Ігнат Дварчанін: розьніца паміж вэрсіямі

	Ігнат Дварчанін
дэпутат Сойму Польскай рэспублікі
	1928 — 1930
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся:	8 чэрвеня [ст. ст. 27 траўня] 1895; в. Погіры, Слонімскі павет, цяпер Дзятлаўскі раён
Памёр:	8 сьнежня 1937; Ленінград?
Партыя:	1)БСГ (1917—1918); 2) БПСР (1918—1924); 3)БСРГ (ад 1926)
Адукацыя:	Віленская беларуская гімназія; Карлаў унівэрсытэт (1925);
	Ігнат Дварчанін у Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена Наступная зьмена →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Вэрсія ад 22:51, 28 кастрычніка 2012

Ігнат Сымонавіч Дварчанін (пс. І. Гудок, І. Ладанчук, І. Д-н, І. Д.; 8 чэрвеня [ст. ст. 27 траўня] 1895, в. Погіры, Слонімскі павет, цяпер Дзятлаўскі раён — 8 сьнежня 1937, Ленінград?) — грамадзкі дзяяч беларускага нацыянальна-дэмакратычнага Адраджэньня, навуковец, паэт, пісьменьнік, літаратуразнавец. Доктар філязофіі (1925).

Біяграфія

Зь сям’і малазямельнага арандатара. У 1912 годзе скончыў Дзятлаўскую школу, атрымаў атэстат народнага настаўніка. У 1912—1915 настаўнічаў у в. Хмяльніца на Слонімшчыне.

З траўня 1915 году служыў у расейскім войску, з восені 1916 — ваяваў на Заходнім фронце. Падпаручнік.

З чэрвеня 1917 у Менску. Сябра БСГ, Цэнтральнай беларускай вайсковай рады. Напрыканцы сьнежня 1917 езьдзіў да бацькоў-бежанцаў ў Новачаркаск.

З сакавіка 1918 году сакратар культурна-асьветніцкага аддзелу Белнацкаму ў Маскве. Сябра БПСР.

Браў актыўны ўдзел у нарадзе настаўнікаў беларускіх школ 21-23 ліпеня 1918. Са жніўня 1918 году вярнуўся на Бацькаўшчыну. Ператварыў пачатковую школу ў вёсцы Пецюкі ў беларускую.

У 1919 годзе на Віленскіх беларускіх настаўніцкіх курсах арыштаваны польскімі ўладамі як эсэраўскі актывіст, накіраваны ў лягер для інтарнаваных у Беласток. Уцёк зь лягеру і перабраўся ў Менск, дзе стаў студэнтам беларускага пэдінстытута.

Са сьнежня 1920 году да ліпеня 1921 году ў Вільні. Працуе вартаўніком, пісарам у канцылярыі беларускага аддзелу ў Дэпартамэнце асьветы, настаўнікам у мястэчку Сьвір Сьвянцянскага павету. У 1921 годзе экстэрнам здаў іспыты за курс Віленскай беларускай гімназіі.

Выконваў даручэньні Віленскага БНК, Цэнтральнай беларускай школьнай рады. У летку 1921 году накіраваны БНК у Латвію. Там чытае лекцыі па беларусазнаўстве на настаўніцкіх курсах у Дзьвінску. Адзін з заснавальнікаў культурна-асьветніцкага таварыства «Бацькаўшчына», уваходзіў у яго кіраўніцтва.

У верасьні 1921 удзельнічаў у беларускай канфэрэнцыі ў Празе. Накіраваны ТБШ на вучобу ў Праскі Карлаў унівэрсытэт на гісторыка-філялягічны факультэт, які скончыў у 1925 годзе. У 1926 годзе абараніў дысэртацыю на тэму «Францішак Скарына як культурны дзяяч і гуманіст на беларускай ніве».

У 1924 годзе стварыў у Празе арганізацыю Незалежных сацыялістаў. Быў старшынём Аб’яднаньня прагрэсіўных беларускіх студэнтаў у Празе, сябрам Беларускай рады, рэдактарам «Бюлетэня Аб’яднаньня беларускіх студэнцкіх арганізацый» і часопісу «Перавіасло».

У 1926 вярнуўся ў Вільню. Актыўна далучыўся да беларускага нацыянальнага руху, асабліва да леварадыкальнага крыла. Сябра БСРГ. Сакратар Беларускага выдавецкага таварыства. У 1927 — настаўнік літаратуры Віленскай беларускай гімназіі.

Пераклаў на беларускую мову паэму Аляксандра Блока «Дванаццаць» (Вільня, 1926).

