Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага (Паставы)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага
Краіна	Беларусь
Места	Паставы
Каардынаты	55°6′52.11″ пн. ш. 26°50′37.21″ у. д.
Канфэсія	Каталіцкая царква і каталіцтва
Эпархія	Віцебская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	нэаготыка
Аўтар праекту	Artur Goebel[d]
Дата заснаваньня	1640, 1887
Дата скасаваньня	1914
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага на Вікісховішчы

Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага — помнік архітэктуры XVII—XIX стагодзьдзяў у Паставах. Знаходзіцца на Зарэччы, на правым беразе ракі Мядзелкі, пад адрасам вуліца Набярэжная, 6. Дзее. Твор архітэктуры нэаготыкі. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У 1640 годзе на высьпе паміж ракой Мядзелкай і каналам каралеўскі сакратар Станіслаў Бяганскі і ягоная жонка Ганна зь Сехеняў фундавалі кляштар францішканаў і касьцёл.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793 год), калі Паставы апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзеяць. Па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831) у 1832 годзе расейскія ўлады гвалтоўна ліквідавалі кляштар. Неўзабаве рэшткі старога касьцёла разабралі.

На месцы зруйнаванага касьцёла ў 1880—1887 (паводле іншых зьвестак, у 1898—1904) узьвялі новы касьцёл з выкарыстаньнем падмуркаў старога. Будаваньне вялося паводле праекту архітэктара А. Гойбэля. У Першую сусьветную вайну касьцёл моцна пацярпеў (страціў арган, галоўны алтар, амбон).

Найноўшы час

У 1920-я гады будынак касьцёл аднавілі. У 1959 годзе савецкія ўлады зачынілі касьцёла. У 1989 годзе будынак касьцёла вярнулі каталікам.

Архітэктура

Помнік архітэктуры нэаготыкі. Гэта 3-нэфавая 1-вежавая базыліка з трансэптам, 5-граннай апсыдай і бакавымі закрысьціямі. Вэртыкальнай дамінантай зьяўляецца 4-гранная вежа-званіца з высокім гранёным шпілем на галоўным фасадзе. Бакавыя фасады падзяляюцца прыступкавымі контрфорсамі і стральчатымі праёмамі. Галоўны ўваход мае выгляд 3 стральчатых парталаў. На чырвоным фоне цаглянай муроўкі сьценаў вылучаюцца атынкаваныя і пабеленыя нішы, аркатура, архітэктурныя абломы.

Унутраная прастора падзяляецца 6 гранёнымі слупамі на 3 высокія падоўжныя нэфы, перакрытыя нэрвюрнымі крыжовымі скляпеньнямі. Прасьценкі бакавых высокіх стральчатых, запоўненых каляровымі вітражамі вокнаў умацоўваюцца таксама гранёнымі пілёнамі. Над стральчатай аркай уваходу ў малітоўную залю разьмяшчаецца драўляная кансольная антрэсоль хораў на фігурных разных кранштэйнах. Апсыду аздабляе алейны росьпіс «Унебаўзяцьце», разьмешчаны ў стральчатай арцы, з бакоў — выявы эвангелістаў у рост.

Галерэя

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  1916 г.
• 
  З боку Мядзелкі, 1930 г.
• 
  З боку Старога Рынку, 1931 г.
• 
  З боку Старога Рынку, 1932 г.

• 
  З боку Старога Рынку, 1936 г.
• 
  да 1939 г.
• 
  да 1939 г.
• 
  1941—1944 гг.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  Галоўны фасад
• 
  Апсыда
• 
  Галоўны алтар

• 
  Амбон
• 
  Спавядальня
• 
  Гадзіньнік
• 
  Плябанія

Літаратура

• Кулагін А. Каталіцкія храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; маст. І. Бокі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2001. — 216 с.: іл. ISBN 985-11-0199-0.

Вонкавыя спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  213Г000573

• Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага ў Паставах, Radzima.org
• Паставы — парафія Сьв. Антонія Падуанскага і Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі. Catholic.by (28 ліпеня 2017). Праверана 14 траўня 2020 г.