Юрась Юркевіч
 | Тэма гэтага артыкула, магчыма, не адпавядае крытэрам значнасьці Вікіпэдыі.
|
 | Гэты артыкул не адпавядае стандартам вікі-фарматаваньня й якасьці Вікіпэдыі. Вы можаце дапамагчы праекту даданьнем дарэчных ўнутраных спасылак альбо паляпшэньнем разьметкі артыкула. |
Юра́сь (Юры) Сярге́евіч Юрке́віч (нарадзіўся 1 траўня 1980 году, Нарва, Эстонія) — грамадзкі дзяяч беларускай дыяспары Эстоніі й Летувы, дасьледчык гісторыі Беларусі першай паловы XX стагодзьдзя.
Адукацыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Скончыў Талінскі тэхнічны ўнівэрсытэт па спэцыяльнасьці «адміністрацыйнае кіраваньне» (2009), магістратуру Эўрапейскага гуманітарнага ўнівэрсытэту па спэцыяльнасьці «ахова і інтэрпрэтацыя культурнай спадчыны» (2011), дактарант гісторыі Універсітэта Вітаўта Вялікага (Коўна).
Дзейнасьць
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Ад верасьня 2000 году — сакратар-рэфэрэнт Беларускага культурнага цэнтру «Бацькаўшчына»[1] (Талін), кіраўнік культурных і адукацыйных праектаў цэнтру[2]. З кастрычніка 2000 па верасень 2003 году — вядучы навінаў беларускай перадачы «Бацькаўшчына» на Эстонскім радыё 4. З 11 красавіка 2001 па 1 верасьня 2003 году — віцэ-прэзыдэнт Асацыяцыі беларусаў Эстоніі (Талін).
У сакавіку 2005 году ў Таліне Юрасём Юркевічам разам з Уладзімерам і Ігарам Шыбекамі было заснавана недаходнае аб’яднаньне «Беларускія ініцыятывы ў Эстоніі», якое заявіла[3] аб пераемнасьці традыцый беларускіх студэнцкіх зямляцтваў Тартускага ўнівэрсытэту, Беларускага нацыянальнага камітэту «Рада», што існавалі ў міжваенны пэрыяд.
У сьнежні 2006 году заснаваў разам з Паўлам Марозавым і Алары Рамо «НДА Новы Шлях для Беларусі»[4] як плятформу падтрымкі дзейнасьці беларускай інтэрнэт-супольнасьці «Трэці шлях» у Беларусі. У 2008 годзе выступіў ініцыятарам стварэньня Кангрэсу новай беларускай дыяспары Эўропы і ЗША[5], зьяўляецца сябрам аргкамітэтаў ІІ[6] і ІІІ[7] Кангрэсу.
Выступіў у ролі навуковага кансультанта пры стварэньні дакументальнай стужкі «Генэрал няскончанай вайны» (рэж. Сяргей Ісакаў, аўтар сцэнару Ўладзімер Халіп, 2009 г., Беларусь). 25 сакавіка 2009 году з ініцыятывы і паводле дасьледваньняў Юрася Юркевіча ў Таліне была адчынена мэмарыяльная дошка на будынку, у якім з 30 кастрычніка 1920 году месьцілася Амбасада БНР у Эстоніі[8]. У ліпені 2009 году абраны ў склад Вялікай Рады[9] Міжнароднага грамадзкага аб’яднаньня «Згуртаваньне беларусаў сьвету „Бацькаўшчына“».
Са жніўня 2009 году стала пражывае ў Вільні. Прымае ўдзел у мерапрыемствах і ініцыятывах Таварыства беларускай культуры ў Летуве. 5 сьнежня 2009 году быў абраны старшынём Таварыства беларускай мовы Віленскага краю[10]. З ініцыятывы ТБМ Віленскага краю 17 верасьня 2010 году ў Вільні на вуліцы Арклю, 20 была ўсталяванa мэмарыяльная шыльда ў гонар Ф. Багушэвіча, прымеркаваная да 170-годзьдзя беларускага паэта[11]. Грамадзкі дзяяч падтрымлівае і ўдзельнічае ў арганізацыі камэмаратыўных практык ушанаваньня памяці беларускіх асобаў і значных падзеяў у гісторыі Беларусі[12].