Склаў і выдаў у 1927 годзе «Хрэстаматыю новай беларускай літаратуры». З 1927 супрацоўнічаў з часопісамі «Родныя гоні», «Маланка». Быў рэдактарам газэты «Narodny zwon».

У 1928 годзе абраны ў польскі сойм ад сьпісу № 39 «Змаганьне за інтарэсы работнікаў і сялян» па выбарчаму акругу № 61: Наваградак. Сябра Беларускага рабоча-сялянскага пасольскага клюбу «Змаганьне». Сябра Галоўнай управы ТБШ.

У 1930 арыштаваны польскімі ўладамі. 12 студзеня 1930 асуджаны на працэсе па справе беларускага клюбу «Змаганьне». Атрымаў агулам 8 год турмы. Таго самага году беспасьпяхова ізноў вылучаўся на выбарах у сэйм ад Беларускага сялянска-работніцкага блёку. Сядзеў у вязьніцы ў Равічу^[1], дзе ўступіў у турэмную ячэйку КПП.

Вызвалены 15 верасьня 1932 у выніку абмену палітвязьнямі паміж СССР і Польшчай. З лістапада 1932 працаваў у АН БССР у камісіі па вывучэньню Заходняй Беларусі і КП(б)Б. Выконваў абавязкі дырэктара Інстытута мовазнаўства.

Арыштаваны 16 жніўня 1933 па справе Беларускага нацыянальнага цэнтру. Судовая калегія АДПУ БССР ад 9 студзеня 1934 году прысудзіла да вышэйшай меры пакараньня, якая была зьменена на 10 год пазбаўленьня волі. Высланы на Салаўкі, пасьля на будаўніцтве Беламорска-Балтыйскага каналу.

Пастановаю «тройкі» НКУС па Ленінградзкай акрузе ад 25 лістапада 1937 атрымаў новы вырак да вышэйшай меры пакараньня. Расстраляны 8 сьнежня 1937.

Рэабілітаваны 16 жніўня 1956.

Яго родны брат Іларыён Дварчанін, беларускі грамадзкі дзяяч, загінуў у савецкіх лягерах.

Крыніцы

^ Дварчанін Ігнат Сымонавіч — Архітэктура Гродна. Гісторыя і сучаснасць — harodnia.com

Вонкавыя спасылкі

Даведнік Л. Маракова

[1] Дварчанін Ігнат Сымонавіч — Архітэктура Гродна. Гісторыя і сучаснасць — harodnia.com

