Валянсьен

	Валянсьен
	франц. Valenciennes
Герб Валянсьену
Першыя згадкі:	693
Краіна:	Францыя
Рэгіён:	О-дэ-Франс
Дэпартамэнт:	Нор
Кіраўнік:	Laurent Degallaix[d]
Плошча:	13,84 км²
Вышыня:	42 м н. у. м.
Насельніцтва (2013)
колькасьць:	42 851 чал.
шчыльнасьць:	3096,17 чал./км²
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Паштовы індэкс:	59300
Геаграфічныя каардынаты:	50°21′29″ пн. ш. 3°31′24″ у. д. / 50.35806° пн. ш. 3.52333° у. д.Каардынаты: 50°21′29″ пн. ш. 3°31′24″ у. д. / 50.35806° пн. ш. 3.52333° у. д.
	Валянсьен на мапе Францыі Валянсьен
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
	http://www.valenciennes.fr/

Валянсьен (па-француску: Valenciennes, па-пікардзку: Valinsien, па-нідэрляндзку: Valencijn) — горад у Францыі, супрэфэктура дэпартамэнту Нору ў рэгіёне О-дэ-Франсе (да 1 студзеня 2016 — у рэгіёне Нор-Па-дэ-Кале). Насельніцтва гораду на 2013 год складала 42 851 чалавек.

Геаграфія

Валянсьен разьмешчаны на беразе ракі Шэльды, за 52 кілямэтры на паўднёвы ўсход ад Лілю, і за 200 кілямэтраў на паўночны захад ад Парыжу.

Гісторыя

Горад упершыню згадваецца ў 693 годзе ў адным з дакумэнтаў Хлёдвіга II. У 843 годзе па Вэрдэнскай дамове вызначаны статус Валянсьену як нэўтральнага гораду паміж Нэйстрыяй і Аўстразіяй. У IX стагодзьдзі горад, як і ўсе навакольныя тэрыторыі, быў заваяваны нарманамі, а ў 923 годзе стаў часткай герцагства Ніжняя Лятарынгія, які ўваходзіў у склад Сьвятой Рымскай імпэрыі. Валянсьен хутка разьвіваўся, стаўшы цэнтрам адной з памежных марак імпэрыі.

У 1008 годзе па Эўропе пракацілася эпідэмія чумы. Паводле мясцовым паданьням Дзева Марыя ўстанавіла вакол Валянсьена кардон, які абараніў горад ад эпідэміі. З гэтага часу кожны год жыхары Валянсьену праходзяць па крузе працягласьцю 14 км вакол гораду, гэтак званаму шляху Сьвятога кардона. У XIV стагодзьдзі Альбэрт Баварскі пабудаваў у горадзе Вежу Дадэн, у якой быў усталяваны звон, які да гэтага часу штодня б’е ў гонар Дзевы Марыі Сьвятога кардона.

У Сярэднявеччы Валянсьен быў квітнеючым цэнтрам графства Эно. Пасьля 1433 году горадам валодалі Філіп III Добры і ягоныя спадчыньнікі, спачатку з Бургундзкай дынастыі, а потым з Габсбургаў. У 1560-я гады Валянсьен стаў адным з цэнтраў кальвінізма й супраціву прыгнёту пратэстантаў у Гішпанскіх Нідэрляндах. Пасьля жорсткай барацьбы ў 1570 годзе войска герцага Алясандра Фарнэзэ захапіла горад і зладзіла масавы гвалт пратэстантаў.

Францускія каралі пачынаючы з Людовіка XI не аднойчы спрабавалі авалодаць горадам. У 1656 годзе ў ходзе бітвы ля Валянсьена гішпанская армія пад камандаваньнем прынца Хуана Аўстрыйскага разграміла французаў. Толькі ў 1677 годзе Людовік XIV дамогся захопу гораду. Па ўмовах Нэймэгенскай дамовы 1678 году тэрыторыя былога графства Эно было падзелена паміж Францыяй і Габсбургамі, і ягоная паўднёвая частка, у тым ліку і Валянсьен, адышла да Францыі, пасьля чаго горад быў значна ўмацаваны Сэбастыянам Вабанам. Горад стаў адным з найважнейшых фарпостаў на паўночным усходзе Францыі.

У 1793 годзе падчас вайны першай кааліцыі супраць рэвалюцыйнай Францыі горад быў абложаны, а француская ўлада скачавана. Француская армія адваявала яго толькі ў жніўні 1794 году. У 1890 годзе Валянсьен страціў статус крэпасьці, і ягоныя магутныя прыгонныя сьцены былі разбураныя. У 1900 годзе горад быў узнагароджаны Ордэнам Ганаровага легіёна.

Падчас абедзьвюх сусьветных войнаў горад быў разбураны, ягоная цэнтральная частка была адбудавана зноўку пасьля Другой сусьветнай вайны.

Славутасьці

Музэй вытанчаных мастацтваў захоўвае працы як выхадцаў гораду, як то Антуан Вато, Жан-Батыст Карпо, гэтак і іншых флямандзкіх мастакоў, як то Пітэр Паўль Рубэнс, Антаніс ван Дэйк.
Некалькі гатычных цэркваў (найстарэйшая — францысканская, асьвечана ў 1233 годзе) і вежа Дадэн (XIV стагодзьдзе).
«Гішпанскі асабняк» XVI стагодзьдзя, г. з. бібліятэка езуітаў таго ж часу (нядаўна адрэстаўравана) і шпіталь Эно часоў Людовіка XV.

Асобы

Філіпа Гэнэгаў — каралева Ангельшчыны (у XIV стагодзьдзі)
Антуан Вато — францускі мастак
П’ер Рышар — францускі кінаактор-комік і рэжысэр

Гарады-сябры

Вонкавыя спасылкі

Валянсьен — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў