Касьцёл Сьвятой Ганны (Койданаў)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятой Ганны
Часткова адноўлены касьцёл
Краіна	Беларусь
Места	Койданаў
Каардынаты	53°41′21.96″ пн. ш. 27°7′42.23″ у. д. / 53.6894333° пн. ш. 27.1283972° у. д. / 53.6894333; 27.1283972Каардынаты: 53°41′21.96″ пн. ш. 27°7′42.23″ у. д. / 53.6894333° пн. ш. 27.1283972° у. д. / 53.6894333; 27.1283972
Канфэсія	Каталіцкая царква
Эпархія	Менска-Магілёўская архідыяцэзія
Статус	Ахоўная зона
Касьцёл Сьвятой Ганны на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятой Ганны
Касьцёл Сьвятой Ганны на Вікісховішчы

Касьцёл Сьвятой Ганны — помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя ў Койданаве. Знаходзіцца на гістарычнай Плябанскай вуліцы^[a]. Дзее. Твор традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры, часткова зруйнаваны савецкімі ўладамі.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першы касьцёл у Койданаве збудавалі ў 1439 годзе з фундацыі князя Міхала Жыгімонтавіча. Драўляны касьцёл неаднаразова цярпеў ад пажараў.

У 1785 годзе збудавалі драўляны касьцёл, які захаваўся да нашага часу.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793 год), калі Койданаў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзеяць. У 1843 годзе пробашчам быў Леапольд Заўшцінскі, вікарыем — Пётар Крушэўскі^[1]. На 1883 год парафія налічвала 12,3 тыс. чалавек^[2].

У 1901 годзе адміністратарам быў Стэфан Градзінскі, філіялістам — Дамінік Брасевіч^[3]. У пачатку XX ст. існавалі філіяльны касьцёл у Вязыні, прыпісныя капліцы ў Станькаве, Гарбузах, Нарэях, Рубілках, Скароднам і Навасёлках.

Найноўшы час

У 1930-я гады савецкія ўлады зачынілі касьцёл, часткова зруйнавалі помнік і прыстасавалі яго пад музычную школу.

У 1990-я гады касьцёл часткова аднавілі і ў 1997 годзе кансэкравалі.

Архітэктура

Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з рысамі барока. Гэта 3-нэфавая 2-вежавая базыліка на высокім мураваным цокалі. Мае ярусную аб'ёмна-прасторавую кампазыцыю: да цэнтральнага высокага нэфа, які пераходзіць у 5-гранную апсыду, далучаюцца больш нізкія бакавыя нэфы з 1-схільнымі пакрыцьцямі. Раней над галоўным фасадам узвышаліся дзьве 2-ярусныя чацверыковыя вежы, завершаныя плястычнымі каркаснымі шатровымі сыгнатуркамі (пры аднаўленьні надбудавалі нізкія вежачкі). Паміж імі разьмяшчаўся фігурны валютны шчыт, што прыкрываў 2-схільны дах. У цэнтры фасада было лучковае акно, што асьвятляла хоры, і 4-слуповы ганак. Бакавыя фасады падзяляюцца 2 радамі прастакутных (раней лучковых) аконных праёмаў і вэртыкальнымі брусамі-сьцяжкамі ў прасьценках.

Мастацкім акцэнтам інтэр'еру быў драўляны барочны алтар (не захаваўся), выкананы ў форме портыка з 2 парамі разьмешчаных уступам канэліраваных карынфскіх калёнаў, якія несьлі лучковы франтон з разной кампазыцыяй «Глёрыя». У цэнтры алтара быў маляўнічы абраз «Найсьвяцейшая Панна Марыя» XVIII ст.

Галерэя

Старыя здымкі
каля 1900 г.
1914 г.
1914 г.

1914 г.
У. Джункоўскі, студзень 1917 г.
У. Джункоўскі, студзень 1917 г.

Заўвагі

^ Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Першамайская, 38

Крыніцы

^ Directorium Officii Divini Pro Dioecesi Mincensi in Annum Domini 1843
^ Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі. — Менск, 2008. С. 125.
^ Directorium Divini officii et Missarum pro Archidioecesi Mohiloviensi nec non pro Dioecesi Minscensi in annum domini 1901

Літаратура

Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.

Вонкавыя спасылкі

Касьцёл Сьвятой Ганны ў Койданаве, Radzima.org

[1] Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Першамайская, 38

[2] Directorium Officii Divini Pro Dioecesi Mincensi in Annum Domini 1843

[3] Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі. — Менск, 2008. С. 125.

[4] Directorium Divini officii et Missarum pro Archidioecesi Mohiloviensi nec non pro Dioecesi Minscensi in annum domini 1901

[a]

[1]

[2]

[3]