[1]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
+{{Палітык
-[[Файл:Dvarczanin.jpg|міні|Ігнат Дварчанін]]
+|імя                = Ігнат Дварчанін
-'''Ігнат Сымонавіч Дварчанін''' (пс. ''І. Гудок'', ''І. Ладанчук'', ''І. Д-н'', ''І. Д.''; {{Дата ў старым стылі|[[8 чэрвеня]]|[[1895]]|[[27 траўня]]}}, в. [[Погіры (Дзятлаўскі раён)|Погіры]], [[Слонімскі павет]], цяпер [[Дзятлаўскі раён]] — [[8 сьнежня]] [[1937]], [[Ленінград]]?) — грамадзкі дзяяч беларускага нацыянальна-дэмакратычнага Адраджэньня, навуковец, паэт, пісьменьнік, літаратуразнавец. Доктар філязофіі ([[1925]]).
+|жанчына            = <!-- любое значэньне, калі так -->
+|выява              = Dvarczanin.jpg
+|памер              =
+|подпіс_пад_выявай  =
+|пасада             = дэпутат Сойму Польскай рэспублікі
+|пачатак_тэрміну    = 1928
+|канец_тэрміну      = 1930
+|прэзыдэнт          =
+|прэм'ер-міністар   =
+|папярэднік         =
+|наступнік          =
+|пасада2            =
+|пачатак_тэрміну2   =
+|канец_тэрміну2     =
+|папярэднік2        =
+|наступнік2         =
+|прэм'ер-міністар2  =
+|прэзыдэнт2         =
+|пасада3            =
+|пачатак_тэрміну3   =
+|канец_тэрміну3     =
+|папярэднік3        =
+|наступнік3         =
+|прэм'ер-міністар3  =
+|прэзыдэнт3         =
+|пасада4            =
+|пачатак_тэрміну4   =
+|канец_тэрміну4     =
+|папярэднік4        =
+|наступнік4         =
+|прэм'ер-міністар4  =
+|прэзыдэнт4         =
+|пасада5            =
+|пачатак_тэрміну5   =
+|канец_тэрміну5     =
+|папярэднік5        =
+|наступнік5         =
+|прэм'ер-міністар5  =
+|прэзыдэнт5         =
+|пасада6            =
+|пачатак_тэрміну6   =
+|канец_тэрміну6     =
+|папярэднік6        =
+|наступнік6         =
+|прэм'ер-міністар6  =
+|прэзыдэнт6         =
+|дата_нараджэньня   = {{Дата ў старым стылі|[[8 чэрвеня]]|[[1895]]|[[27 траўня]]}}
+|месца_нараджэньня = в. [[Погіры (Дзятлаўскі раён)|Погіры]], [[Слонімскі павет]], цяпер [[Дзятлаўскі раён]]
+|дата_сьмерці = {{Памёр|8|12|1937}}
+|месца_сьмерці = [[Санкт-Пецярбург|Ленінград]]?
+|нацыянальнасьць =
+|назва_палітычнай_арганізацыі = <!-- Рух, Аб’яднаньне, і пад. Неабавязковы. Па змоўчаньні — «Партыя» -->
+|партыя = 1)[[Беларуская сацыялістычная грамада|БСГ]] (1917—1918)<br />2) [[Беларуская партыя сацыялістаў-рэвалюцыянэраў|БПСР]] (1918—1924)<br />3)[[Беларуская сялянска-работніцкая грамада|БСРГ]] (ад 1926)
+|муж =
+|жонка =
+|сужэнец =
+|дзеці =
+|бацька =
+|маці =
+|род =
+|адукацыя =
+|рэлігія =
+|подпіс =
+|узнагароды =
+}}
+'''Ігнат Сымонавіч Дварчанін''' (пс. ''І. Гудок'', ''І. Ладанчук'', ''І. Д-н'', ''І. Д.''; {{Дата ў старым стылі|[[8 чэрвеня]]|[[1895]]|[[27 траўня]]}}, в. [[Погіры (Дзятлаўскі раён)|Погіры]], [[Слонімскі павет]], цяпер [[Дзятлаўскі раён]] — [[8 сьнежня]] [[1937]], [[Санкт-Пецярбург|Ленінград]]?) — грамадзкі дзяяч беларускага нацыянальна-дэмакратычнага Адраджэньня, навуковец, паэт, пісьменьнік, літаратуразнавец. Доктар філязофіі ([[1925]]).
 == Біяграфія ==
@@ Радок 7: / Радок 79: @@
 З траўня [[1915]] году служыў у расейскім войску, з восені [[1916]] — ваяваў на Заходнім фронце. Падпаручнік.
-З чэрвеня [[1917]] у [[Менск]]у. Сябра [[БСГ]], [[Цэнтральная Беларуская Вайсковая Рада|Цэнтральнай беларускай вайсковай рады]]. Напрыканцы сьнежня 1917 езьдзіў да бацькоў-бежанцаў ў [[Новачаркаск]].
+З чэрвеня [[1917]] у [[Менск]]у. Сябра [[Беларуская сацыялістычная грамада|БСГ]], [[Цэнтральная Беларуская Вайсковая Рада|Цэнтральнай беларускай вайсковай рады]]. Напрыканцы сьнежня 1917 езьдзіў да бацькоў-бежанцаў ў [[Новачаркаск]].
-З [[сакавік]]а [[1918]] году сакратар культурна-асьветніцкага аддзелу [[Белнацкам]]у ў [[Масква|Маскве]]. Сябра [[БПСР]].
