Джэйн Остын

Джэйн Остын
Jane Austen
Партрэт Джэйн Остын, намаляваны, верагодна, яе сястрой Касандрай
Асабістыя зьвесткі
Нарадзілася	16 сьнежня 1775(1775-12-16) Стывентан[d], Бэйзінгсток-энд Дзін[d], Гэмпшыр (графства), Гэмпшыр, Вялікабрытанія
Памерла	18 ліпеня 1817(1817-07-18) (41 год) Ўінчэстэр, Гэмпшыр (графства), Вялікабрытанія
Пахаваная	Уінчэстэрскі сабор[d]
Бацькі	Джордж Осцін[d] Касандра Осцін[d]
Сужэнец
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	пісьменьніца, навэліст і навэлістка
Гады творчасьці	1787 — цяпер
Кірунак	рэалізм
Жанр	раман
Мова	ангельская мова
Дэбют	«Розум і пачуцьці», 1811
Подпіс
Джэйн Остын у Вікісховішчы

Джэйн Остын (па-ангельску: Jane Austen; 16 сьнежня 1775 — 16 ліпеня 1817) — брытанская раманістка.

Біяграфічныя зьвесткі

Нарадзілася ў сям’і Джорджа і Касандры Остынаў, якія належалі да кляса джэнтры — нетытулаванага дробнапамеснага дваранства. Сям’я Остынаў была вялікая: шасьцёра сыноў і дзьве дачкі. Сярод братоў самым блізкім Джэйн быў Генры (пэўны час ён працаваў банкірам, а калі банк збанкрутаваў, зрабіўся англіканскім сьвятаром), які быў таксама літаратурным агентам сястры. Джордж быў псыхічна нездаровы і нават не гаварыў, Чарлз і Фрэнк служылі ў флёце і абодва зрабіліся адміраламі, Эдварда ўсынавілі багатыя родзічы Остынаў Найты, ён атрымаў у спадчыну іх маёмасьць і імя ў 1812 годзе.

У 1783 годзе Джэйн і яе сястра Касандра пачалі навучаньне ў місіс Эн Каўлі ў Оксфардзе і праз год пераехалі зь ёй у Саўтгэмптан. Але празь некаторы час дзяўчаты захварэлі на тыф; Джэйн ледзь не памерла. Апроч таго, дырэктарка школы мела досыць дэспатычны характар. Дзяўчат перавялі ў школу ў Рэдынг, а ў сьнежні 1786 году бацька вярнуў дачок дадому, бо ня змог плаціць за навучаньне, і сам заняўся іх адукацыяй. Дзяўчаты чыталі шмат раманаў, захапляліся паэзіяй.

Прыкладна ў пачатку 1787 году Джэйн Остын пачала пісаць вершы, апавяданьні і п’есы, якімі забаўляла сваіх родных. Пазьней яна сабрала 29 твораў, напісаных у 1787-93 гадах. Пасталеўшы, Джэйн Остын засталася жыць у бацькоўскім доме, практыкавалася ў гульні на фартэпіяна, дапамагала маці і сястры кіраваць гаспадаркай, наведвала родных і сяброў, хадзіла ў царкву, займалася шытвом і чытала ўслых перад сном раманы (часам свае ўласныя) сваім хатнім.

Пасьля сьмерці бацькі (1805) Джэйн, Касандра і іх маці засталіся ў цяжкім матэрыяльным становішчы, і браты дамовіліся кожны год выплачваць пэўную суму на падтрымку сям’і. Наступныя чатыры гады жанчынам даводзіцца часта пераяжджаць, падоўгу жыць у родных, пакуль у 1806 годзе яны не пасяліліся ў Саўтгэмптане разам з Фрэнкам і яго жонкай. А ў 1809 годзе Эдвард забясьпечыў маці і сёстрам сталае жытло — вялікі дом у Чотэне. Падчас жыцьця ў Чотэне Дж. Остын выдала чатыры раманы, якія былі добра прынятыя чытачамі.

У пачатку 1816 году здароўе Дж. Остын пагоршылася. Зь сярэдзіны красавіка 1817 яна ўжо не ўставала з ложка, у траўні брат Генры адвёз яе з Касандрай у Вінчэстэр на лекаваньне, дзе Джэйн Остын і памерла ва ўзросьце 41 году.

Творчасьць

У рэалістычных сацыяльна-бытавых раманах «Пачуцьцё і пачуцьцёвасьць» (т. 1—3, 1811), «Гордасьць і перадузятасьць» (т. 1—3, 1813), «Мэнсфілд-парк» (1814), «Эма» (т. 1—3, 1816), «Запэўненьне» і «Абацтва Нортэнгер» (абодва выд. 1818), «Лэдзі Сьюзэн» (выд. 1871), «Каханьне і сяброўства» (выд. 1922), «Уотсаны» (выд. 1958) і інш. у іранічнай манеры адлюстравала жыцьцё, норавы і псыхалёгію ангельскага правінцыяльнага грамадзтва, са спачуваньнем — становішча небагатай жанчыны; з пункту погляду ідэалаў Асьветніцтва розум лічыць адзіным арыенцірам у рэальным жыцьці.

Раманы

У парадку публікацыі:

• «Розум і пачуцьці» (Sense and Sensibility) (1811)
• «Гонар і прадузятасьць» (Pride and Prejudice) (1813)
• «Мэнсфілд парк» (Mansfield Park) (1814)
• «Эмма» (Emma) (1815)
• «Запэўненьне» (Persuasion) (1817) (пасьмяротна)
• «Нартэнгерскае абацтва» (Northanger Abbey) (1817) (пасьмяротна)

Літаратура

• Камароўская Т. Осцін // БЭ ў 18 т. Т. 11. Мн., 2000.

Вонкавыя спасылкі

Джэйн Остын — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Гонар і прадузятасьць, урывак у перакладзе Ганны Янкуты.