Алег Бембель

	Алег Бембель
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	16 сьнежня 1939 (84 гады); Менск, БССР, СССР;
Бацькі	Андрэй Бембель; Вольга Дзядок[d]
Дзеці	Тацяна Бембель[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	публіцыст, паэт

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Бембель.

Але́г Андрэ́евіч Бе́мбель (16 сьнежня 1939, Менск, БССР; Мянушкі: Зьніч, А. Зьніч) — беларускі філёзаф, паэт, публіцыст, антыкамуністычны дысыдэнт^[1], вядомы найперш як аўтар выдадзенай у Лёндане працы «Роднае слова і маральна-эстэтычны прагрэс» (1985).

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся 16 сьнежня 1939 року ў Менску. Сын народнага мастака Беларусі Андрэя Бембеля. Чалец КПСС (да 1986). У 1969 року скончыў Беларускую дзяржаўную кансэрваторыю^[2]. У 1971-1974 роках быў асьпірантам Інстытуту філязофіі й права АН БССР (1971—1974), аднак дысэртацыя пра народныя і інтэрнацыянальныя элемэнты ў літаратуры не была абароненая, таму што працу прызналі «нацыяналістычнай»^[3]. У 1983-1984 роках працаваў на Беларускім тэлебачаньні, у 1984–1986 гадах — у Акадэміі навук БССР. За выданьне ў Лёндане сваёй працы быў рэпрэсаваны ў 1986 годзе. Сябра Саюзу пісьменьнікаў БССР з 1989 году. Працаваў у Нацыянальным навукова-дасьледчым цэнтры імя Скарыны з 1991 году. З 1996-га ― у послуху ў праваслаўным манастыры ў Жыровічах.

Напрыканцы 1980-х – пачатку 1990 гадоў Алег Бембель стаў актыўным удзельнікам беларускага нацыянальнага руху; пад мянушкай «Зьніч» публікаваў свае вершы ў самвыдаце й незалежнай прэсе (паэзія Алега Бембеля выдавалася ў ЗША й Польшчы). У 1989 року супрацоўнічаў з часопісам «Праваслаўная думка»; як літаратурны дадатак да часопіса, зборнік вершаў Бембеля «Малітвы за Беларусь» быў упершыню выдадзены ў Беларусі. У Жыровіцкім манастыры выдаваў рэлігійна-культурны часопіс «Жыровіцкая абіцель».

Творчасьць

Працу над кнігай «Роднае слова і маральна-эстэтычны прагрэс» зьдзяйсьняў у 1979–1981. Кніга была прысьвечаная моўнай сытуацыі ў БССР і рэальнаму стану беларускае мовы ў СССР. Падчас напісаньня кнігі Бембель праводзіў шырокае анкетаваньне паводле гэтай тэмы, што тады было забароненай тэмай для савецкіх сацыёлягаў; дадзеныя анкетаваньня былі выкарыстаныя ў кнізе.

У тэарэтычнай частцы сваёй працы Бембель зацьвярджаў, грунтуючыся на прынцыпах экалёгіі культуры, што ва ўмовах узмацненьня маральнай і эстэтычнай паўпэрызацыі чалавека яго родная мова, як найбольш унівэрсальнае й цэльнае выражэньне этасу й эстэтыкі народу, можа й павінна стацца магутным сродкам адраджэньня й захаваньня духоўнасьці чалавека. Таксама ў працы востра крытыкаваліся савецкая моўная палітыка й адмоўна ацэньвалася дзейнасьць дзеячаў культуры, адказных за ахову беларускае мовы.

Спачатку Бембель зьбіраўся выдаць кнігу афіцыйна, але пасьля таго, як стала зразумелым, што гэта немагчыма^[3], працу пачалі распаўсюджваць у машынапісным варыянце; з дапамогай Аляксея Каўкі і Юрыя Туронка праца трапіла ў Лёндан, дзе й была надрукаваная Таварыствам беларусаў Вялікабрытаніі ў 1985 року. Пасьля выхаду кнігі Алег Бембель быў рэпрэсаваны: выключаны з КПСС (1986) і звольнены з Інстытуту філязофіі й права, а аддзел эстэтыкі й псыхалёгіі, дзе ён працаваў, быў расфармаваны. Ва ўстановах навукі й культуры зьбіраліся сходы дзеля «асуджэньня» яго дзейнасьці.

Некаторыя працы і творы

Рэха малітвы. Вершы зь Беларусі. New York, 1988.
Саната ростані. Białystok, 1988.
Малітвы за Беларусь. Менск, 1989.
Роднае слова і маральна-эстэтычны прагрэс. London, 1985; часткова выд.: Myśl białoruska XX wieku. Filozofia, religia, kultura (Antologia), opr. J. Garbiński, Warszawa 1998.

Песьні на вершы Алега Бембеля

Бард Андрэй Мельнікаў запісаў цыкль песень на вершы Зьніча (Алега Бембеля).

Крыніцы

^ Паводле Фонду Цэнтра «Карта» (Польшча)
^ Таксама навучаўся «некалькі гадоў» у БПІ й у 1959—1963 у Менскай музычнай вучэльні. Łarysa Androsik. Biembiel Aleh // Słownik dysydentów.
^ ^а ^б Łarysa Androsik. Biembiel Aleh // Słownik dysydentów.

Літаратура

Łarysa Androsik. Biembiel Aleh // Słownik dysydentów // http://www.karta.org.pl/Biogram1.asp%3FKategoriaID=53&ProduktID=167.html(недаступная спасылка).

Вонкавыя спасылкі

[fnфкарта-1] Паводле Фонду Цэнтра «Карта» (Польшча)

[fnадук-2] Таксама навучаўся «некалькі гадоў» у БПІ й у 1959—1963 у Менскай музычнай вучэльні. Łarysa Androsik. Biembiel Aleh // Słownik dysydentów.

[fnандросік-3] а ^б Łarysa Androsik. Biembiel Aleh // Słownik dysydentów.

[1]

[2]

[3]