Агінскі канал

Рака

Агінскі канал
Канал паблізу аўтадарогі Р6
Агульныя зьвесткі
Выток	52.772019/25.897297
Вышыня вытоку	151,6
Вусьце	52.27056/25.930898
Вышыня вусьця	136,0
Краіны басэйну	Беларусь
Вобласьці	Берасьце́йская во́бласьць
Даўжыня	47 км
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Агі́нскі кана́л, Дняпро́ўска-Нё́манскі канал, Вялі́кі Пі́нскі канал, Порт Агі́нскага — частка воднага шляху з Дняпра ў Нёман на тэрыторыі сучасных Пінскага, Івацэвіцкага і Ляхавіцкага раёнаў Берасьцейскай вобласьці, злучаў раку Ясельду (вадазбор Прыпяці) з ракой Шчарай (вадазбор Нёмана). Даўжыня (з Выганашчанскім возерам) 54 км. Збудаваны ў 1767—1783 роках.

Мінуўшчына

Канал названы ў гонар Міхала Казімера Агінскага, пачынальніка будаўніцтва. Яно каштавала 12 мільёнаў злотых, большую частку якіх вылучыў Мацей Бутрымовіч пінскому мечніку і мескаму судзьдзі. Менавіта Бутрымовіч выканаў усю арганізацыйную працу: запрашаў адмыслоўцаў, наймаў працаўнікоў.

У 1783 року канал быў здадзены ў эксплюатацыю. У XIX стагодзьдзі штодня хадзілі параходы Пінск — Целяханы, раз у два дні Пінск — Слонім. Акрамя таго, суднаходзтва па Ясельдзе і Агінскім канале да возера Выганашчанскае зьдзяйсьнялася коннай і чалавечай цягай. Дзякуючы каналу пачаўся актыўны рост прылеглых вёсак і паселішчаў.

Агінскі канал ня быў глыбокі, і ў засушлівыя гады рух і сплаў лесу ўскладняліся. Таму паводле загаду расейскага імпэратара Паўла I ад 23 лютага 1795 было вырашана «запачаткаваць рамонт каналу з мэтаю прынесьці больш выгады расейскім падданым», на што адпускалася 60 тысячаў рублёў. І з 1799 да 1804 канал быў рамантаваны, пасьля чаго ейная шырыня склала 10 мэтраў.

У Першую сусьветную вайну канал зазнаў вялікія пашкоджаньні. Усе гідратэхнічныя збудаваньні былі ўзарваныя ці спаленыя.

За польскім часам улады актыўна ўзяліся за абнаўленьне. Канал быў хутка адноўлены і пасьпяхова выкарыстоўваўся да 1939 року. У 1926 і 1928 былі праведзеныя мадэрнізацыі. У бок вёскі Горталь празь яго перакінулі мэталёвы мост, які разводзілі пры праходжаньні параходу. Асноўным чынам канал ужывалі дзеля лесасплаву, аднак хадзілі і пасажырскія параходы.

У 1939 року, пасьля далучэньня да БССР, савецкая ўлада рэпрэсавала інжынэраў польскага паходжаньня, якія працавалі на канале, што спрычыніла заняпад гідратэхнікі. Да 1941 канал выкарыстоўваўся дзеля лесасплаву і эпізадычна — дзеля суднаходзтву.

У 1942 падчас бітвы паміж партызанамі і нямецкім войскам навігацыйная сыстэма каналу была разбураная і больш не ўзнаўлялася.

Конча канал заняпаў у 1960-я рокі, калі была ўзарваная рэшта шлюзаў і плацінаў.

Вонкавыя спасылкі

• Агінскі канал , Radzima.org