.
• 
  1910 г.

• 
  1911 г.
• 
  1911 г.
• 
  1915 г.
• 
  1941 г.

• 
  1941 г.
• 
  1941 г.
• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.

Літаратура

• Кулагін А. Праваслаўныя храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2001. — 328 с.: іл. ISBN 985-11-0190-7.

Вонкавыя спасылкі

• Царква Божага Яўленьня ў Віцебску, Radzima.org