Юрась Юркевіч вывучае актуальныя праблемы беларускай памяці, праблемы генэзысу беларускага нацыябудаўніцтва ва ўмовах глябалізацыі, прадметна вывучае гісторыю БНР, у прыватнасьці, ваенных фармаваньняў БНР — атрадаў Генрыха Скамароха і Булак-Балаховіча. Таксама даследуе гісторыю беларускіх ваенных фармаванняў у Літоўскай арміі 1918—1923 гадоў, дзейнасць Беларускага стралецкага саюзу, праблемы ўзаемаадносін БНР-БССР у сувязі з партызанскім рухам у Заходняй Беларусі.
У Эстонскім архіве кіна- і фатахронікі дасьледчык адшукаў адзіную на сёньня кінахроніку[13] са Станіславам Булак-Балаховічам і больш за 30 фатаздымкаў, датычных гісторыі Асобнага атраду БНР, выдадзеных у кнізе Алега Латышонка «Жаўнеры БНР»[14]. Прадметам дасьледваньняў Юрася Юркевіча зьяўляецца таксама беларуская эміграцыя[15] і сучасныя дыяспарныя практыкі[16] ва ўмовах трансьлякальнасьці.
Асобнай тэмай дасьледваньняў Юрася Юркевіча зьяўляецца беларусістыка ў архівах і бібліятэках Вільні. Малады дасьледчык распрацоўвае архівы Беларускай Сялянска-Работніцкай Грамады, Беларускага інстытуту гаспадаркі і культуры, Віленскай беларускай гімназіі, Беларускага навуковага таварыства ў Вільні, Беларускага каапэратыўнага банку, Беларускага музэю І. Луцкевіча ў Вільні, Таварыства беларускай школы, КПЗБ, асабістыя архівы Сымона Рак-Міхайлоўскага, Радаслава Астроўскага і Фабіяна Акінчыца.
Выступае зь лекцыямі па сытуацыі ў Беларусі (Талінскі ўнівэрсытэт, Інстытут Яна Тынісана (Талін), Цэнтр саветалёгіі Тартускага ўнівэрсытэту, Эўрапейскі гуманітарны ўнівэрсытэт, унівэрсытэт у Беластоку і інш.)[17][18].
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ https://web.archive.org/web/20100918065314/http://www.nationalities.ee/EST/Dokumendid/Tegevus/2001aruane.html
- ^ https://web.archive.org/web/20160304131805/http://www.nationalities.ee/FILES/ERU%20Infoleht%20nr.1(6).pdf
- ^ https://web.archive.org/web/20100810192329/http://www.niva.iig.pl/issue/2005/52/52_2005.pdf
- ^ https://web.archive.org/web/20110720110042/http://valgevene.ee/13173731321
- ^ http://nn.by/?c=ar&i=15655
- ^ http://www.svaboda.org/content/article/1619293.html
- ^ https://web.archive.org/web/20160306053753/http://belapan.com/archive/2010/11/25/eu_eu_429572_429574/
- ^ https://web.archive.org/web/20160306110427/http://by.belapan.com/archive/2009/03/26/eu_eu_293548_293552/
- ^ http://zbsb.org/index.php?option=com_content&view=article&id=65&Itemid=98
- ^ http://westki-info.livejournal.com/263147.html(недаступная спасылка)
- ^ https://web.archive.org/web/20101202032701/http://www.aru.tv/node/100
- ^ http://www.svaboda.org/content/article/1993050.html
- ^ https://web.archive.org/web/20160305081848/http://general.blox.pl/2008/07/FILM-O-GENERALE.html
- ^ https://web.archive.org/web/20110825215943/http://www.arche.by/by/1/70/3972/%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%B3-%D0%9B%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%88%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BA-%D0%96%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%B5%D1%80%D1%8B-%D0%91%D0%9D%D0%A0-%D0%92%D1%8B%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D0%BD%D0%B5-%D0%B4%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B5-%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BF%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B5.htm
- ^ http://zbsb.org/index.php?view=article&id=3681:-20-&option=com_content&Itemid=107
- ^ http://arche.by/by/25/10/2235/Ад-дыгітальнай-дыяспары-да-дыгітальнай-нацыі.htm(недаступная спасылка)
- ^ https://web.archive.org/web/20091108015550/http://www.s-keskus.arhiiv.ee/kollokvium.htm
- ^ http://lt.ehu.lt/webroot/delivery/files/11052010_students_conference_program.pdf(недаступная спасылка)