Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (Жалудок)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі
Краіна	Беларусь
Мястэчка	Жалудок
Каардынаты	53°36′08″ пн. ш. 24°58′33″ у. д. / 53.60222° пн. ш. 24.97583° у. д. / 53.60222; 24.97583Каардынаты: 53°36′08″ пн. ш. 24°58′33″ у. д. / 53.60222° пн. ш. 24.97583° у. д. / 53.60222; 24.97583
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Гарадзенская дыяцэзыя
Архітэктурны стыль	позьні клясыцызм
Аўтар праекту	Караль Падчашынскі
Дата заснаваньня	1853
Статус	Ахоўная зона
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі на мапе Беларусі Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі на Вікісховішчы

Жалудоцкі касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі — помнік архітэктуры позьняга клясыцызму.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Выгляд касьцёлу ў 1900 г.

Каталіцкая грамада ў Жалудку зьявілася ў 1490 годзе^[1]. У той жа час тут быў пабудаваны першы касьцёл па ініцыятыве Казімера IV. Сучасны будынак у стылі клясыцызму быў пабудаваны ў 1853 годзе з бутавага каменю і цэглы паводле праекту архітэктара Караля Падчашынскага — вучонага і тэарэтыка позьняга клясыцызму.

Архітэктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Галоўны фасад касьцёлу

Прастакутны ў пляне аб’ём з паўкруглай апсыдай, сакрыстыямі і крыламі трансэпту па баках. Накрыты 2-схільным дахам з 3-кутным франтонам на галоўным фасадзе, куты якога ўвенчваюць скульптуры-пінаклі з Хрыстом. З франтонам галоўнага фасаду рытмічна спалучаецца франтон масіўнага 4-калённага дарычнага портыку, якім аформлены партал уваходу, і бакавыя арачныя нішы-эксэдры са скульптурамі эвангелістаў. Тымпаны абодвух франтонаў запаўняюць гарэльефныя кампазыцыі. Сьцены апяразвае масіўны антаблемэнт, расчлянёны шырокімі пілястрамі зь перакінутымі паміж імі аркамі над арачнымі аконнымі праёмамі ў прафіляваных ліштвах — павапнаваныя і атынкаваныя, яны кантрасна вылучаюцца на паліхромнай бутавай муроўцы. Да пачатку XX стагодзьдзя над галоўным фасадам узвышалася 8-гранная шатровая званіца і такая ж па форме сыгнатурка над альтарнай часткай.

Сонечны гадзіньнік (Фота Д. Юшкевіча)

На паўднёвай сьцяне побач з уваходам захаваўся сонечны гадзіньнік.

Побач з касьцёлам — 2-ярусная 4-гранная бутавая званіца.

Крыпта[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Пад алтарам знаходзіцца крыпта з пахаваньнямі, сярод іх — пахаваньне падскарбія надворнага Антонія Тызэнгаўза — уладальніка Жалудка. На бакавых сьценах прэсьбітэрыя 2 белыя мармуровыя мэмарыяльныя дошкі з барэльефнымі выявамі графіні Г. Тызэнгаўз (1822 — 1891 гг.) і графа С. Урускага, маршалка шляхты Варшаўскай губэрні (1817—1890 гг.).