Кароткая гісторыя Беларусі

Кароткая гісторыя Беларусі
Аўтар:	Вацлаў Ластоўскі
Мова арыгіналу:	беларуская
Публікацыя:	1910
Колькасьць старонак:	126
Вікікрыніцы зьмяшчаюць поўны тэкст гэтага твору

«Кароткая гісторыя Белару́сі» — першая кніга, прысьвечаная гісторыі Беларусі, дзе Беларусь разглядаецца як асобны суб’ект, а таксама першы вучэбны дапаможнік, напісаны беларусам для беларусаў. Аўтар кнігі, Вацлаў Ластоўскі, напісаў яе, каб пашырыць сярод беларусаў гістарычныя веды пра свой край.

Вацлаў Ластоўскі не праводзіў адмысловых гістарычных дасьледаваньняў і нямеў сыстэматычнай гістарычнай асьветы. Ягоная праца носіць кампіляцыйны характар. Аўтар карыстаўся працамі расейскіх, польскіх і ўкраінскіх гісторыкаў.

У выданьні прысутнічала 40 малюнкаў, рэпрадукцыяў і здымкаў з камэнтарамі да іх.

Значэньне

Упершыню Вацлаў Ластоўскі прадставіў беларускі народ ня як аб’ект, на які ўзьдзейнічаюць суседзі, а як самастойны суб’ект гісторыі. Ён жа ўпершыню зважаў, што пад тэрмінамі «літоўскі» ды «рускі» хаваецца беларуская спадчына. У кнізе Ластоўскі таксама выклаў сваю пэрыядызацыю гісторыі Беларусі, якая стала першай спробай гэтага.

Упершыню Ластоўскі прывёў правільную паслядоўнасьць вялікіх князёў літоўскіх, да яго ўсе вялікія князі пасьля Жыгімонта Кейстутавіча значыліся як польскія каралі. Польскія і расейскія гісторыкі ігнаравалі факт існаваньня Вялікага Княства Літоўскага і ягоных гаспадароў.

Пэрыядызацыя

Вацлаў Ластоўскі вылучыў 5 кругабегаў, засноўваючыся на агульнадзяржаўным падыходзе, які тады быў папулярны ў расійскай гістарыяграфіі:

• Ад старажытных часоў да ўцёку полацкіх князёў у Літву (1129 г.);
• Ад звароту полацкіх князёў (1132 г.) да смерці Вітаўта (1430 г.)
• Ад смерці Вітаўта да Люблінскай уніі (1569 г.);
• Ад Люблінскай уніі да падзелаў Рэчы Паспалітай;
• Беларусь пад Расіяй.

Крытыка

Кніга ў свой час крытыкавалася польскімі і расейскімі гісторымі, бо, на іхную думку, яна скажала гісторыю.

Выданьні

• Ластоўскі, В.Ю. (Власт) Кароткая гісторыя Беларусі / В.Ю. Ластоўскі. — Вільня: Друкарня Марціна Кухты, 1910. — Рэпрынт. — Мінск: Універсітэцкае, 1993. — 126 с.; іл.

Спасылкі

• Багдановіч, Іван Іванавіч. Значэнне «Кароткай гісторыі Беларусі» В. Ластоўскага ў гістарычнай адукацыі ў Беларусі  (бел.) // Палітычныя, сацыяльна-эканамічныя і этнакультурныя працэсы на тэрыторыі Беларусі ў ХІХ – пач ХХст.: Да 150-годдзя скасавання прыгоннага права ў Расійскай імперыі: матэрэялы Рэсп. навук.-тэарэт.канф., г. Мінск, 4 сак.2011г.. — Мінск: БДПУ, 2011.
• Прыбыш, М. В. Аналіз поглядаў В. Ластоўскага на Рускі перыяд у беларускай гісторыі па кнізе “Кароткая гісторыя Беларусі”  (бел.) // Нравственные ценности и будущее человечества : материалы IV Туровских епархиальных образовательных чтений / Министерство образования Республики Беларусь, Учреждение образования «Мозырский государственный педагогический университет имени И. П. Шамякина», Туровская епархия, Филологический факультет, Инновационно-методический центр духовно-нравственного и гражданско-патриотического воспитания на основе. — Мозырь: МГПУ им. И. П. Шамякина, 2018.
• Ластоўскі, В.Ю. Кароткая гісторыя Беларусі // Adverbum.org.