+З [[сакавік]]а [[1918]] году сакратар культурна-асьветніцкага аддзелу [[Беларускі нацыянальны камісарыят|Белнацкам]]у ў [[Масква|Маскве]]. Сябра [[Беларуская партыя сацыялістаў-рэвалюцыянэраў|БПСР]].
 Браў актыўны ўдзел у нарадзе настаўнікаў беларускіх школ [[21 ліпеня|21]]-[[23 ліпеня]] [[1918]]. Са жніўня 1918 году вярнуўся на Бацькаўшчыну. Ператварыў пачатковую школу ў вёсцы [[Пецюкі]] ў беларускую.
@@ Радок 15: / Радок 87: @@
 У [[1919]] годзе на Віленскіх беларускіх настаўніцкіх курсах арыштаваны польскімі ўладамі як эсэраўскі актывіст, накіраваны ў лягер для інтарнаваных у [[Беласток]]. Уцёк зь лягеру і перабраўся ў Менск, дзе стаў студэнтам беларускага пэдінстытута.
-Са сьнежня [[1920]] году да ліпеня [[1921]] году ў [[Вільня|Вільні]]. Працуе вартаўніком, пісарам у канцылярыі беларускага аддзелу ў Дэпартамэнце асьветы, настаўнікам у мястэчку [[Сьвір (гарадзкі пасёлак)|Сьвір]] [[Сьвянцянскі павет (Польская Рэспубліка)|Сьвянцянскага павету]]. У [[1921]] годзе экстэрнам здаў іспыты за курс [[Віленская Беларуская Гімназія|Віленскай беларускай гімназіі]].
+Са сьнежня [[1920]] году да ліпеня [[1921]] году ў [[Вільня|Вільні]]. Працуе вартаўніком, пісарам у канцылярыі беларускага аддзелу ў Дэпартамэнце асьветы, настаўнікам у мястэчку [[Сьвір (вёска)|Сьвір]] [[Сьвянцянскі павет (Польская Рэспубліка)|Сьвянцянскага павету]]. У [[1921]] годзе экстэрнам здаў іспыты за курс [[Віленская беларуская гімназія|Віленскай беларускай гімназіі]].
-Выконваў даручэньні Віленскага [[БНК]], Цэнтральнай беларускай школьнай рады. У летку [[1921]] году накіраваны БНК у [[Латвія|Латвію]]. Там чытае лекцыі па беларусазнаўстве на настаўніцкіх курсах у [[Дзьвінск]]у. Адзін з заснавальнікаў культурна-асьветніцкага таварыства «[[Бацькаўшчына]]», уваходзіў у яго кіраўніцтва.
+Выконваў даручэньні Віленскага [[Беларускі нацыянальны камітэт (Вільня)|БНК]], Цэнтральнай беларускай школьнай рады. У летку [[1921]] году накіраваны БНК у [[Латвія|Латвію]]. Там чытае лекцыі па беларусазнаўстве на настаўніцкіх курсах у [[Дзьвінск]]у. Адзін з заснавальнікаў культурна-асьветніцкага таварыства «[[Бацькаўшчына]]», уваходзіў у яго кіраўніцтва.
-У верасьні 1921 удзельнічаў у беларускай канфэрэнцыі ў [[Прага|Празе]]. Накіраваны [[ТБШ]] на вучобу ў Праскі [[Карлаў унівэрсытэт]] на гісторыка-філялягічны факультэт, які скончыў у [[1925]] годзе. У [[1926]] годзе абараніў дысэртацыю на тэму «''Францішак Скарына як культурны дзяяч і гуманіст на беларускай ніве''».
+У верасьні 1921 удзельнічаў у беларускай канфэрэнцыі ў [[Прага|Празе]]. Накіраваны [[Таварыства беларускай школы|ТБШ]] на вучобу ў Праскі [[Карлаў унівэрсытэт]] на гісторыка-філялягічны факультэт, які скончыў у [[1925]] годзе. У [[1926]] годзе абараніў дысэртацыю на тэму «''Францішак Скарына як культурны дзяяч і гуманіст на беларускай ніве''».
 У [[1924]] годзе стварыў у Празе арганізацыю Незалежных сацыялістаў. Быў старшынём Аб’яднаньня прагрэсіўных беларускіх студэнтаў у Празе, сябрам Беларускай рады, рэдактарам «''Бюлетэня Аб’яднаньня беларускіх студэнцкіх арганізацый''» і часопісу «[[Перавіасло]]».
-У [[1926]] вярнуўся ў Вільню. Актыўна далучыўся да беларускага нацыянальнага руху, асабліва да леварадыкальнага крыла. Сябра [[БСРГ]]. Сакратар Беларускага выдавецкага таварыства. У [[1927]] — настаўнік літаратуры Віленскай беларускай гімназіі.
+У [[1926]] вярнуўся ў Вільню. Актыўна далучыўся да беларускага нацыянальнага руху, асабліва да леварадыкальнага крыла. Сябра [[Беларуская сялянска-работніцкая грамада|БСРГ]]. Сакратар Беларускага выдавецкага таварыства. У [[1927]] — настаўнік літаратуры Віленскай беларускай гімназіі.
 Пераклаў на беларускую мову паэму [[Аляксандар Блок|Аляксандра Блока]] «Дванаццаць» ([[Вільня]], [[1926]]).
@@ Радок 30: / Радок 102: @@
 Склаў і выдаў у 1927 годзе «''Хрэстаматыю новай беларускай літаратуры''». З 1927 супрацоўнічаў з часопісамі «[[Родныя гоні]]», «[[Маланка (часопіс)|Маланка]]». Быў рэдактарам газэты «[[Narodny zwon]]».
-У [[1928]] годзе абраны ў польскі сойм ад сьпісу № 39 «Змаганьне за інтарэсы работнікаў і сялян» па выбарчаму акругу № 61: [[Наваградак]]. Сябра Беларускага рабоча-сялянскага пасольскага клюбу «Змаганьне». Сябра Галоўнай управы [[ТБШ]].
+У [[1928]] годзе абраны ў польскі сойм ад сьпісу № 39 «Змаганьне за інтарэсы работнікаў і сялян» па выбарчаму акругу № 61: [[Наваградак]]. Сябра Беларускага рабоча-сялянскага пасольскага клюбу «Змаганьне». Сябра Галоўнай управы [[Таварыства беларускай школы|ТБШ]].
-У [[1930]] арыштаваны польскімі ўладамі. [[12 студзеня]] [[1930]] асуджаны на працэсе па справе беларускага клюбу «Змаганьне». Атрымаў агулам 8 год турмы. Таго самага году беспасьпяхова ізноў вылучаўся на выбарах у сэйм ад Беларускага сялянска-работніцкага блёку. Сядзеў у вязьніцы ў [[Равіч]]у, дзе ўступіў у турэмную ячэйку [[КПП]].
+У [[1930]] арыштаваны польскімі ўладамі. [[12 студзеня]] [[1930]] асуджаны на працэсе па справе беларускага клюбу «Змаганьне». Атрымаў агулам 8 год турмы. Таго самага году беспасьпяхова ізноў вылучаўся на выбарах у сэйм ад Беларускага сялянска-работніцкага блёку. Сядзеў у вязьніцы ў Равічу<ref>[http://harodnia.com/sl021.php Дварчанін Ігнат Сымонавіч — Архітэктура Гродна. Гісторыя і сучаснасць — harodnia.com]</ref>, дзе ўступіў у турэмную ячэйку [[КПП]].
-Вызвалены [[15 верасьня]] [[1932]] у выніку абмену палітвязьнямі паміж [[СССР]] і [[Польшча|Польшчай]].
+Вызвалены [[15 верасьня]] [[1932]] у выніку абмену палітвязьнямі паміж [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] і [[Польшча]]й.
-З [[лістапад]]а [[1932]] працаваў у [[АН БССР]] у камісіі па вывучэньню Заходняй Беларусі і КП(б)Б. Выконваў абавязкі дырэктара Інстытута мовазнаўства.
+З [[лістапад]]а [[1932]] працаваў у [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|АН БССР]] у камісіі па вывучэньню Заходняй Беларусі і КП(б)Б. Выконваў абавязкі дырэктара Інстытута мовазнаўства.
 Арыштаваны [[16 жніўня]] [[1933]] па справе [[Беларускі нацыянальны цэнтар|Беларускага нацыянальнага цэнтру]]. Судовая калегія [[АДПУ БССР]] ад [[9 студзеня]] [[1934]] году прысудзіла да вышэйшай меры пакараньня, якая была зьменена на 10 год пазбаўленьня волі. Высланы на [[Салаўкі]], пасьля на будаўніцтве [[Беламорска-Балтыйскі канал|Беламорска-Балтыйскага каналу]].
-Пастановаю «тройкі» [[НКУС]] па Ленінградзкай акрузе ад [[25 лістапада]] [[1937]] атрымаў новы вырак да вышэйшай меры пакараньня. Расстраляны [[8 сьнежня]] [[1937]].
+Пастановаю «тройкі» [[НКВД|НКУС]] па Ленінградзкай акрузе ад [[25 лістапада]] [[1937]] атрымаў новы вырак да вышэйшай меры пакараньня. Расстраляны [[8 сьнежня]] [[1937]].
 Рэабілітаваны [[16 жніўня]] [[1956]].
 Яго родны брат [[Іларыён Дварчанін]], беларускі грамадзкі дзяяч, загінуў у савецкіх лягерах.
+== Крыніцы ==
+{{Зноскі}}
 == Вонкавыя спасылкі ==
@@ Радок 57: / Радок 132: @@
 [[Катэгорыя:Беларускія літаратары]]
 [[Катэгорыя:Беларускія навукоўцы]]
-[[Катэгорыя:Беларускія палітыкі]]
+[[Катэгорыя:Беларускія парлямэнтарыі Польскай Рэспублікі (1918—1939)]]
+[[Катэгорыя:Дэпутаты Сойму Польскай Рэспублікі (1918—1939)]]
+[[Катэгорыя:Сябры ТБШ]]
+[[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў Польскай Рэспубліцы (1918—1939)]]
 [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў БССР]]
 [[Катэгорыя:Расстраляныя беларускія літаратары]]